19/03/2024

Μπορεί ο Ερντογάν να είναι υποψήφιος για τρίτη θητεία στις επερχόμενες εκλογές στην Τουρκία;

Η αντιπολίτευση κηρύσσει την υποψηφιότητα του Ερντογάν «αντισυνταγματική», ενώ ο Τούρκος πρόεδρος λέει ότι ο δρόμος του για τρίτη θητεία είναι «καθαρός».

Καθώς η Τουρκία βιάζεται προς τις εκλογές στα μέσα Μαΐου, ένα ζήτημα γύρω από τις κάλπες έχει ξεπεράσει τα άλλα: εάν ο νυν Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιτρέπεται συνταγματικά να είναι υποψήφιος για τρίτη θητεία.

Το επιχείρημα που στροβιλίζεται γύρω από τις προεδρικές εκλογές, οι οποίες πρόκειται να διεξαχθούν παράλληλα με τις βουλευτικές εκλογές στις 14 Μαΐου, επικεντρώνεται στο άρθρο 101 του τουρκικού Συντάγματος. Η ρήτρα των οκτώ παραγράφων ορίζει ότι η προεδρική θητεία διαρκεί για πέντε χρόνια και ένας υποψήφιος μπορεί να εκλεγεί για δύο το πολύ θητείες.

Ο Ερντογάν εξελέγη για πρώτη φορά πρόεδρος τον Αύγουστο του 2014, έχοντας προηγουμένως διατελέσει πρωθυπουργός από το 2003. Επανεξελέγη σε πρόωρες εκλογές τον Ιούνιο του 2018.

Το σύνταγμα, λοιπόν, φαίνεται να αποκλείει μια υποψηφιότητα Ερντογάν.

Ο Ερντογάν είναι υποψήφιος για τη Λαϊκή Συμμαχία – το εκλογικό σύμφωνο μεταξύ του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) και του Κόμματος Μεγάλης Ενότητας (BBP).

Οι υποστηρικτές του υποστηρίζουν τη νομιμότητα της υποψηφιότητάς του υποστηρίζοντας ότι οι συνταγματικές αλλαγές που εισήχθησαν σε δημοψήφισμα του 2017, το οποίο τέθηκε σε ισχύ στις εκλογές του επόμενου έτους, σημαίνουν  ότι η πρώτη, μετά το 2014 θητεία του Ερντογάν δεν μετράει.

Το δημοψήφισμα τερμάτισε το προηγούμενο κοινοβουλευτικό σύστημα της Τουρκίας και έφερε ένα προεδρικό καθεστώς που συγκέντρωνε την εξουσία στα χέρια του προέδρου, ο οποίος ήταν σε μεγάλο βαθμό τελετουργικός ρόλος, τόσο ως αρχηγού κράτους όσο και ως κυβέρνησης.

Επομένως, σύμφωνα με το επιχείρημα των υποστηρικτών του Ερντογάν, η νίκη του το 2018 ήταν η πρώτη στο πλαίσιο του νέου συστήματος και θα πρέπει να θεωρείται ως η αρχική του θητεία.

«Η συνταγματική τροποποίηση που εγκρίθηκε το 2017 είναι τόσο σαφής που δεν επιτρέπει την παραμικρή συζήτηση», είπε ο Ερντογάν στα πλήθη στο Ντενιζλί, στη δυτική Τουρκία, το περασμένο Σάββατο. Η Τουρκία πέρασε σε ένα νέο διοικητικό σύστημα με τις εκλογές του 2018. Από αυτή την άποψη, έγινε επαναφορά του χρονομέτρου σύμφωνα με την πλευρά Ερντογάν, η οποία υποστηρίζει ότι βάσει του νόμου, ο πρόεδρος που στην πραγματικότητα εξελέγη το 2018 είναι ο πρώτος πρόεδρος του νέου συστήματος.

Υπάρχει ένας δρόμος μέσω του οποίου ο Ερντογάν θα μπορούσε να υποβάλει υποψηφιότητα για επανεκλογή: εάν το κοινοβούλιο προκηρύξει πρόωρες εκλογές με πλειοψηφία τριών πέμπτων.

Η Λαϊκή Συμμαχία- ο συνασπισμός του Ερντογάν- δεν έχει πλειοψηφία τριών πέμπτων – τα τρία κόμματα έχουν 335 έδρες μεταξύ τους, 35 ψήφους λιγότερο από τις 360 που απαιτούνται στην αίθουσα των 600 εδρών. 

