Πώς η Τουρκία θεωρεί το Αιγαίο «ειδική περίπτωση» – ο βρώμικος ρόλος της τουρκικής αντιπολίτευσης
epa1044008 Republican People’s Party (CHP) leader Kemal Kilicdaroglu (R), Saadet Party’s leader Temel Karamollaoglu (L), leader of ‘Good Party’ (IYI) Meral Aksener (2-L), leader of Democracy and Progress Party (DEVA) Ali Babacan (2-R), Democratic Party leader Gultekin Uysal (3-R) and leader of Gelecek Party (Future Party) Ahmet Davutoglu (3-L) during their meeting on the election agreement in Ankara, Turkey, 30 January 2023. EPA, ALP EREN KAYA, REPUBLICAN PEOPLE’S PARTY (CHP) HANDOUT
Γράφει ο ιστορικός Παναγιώτης Γέροντας
Τις προηγούμενες ημέρες δόθηκε στη δημοσιότητα το κείμενο Πολιτικής Συμφωνίας από τα έξι αντιπολιτευόμενα κόμματα της Τουρκίας, τα οποία έχουν συνασπισθεί απέναντι στον Ερντογάν με στόχο την εκλογική νίκη στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές στη χώρα.
Το συγκεκριμένο κείμενο Κοινής Πολιτικής παρουσιάζει τις βασικές αρχές τους, οι οποίες αναφέρουν ότι θα γίνει σεβαστή η ανεξαρτησία, εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία των χωρών της περιοχής και η αρχή της μη επέμβασης στα εσωτερικά τους. Πρόκειται για το δόγμα του πρώτου προέδρου της Τουρκίας Μουσταφά Κεμάλ «Ειρήνη στην πατρίδα, Ειρήνη στον κόσμο», το οποίο είχε ως στόχο να μετατρέψει την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην Τουρκική Δημοκρατία και βασιζόταν στην ειρηνική επίλυσης των διαφορών μέσω της διπλωματίας και του διαλόγου.
Στη Κοινή Πολιτική όμως των έξι έχουμε ιδιαίτερες αναφορές στην Ελλάδα, την Κύπρο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
«Η Αντιπολίτευση δηλώνει ότι θα αποτρέψει την απομόνωση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και θα δώσει προτεραιότητα στην επιδίωξη λύσεων στο θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων δικαιοδοσιών και τη δίκαιη κατανομή των πόρων υδρογονανθράκων μέσω επάλληλων διαπραγματευτικών διαδικασιών. Κάτι που παραπέμπει στην πρόταση Ερντογάν για «διάσκεψη για δίκαιο διαμοιρασμό του πλούτου», όπως εννοεί το «δίκαιο» η Τουρκία», όπως διαβάζω σε σχετικό άρθρο που δημοσιευθήκε στο Hellas Journal για το θέμα στις 31 Ιανουαρίου.
Στην προκειμένη περίπτωση ο «διάλογος» και η «δίκαιη κατανομή» είναι οι λέξεις κλειδιά της τουρκικής αντιπολίτευσης. Η Ελλάδα που έχει ως θέση ότι το μόνο ανοικτό θέμα με τη Τουρκία είναι η οριοθέτηση της Υφαλοκρηπίδας και κατ’ επέκταση της ΑΟΖ, θεωρεί ως αρχή διαπραγμάτευσης τη μέθοδο της «μέσης γραμμής». Με απλά λόγια το Διεθνές Δικαστήριο σε κάθε διαφορά στην αρχή τοποθετεί τη μέση γραμμή ίσης απόστασης από τις ακτές ή τις γραμμές βάσεως των αντικειμένων ή παρακειμένων παρακτίων κρατών και κατόπιν μετακινεί τη γραμμή αυτή προς τη μία ή την άλλη πλευρά ανάλογα με τις «ειδικές» περιστάσεις.
Η Τουρκία όμως επειδή γνωρίζει ότι τόσο το Δίκαιο της Θάλασσας όσο και το εθιμικό δίκαιο (το Δίκαιο της Θάλασσας αποτελεί εθιμικό δίκαιο πλέον και είναι εφαρμοστέο καθ’ ολοκληρίαν ακόμη και από τα κράτη που δεν έχουν υπογράψει τη σύμβαση αλλά και η μέθοδος της μέσης γραμμής ως αρχή οριοθέτησης αποτελεί εθιμικό δίκαιο) είναι εναντίον της, θεωρεί ότι στις διαπραγματεύσεις πρέπει να ακολουθηθεί η αρχή της επιείκειας (equity). Με απλά λόγια, η Τουρκία θεωρεί το Αιγαίο «ειδική περίπτωση» κατά την οποία δεν μπορεί να εφαρμοστεί το γενικό δίκαιο, ήτοι το Δίκαιο της Θάλασσας.
Τί σημαίνει αυτό εν προκειμένω; Πολύ απλά η Τουρκία θεωρεί ότι τα νησιά δεν διαθέτουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα αλλά μόνο χωρικά ύδατα, ενώ το νησιωτικό σύμπλεγμα Μεγίστη (Καστελόριζο) – Ρω – Στρογγύλη είτε «εξαφανίζεται» ως προς τη αναλογική ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα του, είτε δεν λογαριάζεται (από τη Τουρκία) ως μέρος του Αιγαίου και οργανικό – νομικό – οικονομικό κομμάτι του νησιωτικού συμπλέγματος των Δωδεκανήσων. Σε μια τέτοια περίπτωση το σύμπλεγμα Μεγίστη – Ρω – Στρογγύλη, απομονωμένο νομικά από τα Δωδεκάνησα, θα βρεθεί «απέναντι» στις πολύ μεγαλύτερες τουρκικές ακτές και αυτό θα οδηγήσει στην ελαχιστοποίηση της επήρειάς (effect) του στις διαπραγματεύσεις περί ΑΟΖ.
Το Καστελόριζο όμως και τα γύρω νησιά ανήκουν διοικητικά στα Δωδεκάνησα. Αποδόθηκαν το 1947 στην Ελλάδα με τη Συνθήκη των Παρισίων, ενώ και η Τουρκία είχε αποδεχθεί αυτή την ενότητα χώρου, αφού το 1932 υπέγραψε συμφωνία κι ένα πρωτόκολλο με την κατέχουσα – τότε – τα Δωδεκάνησα Ιταλία με την οποία χαράχθηκε οριοθετική γραμμή που συνέδεε τη Ρόδο με το Καστελόριζο παρ’ όλο που απέναντι από της τουρκικές ακτές – στη περιοχή του Καστελορίζου – δεν υπάρχει παράκτιο κράτος αλλά ανοικτή θάλασσα.
Εν κατακλείδι, δεν πρέπει να πέσουμε στην παγίδα ενδεχόμενης «επίθεσης φιλίας» από τους γείτονες με δεδομένο ότι θα υπάρξουν και εγχώριοι προπαγανδιστές των τουρκικών θέσεων.
Υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ): το ανεδαφικό των τουρκικών διεκδικήσεων
About Post Author
