«Παναγιά Μου, Παναγιά Μου»: Ένα μοιρολόι για την Κύπρο
Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα
Ήταν 3 Απριλίου του 1976 στη Χάγη της Ολλανδίας όταν η Μαρίζα Κωχ ερμήνευσε το τραγούδι «Παναγιά Μου, Παναγιά Μου» σε στίχους του Μιχάλη Φωτιάδη, σύνθεση δική της και με μαέστρο της ορχήστρας τον Μιχάλη Ροζάκη.
Επρόκειτο για ένα μοιρολόι που μιλούσε για την τουρκική στρατιωτική εισβολή και το δράμα του Κυπριακού λαού. Το γεγονός ότι η Ελλάδα συμμετείχε στο διαγωνισμό με το συγκεκριμένο τραγούδι ξεσήκωσε αντιδράσεις, ειδικά από τη μεριά της Τουρκίας, με τους Τούρκους που ζούσαν στη Χάγη να κάνουν συγκέντρώσεις διαμαρτυρίας ζητώντας την απόσυρση της Ελλάδας.
Όμως η Μαρίζα Κωχ, παρά τις προειδοποιήσεις που δέχθηκε ότι κινδυνεύει, μαυροφορεμένη για να δείξει το πένθος για την εισβολή και κατοχή της Κύπρου, βγήκε στη σκήνη και τραγούδησε. Δεν πτοήθηκε ούτε από το ελεύθερο σκοπευτή που βρισκόταν απέναντί της με εντολή, αν χρειαστεί, να την πυροβολήσει.
Στο τέλος της ψηφοφορίας, η συμμετοχή έλαβε 20 βαθμούς, 8 από τη Γαλλία, 5 από την Ιταλία, 4 από την Ισλανδία, 2 από το Βέλγιο και 1 από την Πορτογαλία, τερματίζοντας στη 13η θέση στα 18 τραγούδια.
Όμως η θέση δεν είχε καμία σημασία καθώς η Ελληνίδα Μαρίζα Κωχ ήταν νικήτρια απέναντι στις απειλές και στάθηκε περήφανα στη σκηνή αψηφώντας τον κίνδυνο.
«Διάβασα πολλές επικρίσεις εναντίον της Ραδιοφωνίας, για το ότι δεν εναρμονίστηκε με το επίπεδο της Eurovision και για το ότι δεν έγινε “δημοκρατικότερα” η επιλογή, ώστε “να πετύχουμε”. Πουθενά δε διάβασα τη μόνη, τη μία και τη σωστή άποψη: ότι δε διαθέτουμε ηλίθιο τραγούδι και είμαστε μια χώρα που έχει τεράστια και αξιόλογη μουσική παράδοση», έγραψε αργότερα ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος ως διευθυντή του Τρίτου Προγράμματος διάλεξε το συγκεκριμένο τραγούδι.
Η ιδέα για το κομμάτι, ήταν του Μάνου Χατζιδάκι, ο οποίος «παρήγγειλε» στη Μαρίζα Κωχ να συνθέσει μια μπαλάντα διαμαρτυρίας, για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο με τίτλο «Παναγιά μου – Παναγιά μου».
Ο σπουδαίος Μάνος Χατζηδάκης είχε δώσει σαφείς οδηγίες για την ερμηνεία και το στήσιμο στη σκηνή. «Μόνο στο τέλος του τραγουδιού, στην τελευταία κορόνα, να απλώσεις τα χέρια για να φανεί το πένθος μας για την Κύπρο», της είχε πει χαρακτηριστικά.
Το φόρεμα που φορούσε η Μαρίζα Κωχ ήταν έμπνευσης της Νίκης Γουλανδρή που συνοδευόταν από ένα αυθεντικό βυζαντινό κόσμημα, χρυσάφι μισό κιλό, το οποίο φυλασσόταν στη ξενοδοχειακή θυρίδα της Χάγης.
Aπό το 1976 πέρασαν τόσα χρόνια, η συμμετοχή της Κωχ ξεχάστηκε. Η τουρκική κατοχή όμως παραμένει και χωρίζει στα δυο το νησί της Κύπρου. Γι΄αυτό και η Ελλάδα οφείλει να θυμίζει με κάθε τρόπο σε όσους λησμονούν, το μήνυμα που άφησε παρακαταθήκη ο Μέγας Νεοκλής Σαρρής όταν είπε πως «Η Τουρκία δεν έχει ιστορία αλλά ποινικό μητρώο».
*Δημοσιογράφος – Διεύθυνση Σύνταξης
