Τι διακυβεύεται για την Κίνα στο Σουδάν καθώς οι μάχες συνεχίζονται;

Η Κίνα, μέχρι στιγμής, δεν έχει πάρει θέση στις μάχες μεταξύ των σουδανικών ενόπλων δυνάμεων και των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF), οι οποίες έχουν εισέλθει στη δεύτερη εβδομάδα συγκρούσεων στο Σουδάν. Η προσεκτική προσέγγιση του Πεκίνου είναι σύμφωνη με την εξωτερική του πολιτική, αλλά πηγάζει επίσης από τα βαθιά οικονομικά συμφέροντα που έχει οικοδομήσει στη χώρα τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.

Ιστορική Αναδρομή

Η Κίνα δημιούργησε σχέσεις με το Σουδάν το 1959. Αυτό που ξεκίνησε ως μια σχέση βασισμένη στο πετρέλαιο έχει μετατραπεί σε μια σημαντική εμπορική σχέση. Ο πρεσβευτής της Κίνας στο Χαρτούμ, Μα Σινμίν, είπε τον περασμένο Μάιο ότι περισσότερες από 130 κινεζικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στο Σουδάν. Το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας εκτιμά ότι περισσότεροι από 1.500 Κινέζοι πολίτες βρίσκονταν στο Σουδάν κατά την έναρξη της σύγκρουσης, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο.

Οι δεσμοί Κίνας-Σουδάν ενισχύθηκαν σημαντικά τη δεκαετία του 1990 λόγω της συνεργασίας που σχετίζεται με το πετρέλαιο. Οι κινεζικές οντότητες υπέγραψαν συμφωνίες εξερεύνησης πετρελαίου με το Σουδάν το 1994 και το 1996, η China National Petroleum Corporation απέκτησε μερίδιο 40% σε μια σουδανική κοινοπραξία πετρελαίου, σύμφωνα με έκθεση του The Open University. Αυτό ακολούθησε ιδίως την προσθήκη του Σουδάν από τις Ηνωμένες Πολιτείες στη λίστα των κρατών που υποστηρίζουν την τρομοκρατία το 1993.

Η Κίνα συνέχισε να λαμβάνει πετρέλαιο από το Σουδάν μέσω της σύγκρουσης στο Νταρφούρ που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Η χώρα εισήγαγε σχεδόν 1 δισεκατομμυρίο δολάρια σουδανικού αργού πετρελαίου το 2010, σύμφωνα με την Trading Economics. Οι δεσμοί της Κίνας με το Σουδάν κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης στο Νταρφούρ, που έληξε το 2020, οδήγησαν σε σημαντική διεθνή κριτική.

Οι εξαγωγές σουδανικού πετρελαίου προς την Κίνα μειώθηκαν σημαντικά το 2011, όταν το Νότιο Σουδάν αποσχίστηκε από το Σουδάν, παίρνοντας μαζί του την πλειοψηφία των αποθεμάτων πετρελαίου. Αυτό οδήγησε σε μείωση του κινεζικού οικονομικού ενδιαφέροντος για το Σουδάν. Από το 2003 έως το 2010, η Κίνα δάνεισε σχεδόν 6 δισεκατομμύρια δολάρια στο Σουδάν. Από το 2011 έως το 2018, ο αριθμός αυτός έπεσε στα 143 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Δανικό Ινστιτούτο Διεθνών Σπουδών.

Τα κοιτάσματα πετρελαίου του Σουδάν παρήγαγαν 59.000 βαρέλια την ημέρα το 2021, σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Εμπορίου των ΗΠΑ. Η Κίνα τώρα εισάγει το πετρέλαιο της από τη Σαουδική Αραβία και τη Ρωσία, σε μεγάλο βαθμό.

Η Κίνα διατήρησε επιτυχώς ισχυρές σχέσεις με το Σουδάν μετά την ανατροπή του μακροχρόνιου ηγέτη Ομάρα Αλ Μπασίρ το 2019. Η Κίνα υποστήριξε δημόσια τη μεταβατική κυβέρνηση της χώρας με στόχο την προστασία των συνδέσεων υποδομής της στην ευρύτερη περιοχή, σύμφωνα με έκθεση του 2020 από το US Institute of Peace.

Οι σχέσεις Κίνας-Σουδάν παρέμειναν εγκάρδιες μέχρι το τέλος του πραξικοπήματος του 2021, κατά το οποίο ο υποστράτηγος Αμπντέλ Φατάχ Αλ Μπουχράν κατέλαβε την εξουσία. Η Κίνα εξήγαγε 1,82 δισεκατομμύρια δολάρια στο Σουδάν εκείνο το έτος, με τις κορυφαίες εξαγωγές να είναι μοτοσυκλέτες, ελαστικά και παπούτσια. Το Σουδάν εξήγαγε 780 εκατομμύρια δολάρια στην Κίνα το 2021, κυρίως ξηρούς καρπούς, σπόρους και συναφείς παραγωγές, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Οικονομικής Πολυπλοκότητας.

Τον περασμένο Νοέμβριο, οι δύο χώρες υπέγραψαν συμφωνίες οικονομικής και τεχνολογικής συνεργασίας αξίας σχεδόν 17 εκατομμυρίων δολαρίων. Η Κίνα και το Σουδάν ξεκίνησαν επίσης μια υπηρεσία εξπρές ναυτιλίας το 2022. Η Κίνα ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Σουδάν πέρυσι και το εμπόριο αυξήθηκε ιδιαίτερα στους τομείς της εξόρυξης και της γεωργίας, σύμφωνα με ανακοίνωση της κινεζικής πρεσβείας στο Χαρτούμ τον Δεκέμβριο.

Η κινέζικη στάση

Η Κίνα δεν παίρνει δημόσια πλευρά στις συνεχιζόμενες μάχες στο Σουδάν.

«Καλούμε τις δύο πλευρές να σταματήσουν τη μάχη το συντομότερο δυνατό και να αποτρέψουν περαιτέρω κλιμάκωση. Ελπίζουμε ότι τα μέρη στο Σουδάν θα αυξήσουν τον διάλογο και θα προχωρήσουν από κοινού τη διαδικασία πολιτικής μετάβασης», δήλωσε στους δημοσιογράφους την Παρασκευή ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Γουάνγκ Γουένμπιν.

Η Κίνα άρχισε να απομακρύνει τους πολίτες της από το Σουδάν τη Δευτέρα σε μια άγνωστη γειτονική χώρα, μετέδωσε το κινεζικό κρατικό μέσο ενημέρωσης CGTN.

Η ουδέτερη στάση της Κίνας θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα για μεσολαβητικό ρόλο από το Πεκίνο, αλλά θα ανταγωνίζεται χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία, το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που μεσολαβούν επίσης μεταξύ των αντιμαχόμενων φατριών.