Η Κίνα θα φιλοξενήσει τους υπουργούς Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν
Οι υπουργοί Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν συναντώνται στο Πεκίνο την Πέμπτη για να προωθήσουν τη συμφωνία που ανακοινώθηκε τον περασμένο μήνα για την αποκατάσταση των δεσμών μεταξύ των δύο χωρών.
Λιγότερο από ένα μήνα μετά τη συμφωνία για την αποκατάσταση των σχέσεων σε μια συμφωνία ορόσημο που μεσολάβησε η Κίνα, οι κορυφαίοι διπλωμάτες της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν θα συναντηθούν στο Πεκίνο την Πέμπτη 6 Απριλίου. Η συνάντηση είναι η πρώτη επίσημη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών, οι οποίοι συναντήθηκαν για τελευταία φορά στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο του 2014, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Η σαουδαραβική εφημερίδα Asharq al-Awsat ανέφερε ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας Πρίγκιπας Faisal bin Farhan al-Saud και ο Ιρανός ομόλογός του Hossein Amir Abdollahian θα συζητήσουν πώς να προωθήσουν τη συμφωνία που ανακοινώθηκε τον περασμένο μήνα και να ενεργοποιήσουν προηγούμενες συμφωνίες συνεργασίας που είχαν υπογραφεί μεταξύ των δύο χωρών το 1998 και το 2001.
Οι δύο χώρες κατέληξαν σε συμφωνία για την επανέναρξη των σχέσεων στις 10 Μαρτίου, μετά από μήνες συνομιλιών υπό την αιγίδα της Κίνας, μεταξύ αντιπροσωπειών με επικεφαλής τον Σαουδάραβα σύμβουλο εθνικής ασφάλειας Musaad al-Aiban και τον Ιρανό ομόλογό του Ali Shamkhani, σύμφωνα με κοινή δήλωση από τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν και την Κίνα, την οποία έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας. Στη δήλωση υπογραμμίζεται επίσης η ανάγκη σεβασμού της κυριαρχίας των κρατών και να μην αναμειγνύονται στις εσωτερικές τους υποθέσεις.
Η συμφωνία σηματοδότησε μια σημαντική πρόοδο στην περιοχή μετά από χρόνια εντάσεων μεταξύ των χωρών του Αραβικού Κόλπου και του Ιράν σχετικά με την αυξανόμενη επιρροή του τελευταίου στην περιοχή μέσω των πληρεξουσίων του και το διευρυνόμενο πυρηνικό του πρόγραμμα. Ιρανός αξιωματούχος δήλωσε στο Reuters ότι οι συζητήσεις θα περιλαμβάνουν επίσης το άνοιγμα των πρεσβειών και την ανταλλαγή πρεσβευτών.
Η Σαουδική Αραβία διέκοψε επίσημα τις διπλωματικές σχέσεις με το Ιράν το 2016 μετά τη λεηλασία και την πυρπόληση της Πρεσβείας της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων κατά της εκτέλεσης του αντιφρονούντα σιίτη κληρικού Nimr al-Nimr από τις σαουδαραβικές αρχές. Το Ριάντ εκκένωσε το προσωπικό της πρεσβείας του και ζήτησε από την ιρανική διπλωματική αποστολή να εγκαταλείψει το βασίλειο.
Οι τεταμένες σχέσεις μεταξύ των δύο περιφερειακών εχθρών πάνε πίσω στο χρόνο. Μετά το ξέσπασμα του συριακού εμφυλίου πολέμου το 2011, το Ιράν παρείχε οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη στον Πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ και την εκστρατεία του κατά των ανταρτών, τους οποίους υποστήριξε η Σαουδική Αραβία.
Οι εντάσεις αυξήθηκαν όταν η Σαουδική Αραβία παρενέβη στον πόλεμο της Υεμένης το 2015, οδηγώντας έναν αραβικό στρατιωτικό συνασπισμό για την υποστήριξη της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης που πολεμά τους αντάρτες Χούτι που υποστηρίζονται από το Ιράν.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου στην Υεμένη, οι Χούτι έχουν στείλει δεκάδες drones και εκτόξευσαν πυραύλους προς ζωτικές εγκαταστάσεις στο βασίλειο και σε παραμεθόριες περιοχές. Το 2019, το Ριάντ κατηγόρησε την Τεχεράνη ότι παρείχε τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν σε μια μεγάλη επίθεση εναντίον εγκαταστάσεων πετρελαίου που ανήκουν στο κράτος της Σαουδικής Αραβίας. Οι αντάρτες Χούτι της Υεμένης ανέλαβαν την ευθύνη για την επίθεση με drone που είχε στόχο τις εγκαταστάσεις της Aramco στο Abqaiq, στην ανατολική Σαουδική Αραβία. Η επίθεση ανάγκασε το βασίλειο να κλείσει προσωρινά το ήμισυ της συνολικής παραγωγής πετρελαίου, προκαλώντας άνοδο των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου και διαταράσσοντας για λίγο τον εφοδιασμό πετρελαίου.
Ο ανταγωνισμός Σαουδικής Αραβίας και Ιράν ήταν επίσης έκδηλος στον Λίβανο. Η παραδοσιακή οικονομική υποστήριξη που είχαν παράσχει η Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες του Κόλπου στη μικρή μεσογειακή χώρα μειώθηκε με την αυξανόμενη επιρροή της υποστηριζόμενης από το Ιράν, Χεζμπολάχ. Τον Οκτώβριο του 2021, το βασίλειο του Κόλπου ανακάλεσε τον πρεσβευτή του λόγω επικριτικών σχολίων ενός Λιβανέζου υπουργού σχετικά με τον πόλεμο στην Υεμένη και τον συνασπισμό υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας. Ο Σαουδάραβας απεσταλμένος επέστρεψε στη Βηρυτό το 2022.Το Ριάντ έχει επίσης επανειλημμένα κατηγορήσει τη Χεζμπολάχ ότι διευθύνει ένα δίκτυο εμπορίου ναρκωτικών στην περιοχή του Αραβικού Κόλπου.
Όλα τα βλέμματα είναι πλέον στραμμένα στην ύφεση των σχέσεων της Σαουδικής Αραβίας-Ιράν και στο πώς θα επηρεάσει τους πολέμους αντιπροσώπων που συνεχίζονται εδώ και χρόνια.
Την ίδια ώρα, μεγάλες περιφερειακές ανακατατάξεις πραγματοποιούνται ήδη στη Συρία. Μετά από χρόνια περιφερειακής απομόνωσης, φαίνεται ότι η Συρία καλωσορίζεται και πάλι στο αραβικό μαντρί. Ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας αναμένεται να ταξιδέψει στη Δαμασκό τις επόμενες εβδομάδες για να καλέσει επίσημα τον Άσαντ να παραστεί στη σύνοδο κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου που έχει προγραμματιστεί για τον Μάιο στο Ριάντ. Φαίνεται λοιπόν πως στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής κυοφορούνται αλλαγές ενώ το Ισραήλ αντιμετωπίζει τις δικές του εσωτερικές κρίσεις.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μειονότητες της Μέσης Ανατολής
