Οι απαντήσεις της ελληνικής ηγεσίας που αφορούν την ασφάλεια και την άμυνα μετά την πιθανή επικράτηση του Ερντογάν

Γράφει ο Δημήτριος Τσαϊλάς*

Εφόσον κερδίζει ο Ερντογάν άλλη μια πενταετή θητεία, το σενάριο είναι ήδη γραμμένο. Μάλλον η τουρκική ηγεσία μπορεί να καταργήσει κάποια από τη διχαστική ρητορική της, οι εντάσεις σχετικά με τον προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας και η παρακμή των δημοκρατικών ελευθεριών θα παραμείνουν εμπόδια για ουσιαστικές βελτιώσεις. Οι δυτικοί εταίροι και οι σύμμαχοι θα πρέπει να διαχειριστούν τη συνεχιζόμενη αναστάτωση. Δηλαδή οι δυτικοί ηγέτες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τεράστιες συνέπειες. Η Άγκυρα δεν θα κινηθεί άμεσα για την εξομάλυνση της σχέσης της με το ΝΑΤΟ. Και οι τρέχουσες αποκλίσεις, για παράδειγμα στην Κύπρο και στη Συρία, δεν θα εξαφανιστούν. Επίσης, το κράτος δικαίου δεν φαίνεται θα αποκατασταθεί και οι σχέσεις με την ΕΕ δεν μπορούν θα βελτιωθούν, μπορεί μόνο να χαλαρώσουν.

Εάν, μια νέα τουρκική ηγεσία επέστρεφε σε έναν πιο εποικοδομητικό ρόλο στο ΝΑΤΟ διατηρώντας παράλληλα σταθερές οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία, οι στρατηγικές επιπτώσεις θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικές, όχι μόνο για την Ευρώπη αλλά κυρίως για τον Ελληνισμό. Η Άγκυρα εξακολουθεί να πιστεύει ότι μπορεί να παίξει με τις βασικές αξίες της Δύσης, δηλαδή ενάντια στην ικανότητα της ΕΕ να ενεργεί εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας του ΝΑΤΟ. Θα αποτύχει ή θα συνεχίσει με αυτή την προσπάθεια;

Ο Ερντογάν, ξεκάθαρα ένας από τους πιο ταλαντούχους πολιτικούς για την Τουρκία, εφόσον τελικά θα κυβερνά για ένα τέταρτο του αιώνα, καθώς φαίνεται ότι θα επανεκλεγεί. Εδραιώνοντας τη θέση του στην πολιτική αγορά της Τουρκίας μετατράπηκε από μαχητής της ελευθερίας σε πολεμιστή ενάντια στη φιλελεύθερη δημοκρατία, καθιστώντας αποστολή του την οικοδόμηση ενός διεφθαρμένου κράτους και γοητεύοντας για τον εαυτό του τη δόξα του Ατατούρκ.

Ωστόσο ο Ερντογάν τοποθετείται όλο και περισσότερο ως ο δούρειος ίππος του Πεκίνου και της Μόσχας στο τραπέζι της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Για να παραφράσω την Αμερικανίδα διπλωμάτη Βικτόρια Νούλαντ, ο Ερντογάν κοιμάται κάτω από την κουβέρτα του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, ενώ επιθυμεί να καταδιώκει το ανελεύθερο κράτος του με πόρους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ την ημέρα.

Και αναδύονται τα πέντε ερωτήματα: Πρώτον, η Τουρκία θα καταβάλει προσπάθειες για να εμποδίσει τη Ρωσία να αποφύγει τις δυτικές κυρώσεις σε διάφορους τομείς; Δεύτερον, η Άγκυρα μπορεί να τερματίσει αμέσως την αντίθεσή της στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ; Τρίτον, μπορεί να αποφασίσει μια σημαντική στρατιωτική εμπλοκή στις επιχειρήσεις καθησυχασμού της συμμαχίας στην ανατολική πλευρά της, από την Εσθονία έως τη Ρουμανία; Τέταρτον, μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο τερματισμού της παρουσίας στο τουρκικό έδαφος συστοιχιών πυραύλων S-400 που παραδόθηκαν από τη Ρωσία τον Ιούλιο του 2019; Και πέμπτο, ως συνέπεια της προηγούμενης κίνησης, η Τουρκία μπορεί να συμμετάσχει σε συζητήσεις για την απόκτηση ή/και την ανάπτυξη ενός συμβατού με το ΝΑΤΟ πυραυλικό σύστημα άμυνας; Το τελευταίο θα διευκόλυνε τον εκσυγχρονισμό του στόλου των μαχητικών της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας.

Από την απάντηση των παραπάνω ερωτημάτων θα εξαρτηθεί ο αντίκτυπος στην πολιτική ασφάλειας της Ελλάδας. Ειδικά όταν, θα ξαναρχίσει ένας πολιτικός διάλογος μεταξύ μας και θα επανεξεταστεί ολόκληρη η σχέση. Τα παραπάνω σενάρια αντιμετωπίζουν μια σειρά από εμπόδια και προκλήσεις. Αυτοί είναι επιτακτικοί λόγοι για τους Έλληνες ηγέτες, να προετοιμαστούν για την υπόθεση μιας τέτοιας πολιτικής.

*Ο Υποναύαρχος (εα) Δημήτριος Τσαϊλάς ΠΝ δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου, είναι μέλος και ερευνητής του Ινστιτούτου για την Εθνική και Διεθνή Ασφάλεια.