Η ΕΕ και η Ινδία συμφωνούν ότι διαφωνήσουν για την Ουκρανία
A closeup shot of the waving flag of India with interesting textures (Red flag photo created by wirestock - www.freepik.com)
Stefania Benaglia
CEPS
Η συνεχιζόμενη οικονομική σχέση της Ινδίας με τη Ρωσία, ενισχύει τους φόβους στη Δύση ότι η Ινδία θα μπορούσε να διευκολύνει την παράκαμψη των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Αυτό είναι πέρα από την άρνηση της Ινδίας να καταδικάσει ανοιχτά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αφήνοντας την ΕΕ κάθε άλλο παρά χαρούμενη.
Ωστόσο, οι σχέσεις με την Ινδία είναι πολύ σημαντικές για να διακινδυνεύσει σοβαρή επιδείνωση, επομένως η σχέση προχωράει με την έναρξη των διαπραγματεύσεων FTA. Αυτές οι διαπραγματεύσεις πρέπει να χρησιμοποιηθούν στρατηγικά, μαζί με άλλα μέσα τα οποία η ΕΕ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει θετικά για την ενίσχυση της θέσης της με την Ινδία.
Γιατί η Ρωσία έχει σημασία για την Ινδία
Η εξωτερική πολιτική της Ινδίας είναι ρεαλιστική και η θέση της έναντι της Ρωσίας καθορίζεται κυρίως από οικονομικές ευκαιρίες και στρατηγικές αξιολογήσεις. Παρόλο που η Ινδία περιγράφει μερικές φορές την ιστορική της εταιρική σχέση με τη Ρωσία ως «έναν συνοικέσιο χωρίς αγάπη που δεν είναι ακόμη έτοιμο για διαζύγιο», αν ακολουθήσετε τα ίχνη του χρήματος, το συμπέρασμα μπορεί να είναι διαφορετικό.
Η είδηση ότι η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής τσιμέντου της Ινδίας έχει πληρώσει σε γουάν για ένα φορτίο ρωσικού ανθράκα, δημιουργεί ανησυχίες ότι η Ινδία θα μπορούσε να γίνει κερκόπορτα για να κρυφτεί γύρω από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, ιδιαίτερα εάν αυτό γίνει η αρχή μιας νέας τάσης.
Επιπλέον, η ευνοϊκή άποψη της Ινδίας για τη νέα πολιτική της Ρωσίας, «Στροφή προς την Ανατολή» -με στόχο την ενίσχυση των εμπορικών και επενδυτικών δεσμών με την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Ασία- ενισχύει τέτοιους φόβους. Η Ινδία είναι μια αναπτυσσόμενη οικονομία, πρόθυμη να εκμεταλλευτεί τις οικονομικές ευκαιρίες, αλλά αυτές οι εξελίξεις εξακολουθούν να είναι μάλλον ανησυχητικές.
Εκτός από αυτές τις οικονομικές πτυχές, η αμυντική συνεργασία παραμένει ο πρωταρχικός μοχλός της ρωσό-ινδικής εταιρικής σχέσης.
Το 50%-80% των ινδικών στρατιωτικών δυνατοτήτων, εκτιμάται ότι είναι ρωσικής προέλευσης. Κατά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής Ινδίας-Ρωσίας τον Δεκέμβριο του 2021, υπογράφηκε μια ακόμη μεγάλη αμυντική συμφωνία και η στρατηγική εταιρική σχέση, εμβαθύνθηκε με την καθιέρωση του διαλόγου 2+2 για τα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας. Καθώς και οι δύο μοιράζονται σύνορα (αμφισβητούμενα) με μια ολοένα και πιο διεκδικητική Κίνα, απαιτείται άμεση και αξιόπιστη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας. Επί του παρόντος, η Ινδία πιστεύει ότι μόνο η Ρωσία μπορεί να το παράσχει αυτό «χωρίς ερωτήσεις».
Η Γαλλία έχει επίσης αυξήσει την αμυντική της συνεργασία με την Ινδία. Ωστόσο, προμηθεύοντας το 27% των συνολικών εισαγωγών της Ινδίας τα έτη 2017-2021, εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από το 46% της Ρωσίας, ενώ οι ΗΠΑ παρείχαν μόλις το 12%.
Επιπλέον, όπως εξήγησε ο Bhaswati Mukherjee, πρώην πρεσβευτής της Ινδίας στην Ολλανδία, η χαοτική δυτική αποχώρηση από το Αφγανιστάν, άφησε την ισχυρή εντύπωση ότι η Ινδία δεν θα υποστηριζόταν επαρκώς σε περίπτωση ανάγκης. Η αναγνώριση της ανησυχίας της Ινδίας με την πιθανή αναστάτωση του βασικού παρόχου άμυνας, έχει οδηγήσει την ΕΕ να συμφωνήσει απλώς ότι διαφωνεί για το ζήτημα και να προχωρήσει.
Τα έτη 2012-2016 χαρακτηρίστηκαν από παγωμένες σχέσεις και αυτό άφησε ένα μακροχρόνιο σημάδι. Είναι σημαντικό να μην επαναληφθεί μια παρόμοια διάσπαση στις σχέσεις τους επόμενους μήνες και χρόνια. Δεδομένης της κεντρικής θέσης της Ινδίας στην περιοχή Ινδο-Ειρηνικού, η ΕΕ δεν μπορεί να διακινδυνεύσει να χάσει την Ινδία και να της επιτρέψει να παρασυρθεί στην αγκαλιά των αυταρχικών ανταγωνιστών της.
