Γιατί η Πολωνία δεν θέλει ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία

Γράφει ο George Friedman 

Το περασμένο Σαββατοκύριακο, είχα την ευκαιρία να μιλήσω με μερικούς Πολωνούς. Δεν θα προσποιηθώ ότι μιλούν για ολόκληρη τη χώρα, αλλά η εντύπωσή μου είναι ότι, σε γενικές γραμμές, πιστεύουν ότι μια ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία θα ήταν λάθος. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι πολλοί Πολωνοί είναι και παθιασμένοι με το θέμα της Ρωσίας και δεν εμπλέκονται άμεσα στρατιωτικά στον πόλεμο της Ουκρανίας. Η Πολωνία παρείχε όπλα και προμήθειες, φυσικά, και ορισμένοι Πολωνοί επέλεξαν να συμμετάσχουν στον αγώνα, αλλά ως έθνος η Πολωνία είναι καθηλωμένη από έναν πόλεμο που βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό εκτός της.

Η Πολωνία έχει δύο ιστορικούς εχθρούς: τη Γερμανία και τη Ρωσία. Για περισσότερο από έναν αιώνα, ο ένας (και μερικές φορές και οι δυο ) απειλούσε την ίδια την ύπαρξη της χώρας. Το γερμανικό ερώτημα απαντήθηκε από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά αυτή η σύγκρουση  είχε ως αποτέλεσμα τη ρωσική κατοχή, η οποία διήρκεσε μέχρι την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Έτσι, η Πολωνία έχει εξαρτηθεί από τη δυσπιστία της καλής τύχης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εγγυηθεί την ασφάλεια της Πολωνίας, τοποθετώντας αυξανόμενο αριθμό στρατευμάτων εντός των συνόρων της, ωστόσο οι Πολωνοί δεν νιώθουν άνετα. Εν μέρει αυτό οφείλεται στο ότι η Ουάσιγκτον έχει τα δικά της συμφέροντα εκεί και η ιστορία έχει διδάξει στην Πολωνία ότι όσοι δεν σου επιτίθενται είτε σε προδίδουν είτε σε απογοητεύουν.

Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, ότι η Πολωνία ήταν έτοιμη να δράσει στην Ουκρανία στην αρχή της σύγκρουσης και ότι απογοητεύτηκε όταν οι Αμερικανοί την εμπόδισαν να το κάνει. (Η Ουάσιγκτον δεν ήθελε ο πόλεμος να εξαπλωθεί πουθενά αλλού και δεν ήθελε η Μόσχα να αισθάνεται πιο παρανοϊκή από ό,τι συνήθως.) Δεν προκαλεί έκπληξη επίσης το γεγονός ότι η Πολωνία δεν θέλει μια ειρηνευτική συμφωνία. Η Βαρσοβία θεωρεί αυτή μια ιστορική στιγμή για την Ουκρανία και οι υποστηρικτές του Κιέβου, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη ρωσική αδυναμία ως ευκαιρία να σπάσουν στρατιωτικά τη Ρωσία και να εξασφαλίσουν την Πολωνία για τις επόμενες γενιές. Για αυτούς, η λανθασμένη εκτόξευση πυραύλων την περασμένη εβδομάδα ήταν μια υπενθύμιση της απειλής που εξακολουθεί να αποτελεί η Ρωσία.

Κατά τη γνώμη μου, αυτό δεν είναι ούτε στρατιωτικά δυνατό ούτε πολιτικά σοφό. Η δύναμη που δεσμεύεται για την καταπολέμηση της Ρωσίας περιορίζεται στην Ουκρανία. Ο ουκρανικός στρατός μάχεται για την πατρίδα του –πάντα ένα καλό κίνητρο– και βρίσκεται σε στρατηγική άμυνα. Οι Ρώσοι βρίσκονται στην επίθεση, πράγμα που σημαίνει ότι η γραμμή ανεφοδιασμού τους είναι ολοένα πιο τεντωμένη και εύθραυστη καθώς ο στρατός προχωρά. Επιπλέον, οι εκτεταμένες επιθετικές επιχειρήσεις σε πολλαπλούς άξονες δημιουργούν δυσκολίες διοίκησης και ελέγχου. Οι γραμμές ανεφοδιασμού της Ουκρανίας ήταν λιγότερο πιεσμένες και ο έλεγχος των ουκρανικών δυνάμεων ήταν επομένως λιγότερο τεταμένος αλλά πιο αποτελεσματικός. (Αυτό δεν σημαίνει τίποτα για τις παράλληλες γραμμές ανεφοδιασμού των ΗΠΑ.) Ως αποτέλεσμα, οι Ουκρανοί έχουν πληρώσει υψηλό τίμημα, αλλά έχουν ανταμειφθεί. Οι Ρώσοι έχουν πληρώσει ακριβό τίμημα, αλλά με λιγότερες ανταμοιβές. Ακόμα κι έτσι όμως, οι Ρώσοι δεν έχουν ηττηθεί. Η μετάβαση σε μια στρατηγική επιθετική στάση δεν θα αποφέρει τα είδη της επιτυχίας που είχε η Ουκρανία στη στρατηγική άμυνα. Η επίθεση των ρωσικών δυνάμεων σε αμυντική στάση θα μπορούσε εύκολα να οδηγήσει σε αποτυχία.

