Ρίτσαρντ Νόρλαντ: το προφίλ του πρέσβη των ΗΠΑ στη Λιβύη

Γράφει ο Κωνσταντίνος Νικολετόπουλος 

O Ρίτσαρντ Νόρλαντ θεωρείται ένας από τους πιο έμπειρους Αμερικανούς διπλωμάτες ο οποίος τη φετινή χρονιά κατέχει τη θέση του πρέσβη των ΗΠΑ  στη Λιβύη, μια από τις πιο ασταθείς χώρες της Μεσογείου.

O Ρίτσαρντ Νόρλαντ γεννήθηκε το 1955. Σημαντικός σταθμός στο ξεκίνημα της διαδρομής του ήταν  το 1980, όταν εργάστηκε στη βουλή της Αϊόβας ως πολιτικός αναλυτής. Από τα πρώτα του χρόνια στην οικογένεια του State Department έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την  περιοχή της Ευρασίας και της Κεντρικής Ασίας. Ο πρώτος σταθμός στη διπλωματική του καριέρα ήταν η αμερικανική πρεσβεία στη Μόσχα, όπου υπηρέτησε από τη διετία 1988-1990.

Ο Νόρλαντ είχε την πρώτη του επικίνδυνη αποστολή ως διπλωμάτης κατά το διάστημα  2005-2007, όταν ήταν υπαρχηγός της αμερικανικής πρεσβείας  στην Καμπούλ.

Το 2007 ανέλαβε πρέσβης των ΗΠΑ στο Ουζμπεκιστάν. Στις 11 Δεκεμβρίου 2008 ο Νόρτλαντ αναγνώρισε ότι το Ουζμπεκιστάν έχει κάνει εξαιρετικά σημαντική πρόοδο  στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στις 4 Φεβρουαρίου 2009, ανέλαβε πρωτοβουλίες με σκοπό να δημιουργήσει η ISAF βάσεις και στο Ουζμπεκιστάν, οι οποίες θα χρησιμοποιούνταν ως οδοί ανεφοδιασμού των μάχιμων μονάδων του διεθνούς συνασπισμού.

Στις 4 Ιουνίου 2009, ο Ρίτσαρντ Νόρλαντ ξεκίνησε μια προσπάθεια συνολικής βελτίωσης των σχέσεων ΗΠΑ –Ουζμπεκιστάν. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, οι ΗΠΑ έριξαν ιδιαίτερο βάρος στην ανάπτυξη της συνεργασίας με το Ουζμπεκιστάν, με έμφαση  στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, αλλά και στο εμπόριο καθώς και στη γενικότερη οικονομική συνεργασία των δυο πλευρών.

To 2012 ήταν υποψήφιος πρέσβης των ΗΠΑ στη Γεωργία. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης του στη γερουσία χαρακτήρισε την Γεωργία πολύ αξιόπιστο εταίρο για τις ΗΠΑ. Σημείωσε ότι η Τιφλίδα έχει προχωρήσει σε εξαιρετικά σημαντικές μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς του κράτους. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμμετοχή της Γεωργίας στην ISAF , πράγμα που επισήμανε και ο Νόρλαντ τονίζοντας  ότι η υποστήριξη της Γεωργίας στον αγώνα του ΝΑΤΟ κατά της τρομοκρατίας είναι απαραίτητη. Για το θέμα της Νότιας Οσετίας και της Αμπχατζίας, ο Ρίτσαρντ  Νόρλαντ προσέφερε λεκτική μόνο υποστήριξη στην Γεωργία, καλώντας τη Ρωσία να αποσύρει τις δυνάμεις της από τα γεωργιανά εδάφη.

Στις 11 Ιουνίου 2013, δημοσιεύτηκαν βίντεο μαχητών των Ταλιμπάν, οι οποίοι απειλούσαν Γεωργιανούς στρατιώτες της ISAF. Ο  Νόρλαντ τόνισε ότι οι ΗΠΑ λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις απειλές που δέχονται τα στελέχη της ISAF και υποσχέθηκε ότι θα υπάρξει συνεργασία με τις γεωργιανές αρχές.

