Οι εκτιμήσεις για τη συνέχεια στη Μέση Ανατολή είναι ζοφερές

Γράφει ο Δημήτριος Τσαϊλάς 

Η Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία σφυροκόπησε στόχους στον Λίβανο. Αυτή η όξυνση της σύγκρουσης έρχεται αφότου η Χεζμπολάχ είχε εκτοξεύσει εκατοντάδες ρουκέτες τις τελευταίες ημέρες εναντίον ισραηλινών στόχων, μεταξύ άλλων κοντά στη Χάιφα και οικισμούς στη Δυτική Όχθη.

Το Ισραήλ εφαρμόζει το δόγμα: «Σήκω και Σκότωσε Πρώτος» το οποίο προέρχεται από το Βαβυλωνιακό Ταλμούδ, «Αν κάποιος έρθει να σε σκοτώσει, σήκω και σκότωσε τον πρώτος». Η φιλοσοφία αυτού είναι ότι υπάρχει πάντα κάτι που έκανε ο εχθρός χθες για να δικαιολογήσει αυτό που κάνετε σήμερα. Το Ισραήλ οδηγεί την κλιμάκωση για να προλάβει αυτό που αναμένει ότι θα είναι μια μεγάλη πυραυλική επίθεση της Χεζμπολάχ ως απάντηση στις εκρήξεις κινητών τηλεφώνων και συσκευών τηλεειδοποίησης που την περασμένη εβδομάδα σκότωσαν και ακρωτηρίασαν χιλιάδες μαχητές της.

Η Χεζμπολάχ έχει πολλούς λόγους να προσπαθεί να αποτρέψει την κλιμάκωση. Χάνει πολλούς πυραύλους από τις ισραηλινές επιθέσεις. Ο Πρόεδρος του Ιράν, χορηγός της Χεζμπολάχ, έχει δηλώσει προθυμία για αποκλιμάκωση. Πολλοί Λιβανέζοι που δεν ανήκουν στη Χεζμπολάχ –αν και αγανακτούν για τις ισραηλινές επιθέσεις– δεν είναι ευχαριστημένοι που υποφέρουν το μεγαλύτερο βάρος των επιθέσεων. Ωστόσο, δεν υπάρχει κανένα σημάδι ότι η Χεζμπολάχ είναι πρόθυμη να συμμορφωθεί με τις ισραηλινές απαιτήσεις να απομακρυνθεί από τα σύνορα προς βόρεια ή να σταματήσει τις επιθέσεις με ρουκέτες. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι διεξάγονται εντατικές διαβουλεύσεις μεταξύ του Ιράν και της Χεζμπολάχ για να καθορίσουν τα επόμενα βήματά τους. Στόχος τους μέχρι στιγμής ήταν να αποφύγουν έναν ολοκληρωτικό πόλεμο διατηρώντας παράλληλα  τη δύναμη της Χεζμπολάχ τόσο στις μελλοντικές αντιπαραθέσεις με το Ισραήλ όσο και στο ρόλο της ως βασικός παράγοντας μεταξύ των πολιτοφυλακών στο Ιράκ και την Υεμένη. Η απόφαση για το πώς θα προχωρήσει στον Λίβανο ανήκει στον Νασράλα. Εάν επιλέξει να συνεχίσει τις μάχες, η στρατολόγηση πολιτοφυλακών  από το Ιράκ και το Αφγανιστάν από το Ιράν θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο στη διεύρηνση των μαχών και στην πρόκληση ζημιών στο Ισραήλ, ακόμη κι αν η Τεχεράνη προτιμήσει να αποκλιμακωθεί η κατάσταση. Σε αυτό το στάδιο, η Τεχεράνη είναι πιθανό να αποφύγει οποιαδήποτε άμεση ανάμειξη, επιφυλάσσοντας αυτή την επιλογή μόνο στην περίπτωση ενός ιδιαίτερα  σοβαρού σεναρίου για τη Χεζμπολάχ .

