Εκλογολογία σε Ελλάδα και Τουρκία
Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα*
«Χρέος μου είναι να υπερασπιστώ τη θεσμική σταθερότητα», τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης απορρίπτοντας το αίτημα για εκλογές τον Σεπτέμβριο που προέβαλε ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας. Η συγκεκριμένη δήλωση έγινε την Τετάρτη 6/7 κατά τη διάρκεια της συζήτησης στη Βουλή με αντικείμενο την κοινωνική πολιτική.
Αντίστοιχη δήλωση επανέλαβε ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε το πρωί της Πέμπτης 7/7 στον ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΪ 100,3 FM. «Οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας για λόγους θεσμικής τάξης και σταθερότητας σε μια κρίσιμη συγκυρία, όπως αυτή που διανύουμε», τόνισε χαρακτηριστικά, προσπαθώντας να βάλει μια τελεία στην εκλογολογία των τελευταίων εβδομάδων.
Στο μεταξύ τις τελευταίες ημέρες διενεργούνται τηλεφωνικές και ηλεκτρονικές δημοσκοπήσεις οι οποίες έχουν ως στόχο να αποκρυπτογραφήσουν το πολιτικό αποτύπωμα της κατάστασης και πώς οι πολίτες σκέφτονται να κινηθούν σε περίπτωση που στηθούν κάλπες. Οι συγκεκριμένες δημοσκοπήσεις αναμένεται να παίξουν ιδιαίτερο ρόλο στην απόφαση του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Παρά το γεγονός ότι πολλοί ειδικοί, αναλυτές και δημοσιογράφοι «βλέπουν» ή καλύτερα «προβλέπουν» εκλογές το Σεπτέμβριο (όπως είχε συμβεί το 2009 επί κυβέρνησης Κώστα Καραλαμανλή) ή τον Οκτώβριο, δίνοντας στη δημοσιότητα και συγκεκριμένες ημερομηνίες, προσωπικά εκτιμώ ότι το Μέγαρο Μαξίμου δεν έχει ακόμη αποφασίσει πώς θα κινηθεί. Πιστεύω ότι η απόφαση θα ληφθεί μετά το καλοκαίρι – κοντά στις 20 με 25 Αυγούστου και θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες (ανάμεσά τους και τα ελληνοτουρκικά). Σίγουρα θα ληφθούν υπόψη και οι δημοσκοπήσεις που προαναφέραμε. Παρά λοιπόν τη γενική εκλογολογία – η οποία είναι συνηθισμένο άθλημα των δημοσιολογούντων στη χώρα μας- θα τολμήσω να πω ότι αυτή τη στιγμή ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν σκέφτεται εκλογές ή για να είμαι πιο ακριβής δεν επιθυμεί εκλογές.
Αντιθέτως, εκτιμώ ότι η Τουρκία θα πάει σε πρόωρες εκλογές παρά το γεγονός ότι αυτές έχουν ορισθεί για τον Ιούνιο του 2023, ενός σημαδιακού έτους καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση του σύγχρονου τουρκικού κράτους από τον Μουσταφά Κεμάλ, ο οποίος τελικά έπεισε τις Μεγάλες Δυνάμεις πως μπορεί να υπάρξει ένα τουρκικό κοσμικό κράτος από τις στάχτες του «Μεγάλου Ασθενή».
Υπενθυμίζω πως ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε επίσημα στις 9 Ιουνίου ότι θα είναι υποψήφιος πρόεδρος για τρίτη φορά, αναζωπυρώνοντας ταυτόχρονα και τη συζήτηση για το εάν του επιτρέπεται να το πράξει σύμφωνα με το τουρκικό Σύνταγμα.
Ένας κορυφαίος Τούρκος καθηγητής συνταγματικού δικαίου, ο Ιμπραήμ Καμπόγλου, επιμένει ότι δεν μπορεί. Ο Καμπόγλου επισημαίνει μια συνταγματική τροποποίηση που ψηφίστηκε το 2007 που λέει ότι η θητεία του προέδρου είναι πενταετής και ότι κανείς δεν μπορεί να εκλεγεί πρόεδρος περισσότερες από δύο φορές. Η τροπολογία παρέμεινε ανέπαφη το 2017, όταν η μετάβαση σε εκτελεστικό προεδρικό σύστημα τέθηκε σε δημοψήφισμα. Η μόνη εξαίρεση, σύμφωνα με τον Καμπόγλου, είναι εάν το σημερινό κοινοβούλιο της Τουρκίας ψηφίσει για πρόωρες εκλογές πριν από την προγραμματισμένη ημερομηνία τους, δηλαδή τον Ιούνιο του 2023. Τουλάχιστον 360 νομοθέτες, δηλαδή τα τρία πέμπτα του τουρκικού κοινοβουλίου, θα πρέπει να ψηφίσουν υπέρ προκειμένου να δώσουν τη δυνατότητα στον Ερντογάν να πάει σε πρόωρες εκλογές.
Το ερώτημα βέβαια είναι για ποιο λόγο να πάει ο Ερντογάν σε πρόωρες εκλογές τη στιγμή που ο ίδιος το έχει αποκλείσει σε παλαιότερες, τουλάχιστον, δηλώσεις του. Είναι γνωστό πως ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος έχει βγει εκλογικά αλώβητος για 20 και πλέον έτη, κυβερνά γνωρίζοντας να χρησιμοποιεί την τεχνική του σοκ και δέους, η οποία αποδίδει τα μέγιστα στο εσωτερικό του. Επικαλούμενος λοιπόν λόγους ασφαλείας- μια συχνή και αγαπημένη τακτική του- καθώς ο Ερντογάν αρέσκεται να δαιμονοποιεί κάποιον αντίπαλο, εσωτερικό ή εξωτερικό, ο οποίος απειλεί τον ίδιο, άρα και τη χώρα του, καθώς ταυτίζει ως άλλος Σουλτάνος την ύπαρξη της Τουρκίας με τη δική του επιβίωση.
Ποιους λόγους μπορεί να επικαλεστεί ο Ερντογάν για να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές; Η λίστα είναι η μεγάλη. Από την Ελλάδα και την ένταση που δημιουργείται στα ελληνοτουρκικά, μέχρι τους Κούρδους που δρουν τρομοκρατικά και απειλούν το τουρκικό κράτος.
Δεν πρέπει να λησμονούμε πως τα εσωτερικά ζητήματα της Τουρκίας είναι άμεσα συνδεδεμένα με τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία. Κάθε δήλωση Τούρκων αξιωματούχων που αφορά το εσωτερικό της χώρας, στοχεύει ταυτόχρονα και στο εξωτερικό και το αντίστροφο.
Την ώρα λοιπόν που η εκλογολογία σε Ελλάδα και Τουρκία αποκτά μια νέα δυναμική, καθώς οι δυο χώρες έχουν εισέλθει άτυπα σε προεκλογική περίοδο, μια τρίτη χώρα στη γειτονιά μας, το Ισραήλ πηγαίνει σε εκλογική αναμέτρηση την Τρίτη 1η Νοεμβρίου 2022 με ότι αυτό συνεπάγεται για τις εξελίξεις και τις ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή.
*Δημοσιογράφος- Διεύθυνση Σύνταξης Geopolitics & Daily News
