Η επίσκεψη Ερντογάν στη Γερμανία και ένας ποδοσφαιρικός αγώνας που τρομάζει
Γιώτα Χουλιάρα
Και ενώ τα ελληνικά ΜΜΕ ασχολούνται με την προγραμματισμένη επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στην Αθήνα τον Δεκέμβριο, ο οποίος αναμένεται να έρθει με 300 άτομα αποστολή, υπάρχει μια ακόμη επίσκεψη του Ερντογάν, την οποία η ελληνική πλευρά οφείλει να μελετήσει με προσοχή καθώς τα αποτελέσματά της έχουν σημασία για τις εξελίξεις των ευρω-τουρκικών σχέσεων.
Πρόκειται για την αυριανή επίσκεψη Ερντογάν στη Γερμανία. Οι προετοιμασίες για τη συγκεκριμένη επίσκεψη είχαν ξεκινήσει εδώ και μήνες. Για την ακρίβεια, την πρόσκληση έκανε ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς στο συγχαρητήριο τηλεφώνημά του μετά την επανεκλογή του Ερντογάν στις 28 Μαΐου. Εκείνη την εποχή η Δύση ενδαφερόταν ιδιαίτερα να προσεγγίσει την Τουρκία και λόγω της επικείμενης συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους – όπου οι ηγέτες της βορειοατλαντικής συμμαχίας περίμεναν το ΝΑΙ για την ένταξη της Σουηδίας. Το ΝΑΙ διά στόματος Ερντογάν ήρθε, αλλά η συνέχεια ήταν εντελώς διαφορετική καθώς μεσολάβησε και η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ.
Όταν ο Γερμανός Καγκελάριος έκανε την πρόσκληση στον Τούρκο Πρόεδρο στόχος ήταν η συζήτηση των οικονομικών σχέσεων των δυο χωρών, καθώς καταβάλλονταν προσπάθειες για περαιτέρω ανάπτυξη του εμπορικού όγκου, ο οποίος ξεπέρασε τα 41 δισ. δολάρια το 2021. Μάλιστα γι΄αυτόν εδικά το σκοπό πραγματοποιήθηκε χθες στο Γκαζιαντέπ της Τουρκίας, παραμονή του ταξιδιού, το Φόρουμ Επιχειρήσεων και Επενδύσεων Τουρκίας-Γερμανίας, με επενδυτές και από τις δύο χώρες.
Όμως, τα δεδομένα στο γεωπολιτικό στερέωμα έχουν αλλάξει άρδην μετά την στήριξη του Τούρκου Προέδρου στην Χαμάς. Μια στήριξη η οποία συνοδεύτηκε από έντονη κριτική στο Ισραήλ, η οποία είχε ως αποτέλεσμα ο Ερντογάν να ταυτιστεί πλήρως με το Ιράν. Ειδικά τις τελευταίες ημέρες, οι αμοιβαίες εκρήξεις Ερντογάν και Σολτς για την σύγκρουση Ισραήλ Χαμάς έχουν μετατραπεί σε μια άτυπη μονομαχία, κλιμακώνοντας τις πολιτικές εντάσεις ενόψει της επίσκεψης.
Θυμίζουμε πως ο Γερμανός Καγκελάριος Σολτς ήταν ένας από τους δυτικούς ηγέτες που επισκέφθηκε το Ισραήλ, και σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου είπε ότι οι επιδρομές ήταν εντός του δικαιώματος του Ισραήλ να αμύνεται. Η Γερμανία είχε προσφέρει νωρίτερα στρατιωτική βοήθεια στο Ισραήλ «για την αυτοάμυνα του». Ενημερωτικά, η Γερμανία κατατάσσεται δεύτερη στις πωλήσεις όπλων στο Ισραήλ με 15%, πίσω από τις ΗΠΑ που έχουν ποσοστό 82%.
Από την πλευρά του ο Ερντογάν είπε ότι το Ισραήλ «λειτουργεί σαν οργανισμός, όχι σαν κράτος» και κάλεσε όλα τα κράτη και τους διεθνείς οργανισμούς να εργαστούν για μια άμεση κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Πληροφορίες αναφέρουν πως η Άγκυρα ήταν απογοητευμένη όταν ο Σολτς απέρριψε πρόταση κατάπαυσης του πυρός του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ στις 25 Οκτωβρίου. «Η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση, είναι οργάνωση αντίστασης», είπε ο Ερντογάν την ίδια μέρα.
Αλλά δεν σταμάτησε στις συγκεκριμένες δηλώσεις. «Δεν θα αναφέρω ονόματα», είπε ο Ερντογάν στις 4 Νοεμβρίου, «Ένας Γερμανός πολιτικός, με τον οποίο είμαι πολύ δεμένος, λέει «έχουμε χρέος». Το Ολοκαύτωμα. Τώρα το πληρώνουν». Ο Ερντογάν απέδωσε την άνευ όρων υποστήριξη της Γερμανίας και της Δύσης γενικότερα στο Ισραήλ σε ένα σύμπλεγμα ενοχής για τη δολοφονία 6 εκατομμυρίων Εβραίων από τους Ναζί πριν και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, απλώς και μόνο επειδή ήταν Εβραίοι.
