Ρωσία: Γιατί ο Πούτιν άλλαξε θέση στον Σοϊγκού- Ο οικονομικός εκσυγχρονισμός στο ρωσικό υπουργείο Άμυνας

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Β. Πούτιν  αντικατέστησε τον υπουργό Άμυνας του την Κυριακή με έναν οικονομολόγο, αλλάζοντας την ομάδα εθνικής ασφάλειας για πρώτη φορά μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και σηματοδοτώντας την αποφασιστικότητά του να θέσει την πολεμική προσπάθεια της Ρωσίας σε μια οικονομικά βιώσιμη βάση.

Ο  Πούτιν κράτησε τον μέχρι πρόσφατα υπουργό Άμυνας, Σεργκέι Σόιγκου, στον στενό κύκλο του, επιλέγοντάς τον να διευθύνει το συμβούλιο ασφαλείας της χώρας – μια θέση που δίνει στον Σόιγκου στενή πρόσβαση στον πρόεδρο αλλά μικρή άμεση εξουσία. Ο Σόιγκου θα αντικαταστήσει τον 72χρονο Νικολάι Πατρούσεφ, πρώην K.G.B. συνάδελφο του  Πούτιν, για τον οποίο το Κρεμλίνο είπε ότι θα μετακινηθεί σε άλλη θέση που θα ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες.

Ο Αντρέι Ρ. Μπελούσοφ, ένας οικονομολόγος που διετέλεσε πρώτος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης από το 2020 και θεωρούνταν από καιρό ως ένας από τους πιο έμπιστους οικονομικούς συμβούλους του Πούτιν, προτάθηκε για να γίνει ο νέος αρχηγός Άμυνας.

Το Κρεμλίνο είπε ότι ο αυξανόμενος αμυντικός προϋπολογισμός της Ρωσίας δικαιολογούσε την ανάθεση ενός οικονομολόγου επικεφαλής και ότι ο  Μπελούσοφ θα βοηθούσε να γίνει ο ρωσικός στρατός «πιο ανοιχτός στην καινοτομία».Οι αλλαγές στο υπουργικό συμβούλιο αποτελούν μια σπάνια αναθεώρηση για τον  Πούτιν, ο οποίος τείνει να αποφεύγει βιαστικές κινήσεις αλλαγής και θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημείο καμπής στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, που έχει ήδη κλείσει δυο χρόνια από την έναρξη της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022.  Ο Πούτιν απομάκρυνε από το τιμόνι του στρατού έναν άνθρωπο τον οποίο οι Ρώσοι φιλοπολεμικοί σχολιαστές και οι δυτικοί αναλυτές θεωρούσαν εν μέρει υπεύθυνο για τις πολλές αποτυχίες της Μόσχας στην αρχή της εισβολής. Και εγκαθιστώντας έναν οικονομολόγο, αναγνώρισε σιωπηρά τη σημασία της βιομηχανικής ισχύος για κάθε στρατιωτική νίκη.

Η πιθανή απόλυση του Σόιγκου ήταν αντικείμενο εικασιών από τις πρώτες μέρες του πολέμου, όταν οι ρωσικές δυνάμεις εμφανίστηκαν απροετοίμαστες για τον προσδιορισμό της αντίστασης της Ουκρανίας.

Το περασμένο καλοκαίρι, ο αρχηγός των μισθοφόρων Γιεβγκένι Πριγκόζιν οργάνωσε μια ανταρσία για να προσπαθήσει να απομακρύνει τον Σόιγκου. Όμως ο Πούτιν, ο οποίος σύμφωνα με τους αναλυτές εκτιμά την πίστη, δεν άλλαξε τον επί δέκα χρόνια υπουργό του. 

Τώρα, με τον ρωσικό στρατό να έχει κερδίσει την πρωτοβουλία στο πεδίο της μάχης, ο Πούτιν είναι περισσότερο πρόθυμος να κάνει αλλαγές και να δείξει ότι η Ρωσία έχει την πειθαρχία και την οικονομική ικανότητα να διεξάγει έναν μακρύ πόλεμο. Μια πιθανή αλλαγή του Σόιγκου φάνηκε  τον περασμένο μήνα, όταν οι ρωσικές αρχές συνέλαβαν έναν από τους κορυφαίους αναπληρωτές του με κατηγορίες για διαφθορά. Στο μεταξύ,  το Κρεμλίνο είπε ότι ένας άλλος συχνός στόχος των επικριτών της πολεμικής προσπάθειας της Ρωσίας – ο στρατηγός Βαλέρι Γκεράσιμοφ, ο αρχηγός του ρωσικού γενικού επιτελείου και ο υψηλόβαθμος Ρώσος στρατιωτικός αξιωματικός – θα παραμείνει στη θέση του.

