Ζώντας στο Ιράν- η εμπειρία μου από τη χώρα
Γράφει ο Χρήστος Βαφειάδης
Αντιστράτηγος ε.α.
ΙΡΑΝ
Διετέλεσα Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία από την Άνοιξη του 1997 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1999. Η θεση του ΑΚΑΜ (Ακόλουθος Άμυνας) είχε θεσμοθετηθεί το από το 1993. Είχα παράλληλη διαπίσευση και στη πρεσβεία της χώρας μας στο Ισλαμαμπάτ ( πρωτεύουσα του Πακιστάν). Ο πληθυσμός της Τεχεράνης τότε έφτανε περίπου υα 15 εκατομμύρια. Την εποχή που ήμουν στην πρεσβεία της χώρας στο Ιράν υπήρχε έντονο στρατιωτικό ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη χώρα, πέραν των καλών εμπορικών σχέσεων με την Ελλάδα( λόγω τυ πετρελαίου που προμηθευόμασταν από το Ιράν). Θα πρέπει εδώ να τονισθεί το κουρδικό στοιχείο στα ΒΔ του Ιράν, αλλά και η έντονη τουρκική παρουσία που διατηρούσε από τότε πολυπληθή διπλωματική και στρατιωτική αντιπροσωπεία σε μεγάλη ιδιόκτητη πρεσβεία στη Τεχεράνη.
ΙΡΑΝ -ΙΡΑΚ
Με την ανατροπή του Σάχη και την εγκατάσταση του θεοκρατικού καθεστώτος, το Ιράκ βρήκε την ευκαιρία και επιτέθηκε στο Ιράν (αίτια: πετρέλαια, υδάτινοι πόροι κτλ) σε έναν πόλεμο 8 ετών χωρίς νικητή και με εκατομμύρια νάρκες στα σύνορα εκατέτωθεν πού και σήμερα είναι θαμμένες σε ναρκοπέδια χωρίς στοιχεία- οι λεγόμενες νεκρές ζώνες.
ΙΣΛΑΜΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ
Το θεοκρατικό καθεστώς που επικράτησε από την Ιρανική ή Ισλαμική Επανάσταση επέβαλε την αυστηρή τήρηση του Ισλαμικού Νόμου σε όλο τον πληθυσμό και κατήργησε σε μία νύκτα το κοσμικό χαρακτήρα του καθεστώτος του Σάχη. Το Παρίσι της Μέσης Ανατολής, όπως αποκαλούσαν το Ιράν, τελείωσε το 1979. Δεν μπορούσε παρά να είναι βίαιη η προσαρμογή από την μία στιγμη στην αλλή .Η αστυνομία του Σάχη και η Μυστική του Υπηρεσία (ΣΑΒΑΚ) άλλαξαν χέρια και μόνο οι περιβόητες φυλακές ΕΒΙΝ της Τεχεράνης δεν άλλαξαν όνομα και στέγαζαν ή στεγάζουν μέχρι σήμερα τους αντιφρονούντες. Παρά το γεγονός ότι το νέο καθεστώς επέβαλε την αυστηρή τήρηση του Ισλαμικού Νόμου της Σαρία, οι γυναίκες τουλάχιστον στις μεγάλες πόλεις εργάζονται σε ιδιωτικές ή δημόσιες επιχειρήσεις, οδηγούν και συμμετέχουν στην κοινωνική ζωή αρκεί να τηρούν τον κώδικα της ισλαμικής ένδυσης. Απαγορεύεται αυστηρά ο Δυτικός τρόπος ζωής σε κάθε του έκφανση. Υπήρξε μία περίοδος που τα πράγματα φάνηκαν ότι χαλαρώνουν μετά πάλι από διαδηλώσεις (περίοδοι προεδρίας Μοχάμετ Χαταμί και Μαχμούτ Αχμεντινετζάντ ) αλλά είναι βαθειά ριζωμένη η ακραία Ισλαμική θρησκεία που επιβάλλει με κάθε τρόπο τήν θέληση της.
ΣΥΛΛΗΨΗ ΣΕ ΚΑΦΕ
Ένα,απογευμα με δύο αστυνομικούς της Πρεσβείας μας καί εναν υπάλληλο της βρεθήκαμε σε καφέ κοντά στην πρεσβεία. Μέσα στο καφέ κάθονταν και δύο κοπέλες που έπιναν καφέ και συζητούσαν.Ο Ιρανος μάς λέει: «Δείτε σε λιγο τί θα συμβεί» . Μπήκαν μέσα δυο μαυροντυμένες γυναίκες πλησίασαν τις κοπέλες και άρχισαν να τους μιλάνε έντονα. Ο φίλος μας που γνώριζε τα Φαρσί ( Περσική γλώσσα που ομιλείται στο Ιράν, το Αφγανιστάν, το Τατζικιστάν, την Αρμενία, την Τουρκία, το Ιράκ, το Πακιστάν, τη Συρία, το Ουζμπεκιστάν, την Κιργιζία, σε όμορες χώρες και αλλού. Αποτελεί γόνο της Αρχαία Περσικής γλώσσας και είναι τμήμα του ιρανικού κλάδου της ινδοϊρανικής γλωσσικής οικογένειας) μάς εξήγησε ότι οι κοπέλες δέχτηκαν επίπληξη διότι είχαν βαμμένα νύχια και δεν φορούσαν καλά την μανήλα.
