Η Ευρασία σε κρίση
George Friedman
Geopolitical Futures
Οι διαδηλώσεις κατά της πολιτικής του Πεκίνου για μηδενικά κρούσματα COVID-19 έχουν αυξηθεί από την περασμένη εβδομάδα, με τους ανθρώπους να εκφράζουν την απογοήτευσή τους όχι μόνο για τα μέτρα καραντίνας αλλά και για την κυβέρνηση και τον ίδιο τον Πρόεδρο Σι Τζίνπινγκ. Αυτό το είδος αναταραχής είναι σχεδόν άνευ προηγουμένου στη σύγχρονη κινεζική εποχή και σίγουρα προκαλεί ανησυχία στην άρχουσα ελίτ.
Από την έναρξη της πανδημίας, το Πεκίνο επιδιώκει σταθερά να περιορίσει τα κρούσματα COVID-19 επιβάλλοντας lockdown σε όλη την πόλη, όπου η είσοδος και η έξοδος ήταν περιορισμένες, αν όχι απαγορευμένες, και στις οποίες οι δραστηριότητες περιορίζονταν σοβαρά. Το γιατί η κυβέρνηση υιοθέτησε τόσο αυστηρά μέτρα είναι ασαφές. Καμία άλλη χώρα δεν επέβαλε αυτόν τον βαθμό περιορισμού, κυρίως επειδή το κόστος ήταν τόσο υψηλό. Η Σαγκάη, ο σημαντικότερος οικονομικός κόμβος της χώρας, έκλεισε για εβδομάδες, ενώ παρόμοια διακοπή λειτουργίας σημειώθηκαν σε μικρότερες πόλεις. Και αυτό δεν σημαίνει τίποτα για την αδυναμία ερμητικής σφράγισης μεγάλων, πυκνοκατοικημένων και κατά τα άλλα πολυσύχναστων κινεζικών πόλεων.
Μας μένουν, λοιπόν, δύο πιθανές εξηγήσεις. Η μια είναι ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να περιορίσει μια μετάλλαξη που ο έξω κόσμος αγνοεί. Αυτό είναι αυτονόητο αμφίβολο, και σε κάθε περίπτωση δεν υπήρξε το είδος του αριθμού των σωμάτων που θα περίμενε κανείς από ένα νέο, πιο θανατηφόρο στέλεχος. Η δεύτερη και πιο λογική εξήγηση είναι ότι το Πεκίνο θέσπισε δρακόντειες πολιτικές για να διεκδικήσει τον έλεγχο των τόπων που ήταν ήδη ανήσυχα ή ασταθή. Τα κρούσματα COVID-19 ήταν, σε αυτό το σενάριο, απλώς ένα πρόσχημα.
Το Χονγκ Κονγκ αποτελεί παράδειγμα ως προς αυτό. Δεν ήταν πολύ καιρό πριν που η Κίνα γνώρισε μια εξέγερση εκεί. Οι αρχές άσκησαν πίεση στην πόλη, αλλά όχι πριν ο υπόλοιπος κόσμος δει τη βαθιά οργή που νιώθουν πολλοί εναντίον του Πεκίνου. Πράγματι, το Χονγκ Κονγκ δίδαξε στην ηπειρωτική χώρα τρία πράγματα: ότι η ανοιχτή αναταραχή ήταν δυνατή, ότι οι εξεγέρσεις θα μπορούσαν να εξαπλωθούν και θα έπρεπε επομένως να κρυφτούν ή να υποβαθμιστούν με κάθε κόστος, και ότι μια χώρα που εξαρτάται από το διεθνές εμπόριο και τις επενδύσεις δεν μπορούσε να αντέξει οικονομικά μια δίκη στο δικαστήριο της κοινής γνώμης.
Εάν αυτή ήταν πράγματι η στρατηγική της Κίνας , τότε η στρατηγική έχει καταρρεύσει τις τελευταίες ημέρες. Το συμβάν που πυροδότησε τα γεγονότα ήταν μια πυρκαγιά σε πολυκατοικία. Το δημόσιο αίσθημα μεταμορφώθηκε, όπως συμβαίνει συχνά, σε ένα ευρύτερο αντικυβερνητικό κίνημα. Τα συνθήματα των αντιφρονούντων επικεντρώθηκαν στην απώλεια της ελευθερίας που επιβλήθηκε από τα lockdowns προτού κλιμακωθούν σε καταδίκες του προέδρου και του Κομμουνιστικού Κόμματος, καλώντας αμφότερους να παραιτηθούν.