Η μονομαχία μεταξύ των δύο ηγετών έφτασε σε νέο επίπεδο ενόψει της συνάντησης της 17ης Νοεμβρίου στο Βερολίνο, όταν ο Σολτς έβαλε στο στόχαστρο τον Ερντογάν στις 14 Νοεμβρίου. Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου, είπε: «Το Ισραήλ είναι μια δημοκρατία και μια χώρα που είναι δεσμεύεται στα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο και ενεργεί ανάλογα. Επομένως, οι κατηγορίες κατά του Ισραήλ είναι παράλογες». Όταν μάλιστα ρωτήθηκε ποια θέματα θα συζητήσει με τον Τούρκο Πρόεδρο, ο Γερμανός Καγκελάριος απάντησε τη Χαμάς, το Ισραήλ, τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, την επέκταση της μεταναστευτικής συμφωνίας και την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αλλάζοντας πλήρως την οικονομική ατζέντα στην οποία ήλπιζε η Τουρκία.
«Το Ισραήλ είναι ένα τρομοκρατικό κράτος», δήλωσε ο Ερντογάν μόλις χθες απαντώντας ουσιαστικά στον Σολτς, δυο εικοσιτετράωρα πριν την επίσκεψη, ενώ «η Χαμάς είναι μαχητές της αντίστασης που προσπαθούσαν να υπερασπιστούν την πατρίδα τους και τις ζωές τους ενάντια στις κατοχικές πολιτικές του Ισραήλ».
Όπως είναι αναμενόμενο, οι δηλώσεις Ερντογάν και η άνευ όρων στήριξη της τρομοκρατικής Χαμάς έχουν προβληματίσει την γερμανική πλευρά, ειδικά σε συνδυασμό με το γεγονός ότι στη χώρα ζουν πολλοί Τούρκοι, οι οποίοι φαίνεται να συμπλέουν με τις απόψεις του Τούρκου Προέδρου. Πιο συγεκριμένα, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τουλάχιστον 1,9 εκατομμύρια Τούρκοι πολίτες ζουν στην Ευρώπη. Η Γερμανία έχει τη μεγαλύτερη τουρκική κοινότητα 1,3 εκατομμυρίων Τούρκων, ακολουθούμενη από τη Γαλλία με 210.351 και την Αυστρία με 117.625. Τα νούμερα αυτά δημιουργούν ανατριχίλα για το τί μέλλει γενέσθαι, ειδικά από την στιγμή που ε ολοκληρη την Ευρώπη βλέπουμε κάθε Σάββατο πορείες εναντίον του Ισραήλ ενώ κρούσματα αντισημητισμού έχουν κάνει την εμφάνισή τους.
Για τη Γερμανία ένα άλλο μεγάλο ζήτημα είναι η αύξηση των αιτημάτων ασύλου από την Τουρκία, το οποίο ενδεχομένως να τεθεί στη συζήτηση την ώρα που η τουρκική πλευρά επιθυμεί περισσότεροι Τούρκοι να μπορούν να μεταναστεύυν ελεύθερα στη Δύση, κάτι που αποτελεί και πάγιο στόχο του Ερντογάν ώστε να έχει ευήκοοα ώτα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Στο μεταξύ, το Σάββατο 18 Νοεμβρίου είναι προγραμματισμένο φιλικό παιχνίδι μεταξύ της γερμανικής και της τουρκικής εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου, το οποίο ήταν αρχικά προγραμματισμένο να παρακολουθήσει ο Ερντογάν, συνοδευόμενος από τον Σολτς. Οι πληροφορίες από την Γερμανία αναφέρουν πως η γερμανική αστυνομία εξέφρασε πολλαπλές ανησυχίες για το συγκεκριμένο παιχνίδι και γι΄αυτό ελήφθη και η απόφαση ο Γερμανός Καγκελάριος να μην συνοδέψει στο γήπεδο τον Τούρκο Πρόεδρο. Από την τουρκική πλευρά δεν έχει ξεκαθαριστεί αν τελικά ο Ερντογάν θα διανυκτερεύσει στο Βερολίνο την Παρασκευή προκειμένου να δει τον αγώνα του Σαββάτου, ο οποίος θα μπορούσε να προκαλέσει την αφορμή για επεισόδια μεταξύ των οπαδών των δυο πλευρών. Ας μην λησμονούμε πως το ποδόσφαιρο μπορεί να αποτελέσει το κατάλληλο προσάναμμα για να δημιουργηθούν επεισόδια, κάτι που το γνωρίζει άριστα ο Ερντογάν, ο οποίος στα νιάτα του υπήρξε ποδοσφαιριστής.
Θα επισκιαστεί άραγε η συνάντηση του Βερολίνου από τη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς, η οποία είναι πλέον μια σύγκρουση Δύσης και Ανατολής όπως την είχε προβλέψει ο Σάμιουελ Χάντιγκτον το μακρινό 1996;
Θα παραστεί τελικά ο Ερντογάν στο παιχνίδι Γερμανίας Τουρκίας ώστε να εκμεταλλευτεί τους Τούρκους οπαδούς ενισχύοντας στο μουσουλμανικό ακροατήριο το αντι-δυτικό συναίσθημα. Η ελληνική πλευρά οφείλει να μελετήσει με προσοχή την επίσκεψη Ερντογάν στη Γερμανία ώστε να είναι προετοιμασμένη για το σόου που ο Τούρκος Πρόεδρος ετοιμάζει στην Αθήνα στις 7 Δεκεμβρίου. (Ευτυχώς η επίσκεψη του δεν θα γίνει στη Θεσσαλονίκη, όπου σίγουρα θα προσπαθούσε να ρίξει λάδι στη φωτιά επισκεπτόμενος το σπίτι του Μουσταφά Κεμάλ.)