Τους πήραν τα κινητά τους τηλέφωνα ,ενώ τα κορίτσια παρακαλούσαν να τηλεφωνήσουν στους γονείς τους. Τις έβγαλαν έξω όπου και περίμεναν άνδρες αστυνομικοί. Στο ερώτημα μας τί γίνεται στη συνέχεια, μάς είπε ότι τις πηγαίνουν στο Αστυνομικό Τμήμα όπου εξετάζουν αν έχουν υποπέσει στο ίδιο παράπτωμα οπότε τιμωρούνται με βουρδουλιές ή αν είναι η πρώτη φορά οπότε και υπογράφουν δήλωση μετανοίας.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ – ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ
Εδώ θα ήθελα να διηγηθώ κάτι που συνέβη στη δική μου οικογένεια. Οταν ήρθαν για πρώτη φορά η γυναίκα και η κόρη μου στην Τεχεράνη σε βόλτα μας κοντά στηνπρεσβεία μάς σταμάτησε αστυνομικό αυτοκίνητο βγήκαν 3 γενειοφόροι άνδρες (η γενειάδα είναι ένδειξη προσήλωσης στο θεοκρατικό καθεστώς) και μας έδειχναν την φούστα της κόρης μου η οποία ήταν λίγο πιο κάτω από το γόνατο. Κατάλαβα οτι τους φάνηκε κοντή καθώς μιλούσαν με άγριο ύφος. Τότε τους είπαμ Γιουνάν Έμπασυ και αρχισα να μιλαω Ελληνικά περί ανέμων και υδάτων. Το γεγονός ότι είπα πως ήμουν από την Ελληνική Πρεσβεία λειτούργησε θετικά ώστε να σηκωθούν και να φύγουν. Συχνός ήταν επίσης και ο έλεγχος τα βάδυα σε οχήματα ( το εχω υποστεί και εγώ) όπου ψάχνουν για cd, περιοδικά ή οτιδήποτε άλλο υποδεικνύει τον δυτικό τρόπο ζωής. Γενικά η κΊνηση το βράδυ είναι πολύ περιορισμένη και ο τράπος διασκέδασης τα μεγάλα πάρκα που είναι χώροι αναψυχής με στρωσίδια στο παρτέρι και φαγητά με κυρίαρχο το ρύζι.
Τα εστιατόρια επισκέπτονται οι πιο εύποροι. Εκεί παίζει ιρανική μουσική που σε νανουρίζει και μπορεί να κοιμηθείς στα πρώτα 10 λεπτά. Παρ’ όλα αυτά, πίσω από τις κλειστές πόρτες συντηρείται – έστω και κρυφά- ο Δυτικός τρόπος ζωής ανάλογα με την κοινωνική τάξη και οι πιο πλούσιοι Ιρανοί κάνουν πάρτυ και φέρονται όπως στη Δύση.
Σαν λαός, οι Ιρανοί είναι φιλόξενοι, με υψηλό δείκτη νοημοσύνης, αγαπούν τους Έλληνες γιατί ο Μέγας Αλέξανδρος παντρεύτηκε την Ρωξάνη, κόρη επιφανούς Πέρση έπαρχου και πορεύονται κάτω από τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα τους όπου η ζωής τους άλλαξε ριζική μετά την επικράτηση του Ισλάμ στην εξουσία.
Οι υποδομές της χώρας είναι πολύ καλές, αυτές που τους κληροδότησε ο Σάχης αλλά και το θεοκρατικό καθεστώς τις ενίσχυσε. Κράτησε σε μουσεία τους θησαυρούς του Σάχη και από φωτογραφίες που έχω δει συγκρίνοντας το δικό μου τότε με το σήμερα, μπορώ να πω ότι η Τεχεράνη είναι μια αξιοζήλευτη πρωτεύουσα της Μέσης Ανατολής. Υπόψη πως για να ταξιδέψεις στο Ιράν χρειάζεται βίζα, γίνεται έλεγχος αποσκευών κατά την άφιξη στο αεροδρόμιο του προορισμού (για να μην μεταφέρεις για παράδειγμα ποτά). Γενικά θεωρώ τον εαυτό μου ευτυχή που έζησα δύο χρόνια στο Ιράν. ΄Ηταν μία μοναδική εμπειρία η χώρα και οι ανθρωποί της τους οποίους σεβάστηκα και με σεβάστηκαν.
