Γιατί το Ισραήλ έστειλε στρατεύματα στον Λίβανο;

Το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ έχουν πολεμήσει στο παρελθόν, πιο πρόσφατα το 2006, μια σύγκρουση διάρκειας μηνών που έληξε με ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών για κατάπαυση του πυρός που καλούσε και τις δύο πλευρές να υποχωρήσουν από μια ζώνη ασφαλείας 20 μιλίων στο νότιο Λίβανο κατά μήκος των βόρειων συνόρων του Ισραήλ.

Όμως η Χεζμπολάχ δεν αποχώρησε ποτέ από την περιοχή και τα ισραηλινά στρατεύματα πέρασαν στην περιοχή αργά τη Δευτέρα (30/9) σε αυτό που ο ισραηλινός στρατός αποκάλεσε «περιορισμένη» επιχείρηση.

Ας εξετάσουμε γιατί το Ισραήλ  έστειλε χερσαίες δυνάμεις στον Λίβανο:

Ποιος είναι ο στόχος του Ισραήλ;

Η «περιορισμένη» επιχείρηση έχει στόχο να ακρωτηριάσει τις δυνάμεις και τις υποδομές της Χεζμπολάχ σε μια περιοχή του νότιου Λιβάνου που ελέγχει η τρομοκρατική οργάνωση και όπου είναι γνωστό ότι κατασκευάζει υπόγειες σήραγγες που οδηγούν στο Ισραήλ.

Έρχεται μετά από δύο εβδομάδες εντατικών ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών και επιθέσεων κατά της υποστηριζόμενης από το Ιράν λιβανέζικης ένοπλης ομάδας που εμπλέκονται εκρήξεις τηλεειδοποίησης. Ισραηλινοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι οι επιθέσεις αποσκοπούσαν εν μέρει στην εξάλειψη της ηγεσίας της ομάδας. Μια αεροπορική επιδρομή την Παρασκευή σκότωσε τον ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα. 

Η Χεζμπολάχ έχει εξαπολύσει σχεδόν καθημερινές αεροπορικές επιθέσεις εναντίον ισραηλινών θέσεων από τον περασμένο Οκτώβριο. Η ομάδα λέει ότι οι επιθέσεις της είναι σε ένδειξη αλληλεγγύης με τη Χαμάς, η οποία προχώρησε σε τρομοκρατική επίθεση στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, ωθώντας τον ισραηλινό στρατό να πάει σε πόλεμο στη Γάζα.

Γιατί το Ισραήλ στοχεύει τον νότιο Λίβανο;

Ο νότιος Λίβανος είναι μια απόκρημνη περιοχή, γεμάτη από απότομες κοιλάδες στις οποίες οι υπερασπιστές μπορούν εύκολα να στήσουν ενέδρα σε έναν στρατό εισβολής, ένας παράγοντας που μπορεί να διαμόρφωσε τον ισραηλινό στρατιωτικό σχεδιασμό. Το σκληρό έδαφος έχει βοηθήσει ιστορικά φατρίες στην περιοχή να αμυνθούν και η Χεζμπολάχ έχει χρησιμοποιήσει τη γεωγραφία προς όφελός της σε προηγούμενους πολέμους με το Ισραήλ.

Οι Ισραηλινοί στρατιωτικοί ηγέτες διεξήγαγαν μήνες προπαρασκευαστικών ασκήσεων για στρατεύματα που θα μπορούσαν να σταλούν να πολεμήσουν στην περιοχή, ασκήσεις που ανακοίνωσαν όλο το καλοκαίρι και μέχρι το φθινόπωρο.

Δεν είναι σαφές πόσο βαθιά μέσα στο νότιο Λίβανο θα επιχειρήσουν οι ισραηλινές δυνάμεις κατά τη διάρκεια αυτής της χερσαίας επιχείρησης. Την Τρίτη, ο ισραηλινός στρατός κάλεσε τους κατοίκους περισσότερων από δώδεκα πόλεων και χωριών να εκκενώσουν και να μετακινηθούν βόρεια του ποταμού Αουαλί, ο οποίος απέχει περισσότερα από 15 μίλια από τα ισραηλινά σύνορα στο πλησιέστερο σημείο του.

Τι είναι το ψήφισμα 1701 του ΟΗΕ;

Το ψήφισμα 1701 των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο τερμάτισε τον πόλεμο του 2006, κάλεσε τα ισραηλινά στρατεύματα να αποσυρθούν από τον νότιο Λίβανο σε μια περιοχή στα Υψίπεδα του Γκολάν κάτω από τη Γαλάζια Γραμμή και τη Χεζμπολάχ να αποσυρθεί βόρεια του ποταμού Λιτάνι, που εκτείνεται νότια του Αουαλί. Η περιοχή ανάμεσα στο Λιτάνι και τα σύνορα, όπου είχε γίνει μεγάλο μέρος των μαχών, επρόκειτο να γίνει ουδέτερη ζώνη.