Η Πολωνία μπορεί να είναι πρόθυμη να ρίξει τον στρατό της στη μάχη, αλλά ο πολωνικός στρατός είναι άπειρος και μη δοκιμασμένος και εξαρτάται από τις Ηνωμένες Πολιτείες για πολλές κρίσιμες προμήθειες. Η Ουάσιγκτον, από την πλευρά της, δεν ενδιαφέρεται να υιοθετήσει μια επιθετική στάση. Η στρατηγική της είναι να διατηρήσει την Ουκρανία ως ζώνη ασφαλείας μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης – μια ζώνη που έχει σχεδιαστεί για να αποτρέψει έναν ευρωπαϊκό πόλεμο ή ακόμα και έναν νέο ψυχρό πόλεμο. Ως εκ τούτου, θέλει να αποφύγει τη ρωσική κατοχή εκεί χωρίς να δεσμεύσει τις αμερικανικές δυνάμεις να πολεμήσουν. Εάν οι ουκρανικές δυνάμεις αποτύχουν να κρατήσουν τη χώρα τους, οι ΗΠΑ έχουν άλλες στρατιωτικές επιλογές, αλλά η Ουκρανία είναι απολύτως η πρώτη γραμμή άμυνας που προτιμά.

Μια επιλογή που δεν έχει η Ουάσιγκτον είναι να σπάσει οριστικά τον ρωσικό στρατό. Οι Ρώσοι έχουν κακή απόδοση σε μια ξένη κομητεία, αλλά πρέπει να υποθέσουμε ότι θα τα κατάφερναν καλύτερα υπερασπίζοντας το γήπεδο τους. Το σπάσιμο του ρωσικού στρατού απαιτεί βαθιά διείσδυση στη Ρωσία και οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσουν τον στρατό τους σε μια ενέργεια που είναι πιθανό να αποτύχει, πόσο μάλλον σε μια ενέργεια που θα μπορούσε να πυροδοτήσει ένα πυρηνικό σενάριο. ( Μια προέλαση στη Ρωσία θα ήταν στρατηγικά ελαττωματική. Εάν η επιτιθέμενη δύναμη σπάσει, μια νέα ώθηση προς τα δυτικά θα μπορούσε να λειτουργήσει καθώς απορροφά προμήθειες και ανθρώπινο δυναμικό.)

Πολιτικά, η εισβολή στην Ουκρανία επέβαλε κόστος στη Ρωσία, και παρόλο που η κοινή γνώμη ποικίλλει πολύ, ο λαός γενικά δεν βλέπει τη σύγκρουση ως απαραίτητη. Η επίθεση στη Ρωσία θα δημιουργούσε πολιτική ενότητα η οποία τώρα δεν υπάρχει και ο πολιτικός στόχος θα πρέπει να είναι η δημιουργία παραφωνίας. Η τρέχουσα διαφωνία στο εσωτερικό έχει αποδυναμώσει το κίνητρο της Ρωσίας να πολεμήσει. Ο εξαναγκασμός των Ρώσων να πολεμήσουν έξω από τη χώρα πιθανότατα θα διατηρήσει αυτή τη διαίρεση, ενώ η μεταφορά της μάχης στη Ρωσία θα μπορούσε να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα.

Ο εξαναγκασμός των Ρώσων σε μια επιθετική στάση έχει τόσο στρατιωτικά όσο και πολιτικά οφέλη. Σε μια εποχή που η Ρωσία εμφανίζεται εσωτερικά κατακερματισμένη και η Ουκρανία είναι ολοένα και πιο ικανή, ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να υποθέσουμε ότι οι προηγούμενες επιτυχίες σημαίνουν μελλοντική επιτυχία, μια ασθένεια που προκαλεί συχνά η στρατιωτική επιτυχία.

Εάν η Μόσχα αναγκαζόταν να συνάψει συνθήκη ειρήνης, το όφελος για τη Δύση είναι πολιτικό. Η κατάπαυση του πυρός εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη σύνεση της κυβέρνησης και την ικανότητα του στρατού της. Δεδομένου ότι το σπάσιμο του ρωσικού στρατού στο σύνολό του δεν είναι αρχή, μια ειρηνευτική συμφωνία δημιουργεί μια πολιτική δύναμη στη Ρωσία που πρέπει να αφεθεί να ωριμάσει. Ο κίνδυνος επιδίωξης μιας ευρείας νίκης είναι πολύ υψηλός, πολύ μεγαλύτερος από τον κίνδυνο της ειρήνης. Αλλά και ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κατανοεί αυτή την εξίσωση, επομένως οι μεγάλες ρωσικές απώλειες εντός της Ουκρανίας είναι το κλειδί για να χάσει τον έλεγχο του.

Σημείωση: Άρθρο του George Friedman με τίτλο:In Poland, Peace May Be a Bridge Too Far