Σε καμία περίπτωση αυτό δεν υποδηλώνει ότι υπήρχαν παντού διαδηλώσεις, ούτε κάτι από όλα αυτά σημαίνει ότι το καθεστώς κινδυνεύει να πέσει. Μέχρι στιγμής, δεν είναι σαφές εάν πρόκειται κυρίως για ένα κίνημα νεολαίας. Εάν είναι, είναι πολύ λιγότερο συνεπές από εκείνο που ηγείται από μεγαλύτερους επαγγελματίες της μεσαίας τάξης. Ούτε είναι σαφές πόσο εκτεταμένες και έντονες είναι οι διαδηλώσεις – πόσες πόλεις συμμετέχουν, πόσες ζητούν μια νέα κυβέρνηση, πόσο οργανωμένοι είναι, πόσο χρειάστηκε να επέμβουν η αστυνομία και ο στρατός, κ.λπ.
Λάβετε υπόψη ότι αυτές οι διαμαρτυρίες δεν ξέσπασαν σε μια νύχτα. Η κινεζική οικονομία έχει πολύ κακή απόδοση τα τελευταία χρόνια. Καθώς οι εξαγωγές αντιμετώπισαν προβλήματα, η οικονομία άρχισε να εξαρτάται όλο και περισσότερο από την εγχώρια κατανάλωση – και από τις εγχώριες επενδύσεις. Η μετάβαση ήταν σκληρή, όπως συμβαίνει συνήθως για χώρες σε αυτήν την κατάσταση. Αναπόφευκτα εγείρεται το ερώτημα, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων, για το τί είδους ζωή μας περιμένει. Μετά από δεκαετίες εκρηκτικής ανάπτυξης, η αντιστροφή των προσδοκιών μπορεί να είναι τρομακτική.
Αλλά οι τραπεζικές διαμαρτυρίες στην επαρχία Χενάν είναι ένα ζήτημα. Ο ανοιχτός, γενικευμένος πολιτικός θυμός όμως είναι άλλο. Η έκκληση για τερματισμό της κομμουνιστικής ηγεσίας είναι ασυνήθιστη και, ειλικρινά, είναι δύσκολο να ληφθεί σοβαρά υπόψη, ειδικά αν προέρχεται από οποιονδήποτε, εκτός από δυσαρεστημένους νέους. Ή αλλιώς, θα το πιστέψω όταν το δω. Η κυβέρνηση είναι σχεδόν βέβαιο ότι έχει την ικανότητα να συντρίψει αυτή την επίδοξη εξέγερση εάν το κρίνει απαραίτητο. Είναι απολύτως πιθανό η κυβέρνηση να πιστεύει ότι το κίνημα θα εξαφανιστεί από μόνη του.
Από μια ευρύτερη γεωπολιτική σκοπιά, αν αυτό είναι με οποιονδήποτε τρόπο η αρχή για κάτι περισσότερο, η δύναμη της Κίνας γίνεται αμφισβητήσιμη. Για να συμβεί αυτό την ίδια στιγμή, η ισχύς της Ρωσίας έχει καταστεί φθαρτή, και την ίδια στιγμή η ΕΕ είναι όλο και πιο αβέβαιη για την ενοποιημένη της κατεύθυνση, γεγονός που υποδηλώνει ότι ολόκληρη η Ευρασία βρίσκεται σε κρίση. Με τη σειρά του, αυτό σημαίνει ότι η σχετική ισχύς των Ηνωμένων Πολιτειών αυξάνεται δραματικά. Ισχύουν οι συνήθεις επιφυλάξεις, αλλά είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι εάν η Ρωσία δεν σταθεροποιήσει τη θέση της στην Ουκρανία, εάν η ΕΕ δεν συνενωθεί όπως χρειάζεται και εάν οι κινεζικές διαδηλώσεις είναι κάτι παραπάνω από μια αστραπιαία κίνηση, τότε θα μπορούσε να αναδυθεί ένας νέος κόσμος.
Mετάφραση: Geopolitics Editorial Team