Το ψήφισμα ζητούσε να ελέγχεται η περιοχή από τον λιβανέζικο στρατό και τις ειρηνευτικές δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών. Μια ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ παρέμεινε στην περιοχή, αλλά το ψήφισμα δεν εφαρμόστηκε ποτέ πλήρως.

Η Χεζμπολάχ έχει υποστηρίξει ότι η παρουσία της στην ουδέτερη ζώνη είναι δικαιολογημένη επειδή το Ισραήλ εξακολουθεί να κατέχει λιβανέζικη γη. Παρόλο που ο ΟΗΕ έκρινε ότι το Ισραήλ είχε αποσυρθεί πλήρως από τον Λίβανο το 2000, το Ισραήλ παρέμεινε σε μια περιοχή γνωστή ως Φάρμες Shabaa, την οποία ο ΟΗΕ θεωρεί κατεχόμενο τμήμα της Συρίας. Ο Λίβανος και η Χεζμπολάχ λένε ότι η γη είναι λιβανέζικη.

Το ψήφισμα είχε οραματιστεί την αποστρατιωτικοποίηση της Χεζμπολάχ, αλλά η ομάδα απέκτησε  πολιτική και στρατιωτική ισχύ. Το 2008, το Ισραήλ επιδίωξε ειρηνευτικές συνομιλίες με την κυβέρνηση του Λιβάνου, αλλά απορρίφθηκε, σε μεγάλο βαθμό επειδή η Χεζμπολάχ είχε αποκτήσει πολιτική δύναμη σε μια συμφωνία με τη λιβανική κυβέρνηση.

Το Ισραήλ υποστηρίζει ότι η Χεζμπολάχ έχει δημιουργήσει το οπλοστάσιό της με πυραύλους που στοχεύουν στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ και έχει κατασκευάσει περισσότερες υπόγειες σήραγγες που θα επέτρεπαν στην ομάδα να διεισδύσει και να επιτεθεί στο Ισραήλ, όπως έκανε το 2006. Το 2018, μια ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση αποκάλυψε σήραγγες που κατασκευάστηκαν από τη Χεζμπολάχ, ωθώντας το Ισραήλ να ζητήσει διεθνή δράση. Οι δυνάμεις του ΟΗΕ στον Λίβανο επιβεβαίωσαν την παρουσία τούνελ.

Η Χεζμπολάχ πιστεύεται ότι διαθέτει ίσως το μεγαλύτερο οπλοστάσιο από οποιαδήποτε άλλη ένοπλη ομάδα στον κόσμο, εξαιρουμένων των κυβερνήσεων, σύμφωνα με ειδικούς. Μια έκθεση τον Μάρτιο από το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών, έναν ερευνητικό οργανισμό που εδρεύει στην Ουάσιγκτον, ανέφερε το μέγεθος του αποθέματος της Χεζμπολάχ μεταξύ 120.000 και 200.000 πυραύλων, συμπεριλαμβανομένων κατευθυνόμενων βαλλιστικών πυραύλων, μη κατευθυνόμενων βαλλιστικών πυραύλων μικρού βεληνεκούς και μεσαίου βεληνεκούς και μικρού και μη κατευθυνόμενους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς.

Πώς έχουν τα πράγματα

Τον περασμένο μήνα, καθώς το Ισραήλ ενίσχυε τις αεροπορικές του επιθέσεις στη Χεζμπολάχ, ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Ισραήλ Κατς, έστειλε επιστολή στα Ηνωμένα Έθνη υποστηρίζοντας ότι ο ισραηλινός στρατός είχε στόχο να ματαιώσει τα σχέδια της τρομοκρατικής ομάδας για διείσδυση στο Ισραήλ και ζήτησε την επιβολή της απόφασης 1701.

Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι φοβούνταν εδώ και καιρό ότι η Χεζμπολάχ θα πραγματοποιούσε τρομοκρατική επίθεση όπως πραγματοποίησε και η Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία σκότωσε περίπου 1.200 ανθρώπους και ξεκίνησε τον πόλεμο στη Γάζα.

Η Χεζμπολάχ έχει υποστεί σοβαρά πλήγματα πέρα ​​από την απώλεια του ηγέτη της στις εντεινόμενες ισραηλινές επιθέσεις που προηγήθηκαν της τρέχουσας κατάστασης, συμπεριλαμβανομένων των σφοδρών αεροπορικών επιδρομών κοντά και στη Βηρυτό το Σαββατοκύριακο. Αλλά η Χεζμπολάχ συνέχισε να εκτοξεύει ρουκέτες στο βόρειο Ισραήλ – και περιστασιακά στο κεντρικό Ισραήλ – αποδεικνύοντας την ανθεκτικότητά της.