Δεν είναι σαφές πόση εξουσία στον πόλεμο θα διατηρήσει ο  Σόιγκου. Ενώ η νέα του θέση είναι παράλληλη με εκείνη του συμβούλου εθνικής ασφάλειας του Αμερικανού προέδρου, οι αναλυτές λένε ότι στη Ρωσία του  Πούτιν, ο ρόλος έχει περιορισμένη επιρροή, επειδή δεν ελέγχει άμεσα τον στρατό ή μια υπηρεσία ασφαλείας.Ο Σόιγκου ήταν «πολύ μεγάλος για να πέσει», έγραψε ο Alexander Baunov, ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Russia Eurasia Center. Αλλά στο νέο του ρόλο, πρόσθεσε, ο Σόιγκου θα είναι «χωρίς πραγματικές εξουσίες διοίκησης και χωρίς ταμείο».

Ο  Μπελούσοφ, 65 ετών, ο οποίος ήταν οικονομικός σύμβουλος του Κρεμλίνου προτού διοριστεί πρώτος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης το 2020, προέρχεται από το λεγόμενο οικονομικό μπλοκ της κυβέρνησης, το οποίο κέρδισε επαίνους στο Κρεμλίνο για την ευέλικτη απάντησή του στις δυτικές κυρώσεις και την επιτυχία στο σταθεροποίηση της οικονομίας της χώρας.

Το μπλοκ ασφαλείας της κυβέρνησης, αντίθετα, υπόκειται σε αντεγκλήσεις αφού ο ρωσικός στρατός ακολούθησε μια εσφαλμένη στρατηγική τους πρώτους μήνες του πολέμου και παραπαίει στο πεδίο της μάχης.

Ρώσοι σχολιαστές εξέφρασαν την έκπληξή τους για τον διορισμό ενός οικονομολόγου για να επιβλέπει τον εκτεταμένο στρατό της Ρωσίας. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Σ. Πεσκόφ, είπε στους δημοσιογράφους ότι ο Πούτιν πήρε την απόφαση καθώς η Ρωσία πλησιάζει για άλλη μια φορά τα επίπεδα στρατιωτικών δαπανών της Σοβιετικής εποχής λόγω «γεωπολιτικών συνθηκών».

«Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό και απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή», είπε ο  Πεσκόφ.

Πρόσθεσε ότι ο  Πούτιν ήθελε το υπουργείο Άμυνας του να βρίσκεται υπό πολιτική ηγεσία λόγω της ανάγκης εκσυγχρονισμού του στρατού – ένα σιωπηρό μήνυμα ότι ο  Σόιγκου δεν ήταν στο ύψος του καθήκοντος. (Ο  Σόιγκου κατείχε τον βαθμό του στρατηγού λόγω του προηγούμενου ρόλου του ως υπουργός έκτακτης ανάγκης.)

«Σήμερα στο πεδίο της μάχης, ο νικητής είναι αυτός που είναι πιο ανοιχτός στην καινοτομία, πιο ανοιχτός στην πιο γρήγορη εφαρμογή», είπε ο  Πεσκόφ. «Οπότε είναι φυσικό ότι στην παρούσα φάση ο πρόεδρος αποφάσισε να διευθύνει το υπουργείο Άμυνας ένας πολίτης».

Ωστόσο, παρά τις γνώσεις του στα οικονομικά, ο Μπελούσοφ έχει σχετικά μικρή εμπειρία. Υπηρέτησε ως υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης της χώρας για λίγο περισσότερο από ένα χρόνο, από το 2012 έως το 2013.

Η αλλαγή έρχεται λιγότερο από μία εβδομάδα αφότου ο Πούτιν εγκαινίασε την πέμπτη θητεία του ως πρόεδρος της Ρωσίας, σ΄ένα τελετουργικό που ευρέως αναμενόταν να δημιουργήσει το έδαφος για μια αναδιάταξη του υπουργικού συμβουλίου. Ολόκληρο το υπουργικό συμβούλιο του Ρώσου ηγέτη διαλύθηκε ως μέρος της κυβερνητικής μετάβασης. Πολλοί αλλά όχι όλοι οι υπουργοί του επαναπροτάθηκαν στις θέσεις τους.