Η ΕΕ θα πρέπει επομένως να ενεργήσει στρατηγικά και σε συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία. Η ίδρυση του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας (TTC) με την Ινδία θα διευκολύνει τη συν-ανάπτυξη μελλοντικών τεχνολογιών. Η προσέγγιση του TTC με την Ινδία, τις ΗΠΑ και πιθανώς την Ιαπωνία, μπορεί να βοηθήσει στην αξιοποίηση των επιτευγμάτων του άλλου για την επίτευξη θετικών αποτελεσμάτων μαζί με την Ινδία.
Η Ινδία προσκλήθηκε επίσης στη φετινή G7 που φιλοξένησε η Γερμανία. Αυτή ήταν η τέταρτη συνεχόμενη φορά που η Ινδία προσχώρησε στην G7 μετά την αρχική πρόσκληση της Γαλλίας το 2019. Αυτό έθεσε αμέσως το ερώτημα για το εάν ο οικοδεσπότης του επόμενου έτους, η Ιαπωνία, θα ανανεώσει την πρόσκληση, ανοίγοντας έτσι την πιθανότητα η Ινδία να αντικαταστήσει τη Ρωσία ως μέρος των G8. Γνωρίζοντας ότι το να κάθεται στο πρώτο τραπέζι συνεπάγεται και ευθύνες, η επέκταση της ιδιότητας μέλους στην Ινδία θα μπορούσε επίσης να την ενθαρρύνει να υιοθετήσει μια εξωτερική πολιτική πιο στενά ευθυγραμμισμένη με τις κοινές αξίες των G7.
Στη συνέχεια, ο πρώτος γύρος διαπραγματεύσεων για μια Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου ΕΕ-Ινδίας ξεκίνησε επίσης στις 27 Ιουνίου. Ήδη πολιτικά φορτισμένος λόγω υψηλών προσδοκιών, ο τρέχων πόλεμος στην Ουκρανία προσθέτει ένα άλλο στρώμα γεωπολιτικής πολυπλοκότητας.
Οποιαδήποτε τελική συμφωνία FTA πρέπει να έρθει με τη βεβαιότητα ότι δεν θα γυρίσει μπούμερανγκ στα ευρωπαϊκά συμφέροντα (όπως να προσφέρει μια κερκόπορτα για την παράκαμψη των κυρώσεων, αλλά ταυτόχρονα, οι διαπραγματεύσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με ευαισθησία και προσοχή.
Για να διαφοροποιηθούν οι αμυντικές ικανότητες της Ινδίες -επομένως, να μειωθεί η εξάρτηση της απο΄τη Ρωσία- η ΕΕ και η Ινδία εργάζονται επίσης για να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στην ασφάλεια. Στη διάρκεια των πρώτων διαβουλεύσεων ΕΕ-Ινδίας για την Ασφάλεια και την Άμυνα που διεξήχθησαν στις 10 Ιουνίου, η Ινδία και η ΕΕ συζήτησαν την από κοινού ανάπτυξη και παραγωγή αμυντικού εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής συμμετοχής της Ινδίας στην PESCO.
Η από κοινού ανάπτυξη αμυντικού εξοπλισμού και μελλοντικών τεχνολογιών, αποτελεί ένδειξη εμπιστοσύνης της ΕΕ στη μακροπρόθεσμη εταιρική σχέση ΕΕ-Ινδίας, και μαζί με αυτό έρχονται πρόσθετες ευθύνες. Αυτές οι πολιτικές αποφάσεις μπορούν να θεωρηθούν ως ένδειξη ελπίδας στη δύναμη των ινδικών δημοκρατικών θεσμών, ή μάλλον στην ανάγκη «υπερωριών για να καμφθεί η τροχιά της Ινδίας προς τη Δύση».
Εάν συγχρονιστεί, η σύναψη μιας FTA, η επέκταση της συμμετοχής στην G7 για να συμπεριληφθεί η Ινδία και να δημιουργηθεί ένα νέο G8, και η εφαρμογή της TTC παράλληλα με την Ινδία, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, μπορεί να εξορθολογίσει την ινδική εξωτερική πολιτική και να ενθαρρύνει την προσήλωση της Ινδίας στις κοινές αξίες.
Αλλά προς το παρόν, διαφωνούμε
Η ΕΕ και η Ινδία μπορεί να μην βλέπουν με τα ίδια μάτια τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η Ινδία στέκεται απέναντι σε μια όλο και πιο διεκδικητική Κίνα επομένως δεν θέλει για κανέναν λόγο να θέσει σε κίνδυνο την κύρια πηγή αμυντικού εξοπλισμού της, που εξακολουθεί να είναι η Ρωσία.
Αλλά υπάρχουν πολλοί άλλοι δρόμοι που μπορεί και πρέπει να διερευνήσει η ΕΕ με την Ινδία. Ναι, οι δύο τους έπρεπε να συμφωνήσουν ότι διαφωνούν για την Ουκρανία μέχρι στιγμής.
Αλλά αυτό είναι πραγματικά ΟΚ διότι όταν κοιτάζει κανείς τη μεγαλύτερη εικόνα, υπάρχουν πολλά που διακυβεύονται.
