Ουκρανία, το ρωσικό Βιετνάμ

Γράφει ο ιστορικός Παναγιώτης Γέροντας

Οι Ρώσοι επιδεικνύουν από τον Φεβρουάριο που ξεκίνησε η εισβολή στην Ουκρανία μια παροιμιώδη ανικανότητα υιοθέτησης ρεαλιστικών και έγκυρων πολιτικών και στρατηγικών στόχων, οι οποίοι στη συνέχεια θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τους ΑΝΣΚ στο επιχειρησιακό και στο τακτικό επίπεδο. Η ολοκληρωτική αποτυχία ανάγνωσης του διεθνούς περιβάλλοντος στη α’ φάση του πολέμου, οδήγησε τους Ρώσους στο να υιοθετήσουν τον μεγαλεπήβολο στόχο της κατάληψης του Κιέβου.

Είναι εκπληκτική η σκέψη των Ρώσων – όπως αυτή διεφάνη από τον παραλογισμό των στόχων τους – ότι οι Αμερικάνοι και η Δύση θα έμεναν άπραγοι σε έναν τέτοιο πόλεμο. Αν οι Ρώσοι περιορίζονταν σε περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας, τότε ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. Μια υποψία από αυτό το «what if» μας δίνουν οι δηλώσεις του Μπάιντεν τον Ιανουάριο του 2022: «I think what you’re going to see is that Russia will be held accountable if it invades. And it depends on what it does. It’s one thing if it’s a minor incursion and then we end up having a fight about what to do and not do». Ο νοών νοείτο.

Και τώρα, σε αυτή τη φάση του πολέμου, η Ρωσία φαίνεται να έχει αναγνώσει λάθος το κέντρο βάρους των Ουκρανών.
Αν η ισχύς ενός αντιπάλου αναλύεται σε
α)κυβέρνηση,
β) ένοπλες δυνάμεις και
γ)λαός,

οι μεγαλεπήβολοι (high end) στόχοι που αντιστοιχούν είναι
α)κατάληψη,
β)αφοπλισμός και
γ)κάμψη θέλησης.

Οι Ρώσοι λοιπόν έχουν θέσει ως στόχο την κάμψη της θέλησης των Ουκρανών για μάχη (will to fight). Οι Ρώσοι, με αυτό το σκεπτικό συνεχίζουν να «σαρώνουν» την Ουκρανία χωρίς να εφαρμόζουν την αρχή του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου περί διάκρισης στρατιωτικών και πολιτικών στόχων. Παράλληλα, έχουν βάλει ως στόχο το σύστημα ηλεκτροδότησης της Ουκρανίας με σκοπό να βυθίσουν στο σκοτάδι και το ψύχος τον ουκρανικό λαό.

Η διενέργεια βιαιοτήτων απέναντι στον άμαχο πληθυσμό έχει τις περισσότερες φορές τα αντίθετα αποτελέσματα. Οι Αμερικάνοι στον πόλεμο του Βιετνάμ ρίχνοντας βόμβες ναπάλμ για να «καθαρίζουν» ολόκληρες περιοχές από αντάρτες, τελικά οδήγησαν τον λαό στο να υποστηρίζει και να συνδράμει τους Việt Cộng. Έπειτα οι Ουκρανοί έχουν δεχθεί τρομακτικά πλήγματα από τον Φεβρουάριο. Εκτιμάται ότι αφού δεν λύγισαν μέχρι τώρα, δεν θα λυγίσουν ούτε τώρα. Οι αγώνες των προηγούμενων μηνών λειτουργούν ως απόθεμα ψυχισμού και θάρρους τόσο στον μάχιμο όσο και στον άμαχο ουκρανικό πληθυσμό.

Επιπρόσθετα, ο στόχος «κάμψη της θέλησης για μάχη» είναι ένας γενικός στόχος που τίθεται στο στρατηγικό επίπεδο. Στο επιχειρησιακό και στο τακτικό ένας τέτοιος στόχος σημαίνει απομάκρυνση από το πραγματικό και τρέχον πεδίο μάχης. Εύλογοι στόχοι των Ρώσων θα έπρεπε να είναι η απόκρουση των ουκρανικών επιθέσεων στα νότια και ανατολικά, η προσπάθεια στρατιωτικού ελιγμού προς ενδεχόμενη περικύκλωση των ουκρανικών δυνάμεων (με μια ενδεχόμενη εκ νέου επίθεση με στόχο το Κίεβο), ίσως ακόμη και η προσπάθεια αποκοπής της εισροής των ενισχύσεων από τη Δύση στα δυτικά της Ουκρανίας.

Εν κατακλείδι, είναι νομίζω εμφανές ότι ο ρωσικός στρατός έχει περιέλθει σε μια κατάσταση τέλματος που πολύ δύσκολα θα καταφέρει να ξεπεράσει. Οι Ουκρανοί από την άλλη, θα περάσουν έναν πολύ δύσκολο χειμώνα αλλά θα συνεχίσουν να μάχονται όσο μάλιστα διαθέτουν και την έμμεση στήριξη της Δύσης.