Ο Σόιγκου ήταν ο μακροβιότερος υπουργός στην ιστορία της ανεξάρτητης Ρωσικής Ομοσπονδίας και μια φιγούρα της ρωσικής πολιτικής από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Καταγόμενος από τη Δημοκρατία της Τούβα στη νότια Σιβηρία, ανέπτυξε ένα εθνικό προφίλ ως άνδρας δράσης υπηρετώντας ως υπουργός έκτακτης ανάγκης της Ρωσίας για περισσότερες από δύο δεκαετίες, από το 1991 έως το 2012. Μπορούσε να τον βρίσκουμε τακτικά στην τηλεόραση να ανταποκρίνεται στις φυσικές καταστροφές της χώρας. 

Η θητεία του  Σόιγκου ως υπουργού Άμυνας της Ρωσίας, αρχής γενομένης από το 2012, χαρακτηρίστηκε από τη στρατιωτική επέμβαση του  Πούτιν στην Ουκρανία το 2014 και στη Συρία το 2015. Στη συνέχεια, το 2022, ο  Σόιγκου έγινε το αλεξικέραυνο της κριτικής καθώς ο ρωσικός στρατός παρουσίασε ανικανότητα τους πρώτους μήνες του πολέμου.

Για μήνες πέρυσι, ο Πριγκόζιν με βίντεο του που αναρτήθηκαν στο Διαδίκτυο,άσκησε σκληρή κριτική στον Σόιγκου  για ανικανότητα σε έναν αγώνα επιρροής που τελικά έληξε με τον ηγέτη των μοσθοφόρων να προσπαθεί να τον εκδιώξει σε μια αποτυχημένη εξέγερση το περασμένο καλοκαίρι. Ο Πριγκόζιν πέθανε αργότερα σ΄’ ένα περίερφο αεροπορικό δυστύχημα που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι πίστευαν ότι ήταν πιθανό να ήταν δολοφονία εγκεκριμένη από το Κρεμλίνο.

Οι αλλαγές ηγεσίας την Κυριακή μπορεί επίσης να σηματοδοτήσουν μια αλλαγή για τον Πατρούσεφ,, ενός σκληροπυρηνικού με  ιστορικό στη K.G.B. που θεωρείται εδώ και καιρό μέλος του στενού κύκλου του  Πούτιν.

Δεν είναι σαφές ποια νέα θέση θα του προσφερθεί.

Με το κόστος του πολέμου να αυξάνεται, η κυβέρνηση του Πούτιν έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια να συγκεντρώσει περισσότερα έσοδα, μεταξύ άλλων με μια προγραμματισμένη αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος της χώρας.

Σχεδόν το ένα τρίτο του ρωσικού ομοσπονδιακού προϋπολογισμού έχει διατεθεί για την εθνική άμυνα φέτος, μια τεράστια αύξηση από τα προηγούμενα χρόνια. Οι έντονες κρατικές δαπάνες για τον στρατό έχουν στροβιλίσει τη ρωσική οικονομία, αλλά αύξησαν τον κίνδυνο υπερθέρμανσης της, καθώς το περιορισμένο εργατικό δυναμικό αυξάνει τους μισθούς και τον πληθωρισμό.

Υπενθυμίζουμε πως ένας από τους κορυφαίους συνεργάτες του  Σόιγκου, ο Τιμούρ Ιβάνοφ, συνελήφθη από τις ρωσικές αρχές τον Απρίλιο και κατηγορήθηκε για δωροδοκία. Ο  Ιβάνοφ ήταν από καιρό υπεύθυνος στρατιωτικών κατασκευαστικών έργων.

Η σύλληψή του, η απομάκρυνση του Σόιγκου και η τοποθέτηση ενός αξιόπιστου τεχνοκράτη στη διεύθυνση του υπουργείου Άμυνας μπορεί επίσης να είναι ένα μήνυμα ότι το Κρεμλίνο, αφού έκλεισε τα μάτια στη διαφθορά που έχει ανθίσει παράλληλα με τις στρατιωτικές δαπάνες, θα ξεκινήσει τώρα μια εκστρατεία για χαλιναγωγεί το μόσχευμα στον κλάδο.

«Το πρώτο καθήκον του Μπελούσοφ θα είναι η καταπολέμηση της διαφθοράς», έγραψε ο Σεργκέι Μάρκοφ, πολιτικός αναλυτής υπέρ του Κρεμλίνου, στην εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram, αναφερόμενος στον πρόσφατα διορισμένο υπουργό Άμυνας. Για τον Μπελούσοφ, πρόσθεσε, «η θέση του υπουργού Άμυνας κατά τη διάρκεια ενός υβριδικού πολέμου εναντίον ολόκληρης της Δύσης είναι η πιο σημαντική πρόκληση της ζωής του».

Πηγή: 
Putin Replaces Defense Minister in Rare Cabinet Shake-up