Στις 16 Οκτωβρίου 2014, ο Ρίτσαρντ Νόρλαντ σημείωσε ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται ποτέ να αναγνωρίσουν τη ρωσική κυριαρχία στην Νότια Οσετία και την Αμπχατζία. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η περιοχή της Βαλτικής και του Καυκάσου αποτελούσαν κορυφαία προτεραιότητα για τις ΗΠΑ, ειδικά μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία.

Στις 23 Ιουνίου 2020,  ο Ρίτσαρντ Νόρλαντ μαζί με τον διοικητή της US Africom στρατηγό Στέφεν Τάουνσεν  συναντήθηκε με τον μεταβατικό πρόεδρο  της Λιβύης Σάρατζ . Ο  Νόρλαντ τόνισε ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν την πολιτική διαδικασία στη Λιβύη και εξέφρασε την ανησυχία του για την ανάπτυξη της τρομοκρατίας,  η οποία οφειλόταν στην έλλειψη προόδου των  διαπραγματεύσεων μεταξύ Χαφτάρ και Σάρατζ.  Επίσης, σημείωσε ότι η κατάσταση που επικρατούσε τότε στη Λιβύη συνέβαλλε στην αύξηση της επιρροής της Ρωσίας στη χώρα, δεδομένου ότι ο Χαφτάρ ήταν φιλικά προσκείμενος στη Ρωσία.  

Στις 10 Μαΐου 2021 η κυβέρνηση Μπάιντεν αναβαθμίζει το  Νόρλαντ σε ειδικό απεσταλμένο για τη Λιβύη. Προσωπικά πιστεύω ότι η αναβάθμιση αυτή ήταν μια προσπάθεια από την  πλευρά των ΗΠΑ να δείξει ότι η λήξη του πολέμου στη Λιβύη και η  επαναφορά της πολιτικής σταθερότητας είναι προτεραιότητα για την αμερικανική εξωτερική πολιτική.

Στις 25 Σεπτεμβρίου 2022, απεύθυνε νέα έκκληση προς όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές για τη διεξαγωγή εκλογών. Η Λιβύη  δεν έχει νόμιμη κυβέρνηση. Σκοπός του Αμερικανού διπλωμάτη είναι η ανάδειξη μιας σταθερής  κυβέρνησης,  η οποία θα απολαμβάνει τη μεγαλύτερη δυνατή στήριξη του λαού.

Στις 12 Δεκεμβρίου 2022, ο Νόρτλαντ εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για το γεγονός ότι οι συγκρούσεις, έστω και σε περιορισμένο  βαθμό, συνεχίζονται με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η συνέχιση της ειρηνευτικής διαδικασίας.

Συμπεράσματα

Ο Ρίτσαρντ Νόρλαντ κατά τη γνώμη μου έχει ένα ευρύ φάσμα γνώσεων και αποτελεί πραγματικά έναν αξιόλογο διπλωμάτη. Κορυφαία επιτυχία του είναι η διατήρηση του Status QUO  στη Λιβύη.  Η  μη κατάληψη της Τρίπολης από τις δυνάμεις του Χαλίφα Χαφτάρ ήταν ένα γεγονός που οπωσδήποτε ανακούφισε τις ΗΠΑ. Σε περίπτωση που ο Χαφτάρ καταλάμβανε την Τρίπολη, οι ΗΠΑ θα έχαναν κάθε επιρροή στη Λιβύη.

Προτεραιότητα για τις ΗΠΑ στη Λιβύη είναι η διεξαγωγή εκλογών, αυτό όμως είναι πολύ δύσκολο εγχείρημα, καθώς οι ΗΠΑ δε διαθέτουν στρατεύματα στη χώρα, τα οποία θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν τη διεξαγωγή αδιάβλητων εκλογών όπως έγιναν στο Ιράκ το 2004