Η αντιπολίτευση έχει φυσικά αποδοκιμάσει την «αντισυνταγματική» υποψηφιότητα του Ερντογάν.

Η αντιπολίτευση αποτελείται από έξι κόμματα (Nation Alliance),  από το Λαϊκό Κόμμα Δημοκρατίας (CHP), το Iyi Party, το Saadet Party, το Demokrat, το Gelecek Party και το Deva Party— 

«Δεν είναι δυνατό για τον κ. Ερντογάν να είναι υποψήφιος στις εκλογές που θα διεξαχθούν στις 14 Μαΐου, εκτός εάν το κοινοβούλιο αποφασίσει να προκηρύξει πρόωρες εκλογές», αναφέρει χαρακτηριστικά σε ανακοίνωση της προηγούμενης εβδομάδας. 

«Η ανακοίνωση του προέδρου της υποψηφιότητάς του για τρίτη φορά, σε αντίθεση με το σύνταγμα, είναι μια άλλη τραγωδία που πρόσθεσε στην ιστορία της δημοκρατίας μας. Δεν δεχόμαστε αυτή την ενέργεια που αγνοεί το Σύνταγμα», γράφει στην ανακοίνωση. 

Τον τελευταίο λόγο για την υποψηφιότητα του Ερντογάν έχει το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο (YSK), το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει εκδώσει μια σειρά από αποφάσεις που ευνοούν το κυβερνών κόμμα.

Ο ηγέτης του CHP, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος έχει αναδειχθεί ως ο πιο πιθανός υποψήφιος της αντιπολίτευσης για να σταθεί εναντίον του Ερντογάν, αντανακλούσε την ευρέως διαδεδομένη άποψη για τον κομματισμό του YSK την περασμένη εβδομάδα.

«Ας υποθέσουμε ότι διαφωνούμε με την υποψηφιότητα του Ερντογάν», είπε σε δημοσιογράφους στο Κοτζαέλι, στη βορειοδυτική Τουρκία, στις 23 Ιανουαρίου. «Το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο έχει τον τελευταίο λόγο. Είναι ο Ερντογάν που διόρισε τα μέλη του YSK. Δεν υπάρχει πουθενά αντίρρηση στην απόφαση του YSK. Ακόμη και το Συνταγματικό Δικαστήριο δεν μπορεί να επανεξετάσει την απόφασή τους. Ως εκ τούτου, δεν έχουμε καμία πρόθεση να εγκλωβιστούμε στη συζήτηση για το εάν ο Ερντογάν είναι υποψήφιος ή όχι. Ο Ερντογάν μπορεί να είναι υποψήφιος ή όχι, αλλά θέλουμε να κερδίσουμε τις εκλογές διασφαλίζοντάς τις με ακεραιότητα και φέρνοντας την Τουρκία στο πλευρό της δημοκρατίας», τόνισε. 

Άλλα στελέχη της αντιπολίτευσης, όπως η επικεφαλής του Κόμματος Iyi, Μεράλ Ακσενέρ, έχουν τονίσει ότι «θα τον χτυπήσουν στην κάλπη». Μόνο ο επικεφαλής του κόμματος Deva, Αλί Μπαμπατζάν, δεσμεύτηκε να αμφισβητήσει οποιαδήποτε απόφαση του YSK υπέρ της υποψηφιότητας του Ερντογάν. Ο Ίντρις Σαχίν, κάποτε βουλευτής με επιρροή του AKP αλλά τώρα εκπρόσωπος του Κόμματος του Μπαμπατζάν, θυμήθηκε τις συζητήσεις με το κυβερνών κόμμα την εποχή των συνταγματικών αλλαγών του 2017.

«Ακόμα και τότε, στους κομματικούς κύκλους, θυμάμαι συζητήσεις όπου οι άνθρωποι ρωτούσαν: «Θα το κάνει για μια ζωή;» Θα είναι 75 ή 76 ετών το 2029. Δεν είναι αρκετό;», είπε, αναφερόμενος στην ημερομηνία λήξης για τρίτη θητεία του Ερντογάν αν δεν είχαν διεξαχθεί πρόωρες εκλογές το 2018. Εξετάστηκε το ενδεχόμενο τροποποίησης του άρθρου 101 για να εξομαλυνθεί ο δρόμος για μια τρίτη θητεία, σύμφωνα με τον Σαχίν, αλλά η απαραίτητη ρήτρα «ξεχάστηκε».

 

 

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2023