Από την Ισραηλινή πλευρά, βρίσκεται ταυτόχρονα σε πόλεμο με τη Χαμάς στη Γάζα, με τους Χούτι στην Υεμένη, με τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο και με τη Συρία, η οποία υποστηρίζει ενεργά τη Χεζμπολάχ. Η Στρατηγική εικόνα δεν θα συμβούλευε την έναρξη ενός πολυμέτωπου πολέμου. Εν τω μεταξύ, αυτό εξυπηρετεί τα πολιτικά συμφέροντα του πρωθυπουργού Νετανιάχου. Όσο η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο, μπορεί να αποφύγει εκλογές. Ελπίζει ότι η στρατιωτική επιτυχία θα εξαλείψει τη δυσαρέσκεια για τα πολλά του σφάλματα και θα του επιτρέψει να παραμείνει στην εξουσία. Οι Ισραηλινοί δεν έχουν ξεχάσει την αποτυχία των μυστικών υπηρεσιών της 7ης Οκτωβρίου, τις διεφθαρμένες πρακτικές του ή τους εξτρεμιστές εταίρους του στο συνασπισμό. Αλλά μέχρι στιγμής η αναβολή έχει λειτουργήσει, ακόμα κι αν είναι δύσκολο να προβλέψουμε πώς μπορεί να λειτουργήσει για πάντα. Οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις δεν έχουν αναπτύξει ακόμη επαρκείς χερσαίες δυνάμεις για εισβολή. Η ισραηλινή εισβολή στο Λίβανο το 2006 δεν ήταν επιτυχής. Το Ισραήλ θα προσπαθήσει να αποφύγει μια επανάληψη. Ο δηλωμένος στόχος του είναι να επιτρέψει στους Ισραηλινούς που χρειάστηκε να εκκενώσουν τα βόρεια σύνορα να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Μια χερσαία εισβολή δεν θα εξυπηρετούσε αυτόν τον στόχο, αλλά εξακολουθεί να είναι μια πιθανότητα.

Από την άλλη, οι αραβικές χώρες της περιοχής και η Τουρκία αντιτίθενται έντονα σε ό,τι έχει επιχειρήσει το Ισραήλ στη Γάζα. Θα συνεχίσουν να διαμαρτύρονται επίσης για ό,τι γίνεται στον Λίβανο. Ενώ υποτίθεται πως οι συμπάθειες των αραβικών και τουρκικών πληθυσμών παραμένουν στους Παλαιστίνιους, οι κυβερνητικές ελίτ χαίρονται που βλέπουν τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ να αναδεικνύονται. Και οι δύο κοινότητες είναι ισλαμιστικά κινήματα, αν και το ένα Σουνι και το άλλο Σιίτες, που εξυπηρετούν τα ιρανικά συμφέροντα και δεν είναι ευπρόσδεκτα στα περισσότερα κράτη της περιοχής.

Συμπεράσματα

Εφόσον γίνει στρατιωτική χερσαία επέμβαση από Ισραηλινές δυνάμεις στο Λίβανο ο ευρύτερος πόλεμος σημαίνει το τέλος στις διαπραγματεύσεις για τη Γάζα πριν από τις εκλογές στις ΗΠΑ. Αυτό είναι στα υπέρ του Νετανιάχου, ο οποίος υποστηρίζει την επανεκλογή του Τράμπ παρά την αμέριστη υποστήριξη του Προέδρου Μπάιντεν στο Ισραήλ.

Ο Τραμπ δεν έχει μιλήσει ειλικρινά για τη Μέση Ανατολή. Αυτό οφείλεται στο ότι θα έχανε τις ψήφους των Αραβοαμερικανών στο Μίσιγκαν και στο Ουισκόνσιν αν έλεγε ότι θέλει το Ισραήλ να κερδίσει.  

Η αμερικανική ανάμιξη στο Ισραήλ δεν θα συμβεί πριν από τις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου. Ο Νετανιάχου το ξέρει. Περιμένει να χρησιμοποιήσει τις επόμενες έξι εβδομάδες για να συνεχίσει να αποδυναμώσει όσο περισσότερο μπορεί τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ, ανεξάρτητα από τη ζημιά που θα προκληθεί στους Άραβες αμάχους.

*Ο Δημήτριος Τσαϊλάς είναι απόστρατος Αξιωματικός του ΠΝ, δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου. Σήμερα είναι μέλος και ερευνητής του Institute for National and International Security, και του Strategy International.