28/03/2024

Η Ευρώπη επιδιώκει ασφαλείς ενεργειακούς δεσμούς με τη Μέση Ανατολή

https://www.flickr.com/photos/91261194@N06/51930766647

Jack Dutton*
Al Monitor 

 

Ο  πόλεμος στην Ουκρανία έχει μετατοπίσει την ενεργειακή δυναμική μεταξύ Ευρώπης και Μέσης Ανατολής καθώς η Ρωσία, ο μεγαλύτερος παγκόσμιος εξαγωγέας φυσικού αερίου και ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, συνεχίζει να αντιμετωπίζει κυρώσεις από τη Δύση.

Αρκετοί ευρωπαίοι ηγέτες έχουν προχωρήσει σε μια επίθεση γοητείας με κρατικές επισκέψεις σε ενεργειακά πλούσιες χώρες της Μέσης Ανατολής και της περιοχής της Βόρειας Αφρικής τους τελευταίους μήνες. Για παράδειγμα, όταν επισκέφθηκε την Αλγερία τον Ιανουάριο, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Giorgia Meloni αναφέρθηκε στην κοινή ιστορία των δύο χωρών σε μια προσπάθεια να σφυρηλατηθεί μια στρατηγική εταιρική σχέση για να βοηθήσει τη χώρα της να απογαλακτιστεί από τη ρωσική ενέργεια.

Με τον κύριο προμηθευτή ενέργειας της Ευρώπης εκτός εικόνας, υπάρχει τεράστια ενεργειακή έλλειψη στην ήπειρο. Το ολλανδικό κοίτασμα φυσικού αερίου του Groningen πρόκειται να κλείσει τον Οκτώβριο και η Νορβηγία εργάζεται στα όρια παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Το 2021, η Ευρώπη εισήγαγε 2,2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων 700.000 μέσω αγωγών και 1,2 εκατομμυρίων bpd προϊόντων διύλισης πετρελαίου, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας.

Αλλά, αφότου ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin ξεκίνησε την πλήρη εισβολή του στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αντιμετώπισαν ένα πρόβλημα που δεν είχαν προβλέψει. Ως αποτέλεσμα των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία, οι οποίες περιλαμβάνουν εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, ο οργανισμός IEA είπε ότι η ΕΕ θα χρειαστεί να καλύψει ένα έλλειμμα 1 εκατομμυρίου βαρελιών αργού και 1,1 εκατομμυρίου βαρελιών προϊόντων πετρελαίου την ημέρα.

 

Ο Cyril Widdershoven, παγκόσμιος επικεφαλής στρατηγικής και κινδύνου για το Berry Commodities Fund, είπε στο Al-Monitor: «Σε λιγότερο από δύο ή τρεις μήνες, η ενεργειακή ασφάλεια και η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού ήταν εκτός συζήτησης, ενώ οι παγκόσμιες αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου ήταν ήδη πλήρως δεσμευμένες.» Και εξήγησε, «Η μόνη διαθέσιμη επιλογή ήταν να δημιουργηθούν διμερείς ή ίσως πολυμερείς ενεργειακές στρατηγικές για την εύρεση νέων προμηθευτών».

Η πράσινη επανάσταση της Ευρώπης δεν έχει υλοποιηθεί, αλλά οι χώρες MENA** κατανοούν ότι οι μελλοντικές απαιτήσεις ανανεώσιμης ενέργειας στην Ευρώπη μπορούν να καλυφθούν μόνο από παραγωγούς MENA, ειδικά για πράσινο υδρογόνο ή αμμωνία.

«Αναγκασμένοι από την πραγματικότητα, όλοι οι Ευρωπαίοι συναγωνίζονται για νέα πρόσβαση στα Αραβικά κράτη και τη Βόρεια Αφρική, όπως φαίνεται στην Αίγυπτο, την Αλγερία και τις χώρες του Κόλπου», είπε ο Widdershoven, προσθέτοντας ότι ορισμένοι από αυτούς ήλπιζαν σε μια αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν,  «αλλά το τελευταίο έχει τεθεί ξανά στον πάγο».

Μια πράξη εξισορρόπησης

Οι περισσότερες χώρες της περιοχής ΜΕΝΑ είναι πολύ προσεκτικές στο πώς εξισορροπούν τις ρωσικές και δυτικές σχέσεις.

Ο Homayoun Falakshahi, ανώτερος αναλυτής εμπορευμάτων στην Kpler, είπε στο Al-Monitor, «Με τη Ρωσία να είναι σημαντικός παίκτης του ΟΠΕΚ+, η συνεργασία στο μέτωπο του πετρελαίου παραμένει εξαιρετικής σημασίας για τις περισσότερες χώρες της ΜΕΝΑ».

 

Οι περισσότερες χώρες της MENA απέτυχαν να ασκήσουν δημόσια κριτική στη Μόσχα για τον πόλεμο και προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την οικονομική πραγματικότητα όπως τόνισε και συνέχισε:  «Ωστόσο, ενώ το κάνουν αυτό, προσέχουν να το κάνουν με διπλωματικό τρόπο, επομένως λένε στην Ευρώπη ότι θα ενισχύσουν τις ενεργειακές σχέσεις, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αναλαμβάνουν μια μετατόπιση από τους παραδοσιακούς πελάτες τους, οι οποίοι, για τη Μέση Ανατολή, είναι κυρίως από χώρες της Ανατολικής Ασίας».

Καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται, ορισμένες χώρες της ΜΕΝΑ μπορεί να δυσκολεύονται να συμβαδίσουν με την ευρωπαϊκή ζήτηση. Υπάρχει έλλειψη πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας βραχυπρόθεσμα, καθώς και πολλές μακροπρόθεσμες συμβάσεις προμήθειας που έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ.

Για παράδειγμα, το Κατάρ δεν μπορούσε να μεταφέρει περισσότερο από το 10% των προϊόντων του στην Ευρώπη το 2022 σε σύγκριση με το 2021, επειδή τα περισσότερα πωλούνταν ήδη μέσω μακροπρόθεσμων συμβολαίων σε πελάτες της Ασίας. Η χώρα του Κόλπου αύξησε όντως τις εξαγωγές LNG στην Ευρώπη πέρυσι, από 16,9 σε 19,4 εκατομμύρια τόνους, αλλά το μερίδιο της Ευρώπης αυξήθηκε μόνο από 21,6% σε 24,2%.

 

Οι συνολικές αποστολές πετρελαίου από την περιοχή ΜΕΝΑ στην Ευρώπη εκτινάχθηκαν από 1,2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα το 2021 σε 1,7 εκατομμύρια βαρέλια το 2022 και το μερίδιο της Ευρώπης αυξήθηκε από 7,5% σε 9,4%. Οι εισαγωγές προϊόντων της Ευρώπης από τη ΜΕΝΑ αυξήθηκαν περίπου κατά 10% από 910,00 βαρέλια την ημέρα το 2021 σε 1 εκατομμύριο βαρέλια το 2022, αλλά έχουν διατηρήσει περίπου 1,2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα μέχρι στιγμής το 2023.

«Έχουμε δει μια αύξηση στο εμπόριο ενέργειας μεταξύ MENA και Ευρώπης, αλλά όχι μια πλήρη μετατόπιση», δήλωσε ο Falakshahi. «Οι κύριες αυξήσεις προήλθαν από τη Σαουδική Αραβία και το Ιράκ όσον αφορά τους όγκους, αλλά έχουμε δει επίσης μερικές συναλλαγές με πετρέλαιο από το Άμπου Ντάμπι, το Κουβέιτ και το Ομάν να φθάνουν στην Ευρώπη, ένα πολύ ασυνήθιστο εμπόριο καθώς αυτές οι χώρες επικεντρώνονταν κυρίως στην ασιατική αγορά πριν».

Οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας έχουν δείξει έντονο ενδιαφέρον για έργα στην περιοχή MENA, με τις Total, Eni και Shell να υπογράφουν συμβάσεις για την ανάπτυξη των εξαγωγών LNG του Κατάρ. «Αυτές οι ίδιες εταιρείες καθώς και η BP και η Equinor λέγεται ότι ενδιαφέρονται για τον επερχόμενο γύρο προσφορών της Αλγερίας και η Total, η οποία ήθελε να αποχωρήσει από το Ιράκ, αποφάσισε τελικά να παραμείνει», είπε ο Falakshahi.

Όπως είπε η Μέση Ανατολή θα μπορούσε να προμηθεύσει την Ευρώπη με ντίζελ και άλλα προϊόντα διύλισης. «Η Ευρώπη θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ως επί το πλείστον έλλειψη ντίζελ, καθώς συνήθιζε να εισάγει το 40% του ντίζελ της από τη Ρωσία και μόλις άρχισε να περιορίζει τις εισαγωγές της καθώς το τελευταίο πακέτο κυρώσεων στα ρωσικά προϊόντα εφαρμόστηκε στις 5 Φεβρουαρίου», τόνισε ο Falakshahi. «Η Μέση Ανατολή έχει μερικά διυλιστήρια που άρχισαν να λειτουργούν πρόσφατα ή θα λειτουργήσουν τους επόμενους μήνες».

Ο αναλυτής πιστεύει ότι περισσότερο ρωσικό αργό θα μετατραπεί σε προϊόντα των χωρών MENA και στη συνέχεια θα επανεξαχθεί στην Ευρώπη και η Βόρεια Αφρική θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως κόμβος μεταφόρτωσης. «Λόγω του κύριου μείγματος αργού πετρελαίου της Ρωσίας – τα Ουράλια – που έχει παρόμοιες προδιαγραφές με το μεγαλύτερο αργό πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής, θα ήταν οικονομικά λογικό για ορισμένες χώρες της ΜΕΝΑ να εισάγουν ρωσικό αργό, να το διυλίζουν σε προϊόντα και να το εξάγουν στην Ευρώπη. Από τη στιγμή που ανακατεύετε αργό με μια σταγόνα άλλου αργού ή εάν κάνετε διύλιση, χάνει αυτή τη ρωσική σφραγίδα».

Οι χώρες MENA θα ενισχύσουν τις  ενεργειακές και εμπορικές σχέσεις τους με την Ευρώπη, αλλά είναι πιθανό να διατηρήσουν την εστίασή τους στην Ασία, όπου βλέπουν το μεγαλύτερο μέρος της ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια.

 

 

*Ο Jack Dutton είναι ανεξάρτητος δημοσιογράφος που έχει γράψει για Newsweek, AFP, African Business, Al Jazeera, Devex, The Economist, The Guardian και άλλες εκδόσεις.

**Το MENA, ένα αρκτικόλεξο στην αγγλική γλώσσα, αναφέρεται σε μια ομάδα χωρών που βρίσκονται μέσα και γύρω από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024