Η Σκόπιμα Ασαφής Στρατηγική της Ρωσίας για το Ιράν

George Friedman
Geopolitical Futures  

Μεγάλο μέρος της γραφής μου τα τελευταία δυόμισι χρόνια επικεντρώθηκε στη Ρωσία. Μερικοί από τους λόγους για αυτό είναι προφανείς: η Ρωσία είναι μια παγκόσμια στρατιωτική δύναμη. Δεν είναι μεγάλη οικονομική δύναμη, αλλά έχει την ικανότητα, μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες, να διαμορφώνει και να ελέγχει τα γεγονότα σε πολλές ηπείρους. Εξαιρώ σκόπιμα την Κίνα από αυτήν την ανάλυση, την οποία θα εξηγήσω σΕ επόμενο άρθρο μου. Άλλες δυνάμεις είναι λιγότερο εμφανείς αλλά όχι λιγότερο σημαντικές, και μπορείτε να τις δείτε στον παρακάτω χάρτη – αν ξέρετε πού να κοιτάξετε.

Το Ιράν είναι το κέντρο αυτού που αποκαλώ βόρεια κρίση. Η κυβέρνησή της έχει μια γεωπολιτική επιταγή να διατηρήσει τα σύνορά της, και επιδιώκει αυτήν την επιταγή, όπως πολλοί, μέσω της ανάπτυξης ενόπλων δυνάμεων και όπλων (ή, κατά καιρούς, της εμφάνισης ανάπτυξης). Αυτή η επιδίωξη απειλεί ενδεχομένως τις χώρες στα ανατολικά της σύνορα –Πακιστάν, Αφγανιστάν και Τουρκμενιστάν– καθώς και την Τουρκία στα βορειοδυτικά. Το πιο σημαντικό για μένα, ωστόσο, είναι ότι θα μπορούσε να απειλήσει και τη Ρωσία. Οι προθέσεις και οι δυνατότητες του Ιράν είναι συχνά αβέβαιες, αλλά σε έναν κόσμο πολύπλοκης στρατηγικής πρέπει να προετοιμαστείτε για το χειρότερο και σε αυτήν την περιοχή το χειρότερο είναι αυτό που συμβαίνει συνήθως.

Από όλους τους γείτονες του Ιράν, η Ρωσία από μόνη της είναι σε θέση να δράσει σε ολόκληρη την περιοχή. Το Ιράν γνωρίζει τόσα πολλά και έτσι είναι αναγκασμένο να ενεργήσει εναντίον της Ρωσίας. Είναι δελεαστικό να θεωρηθεί αυτή μια επικίνδυνη πορεία, αν όχι για το γεγονός ότι το Ιράν αναπτύσσει πυρηνικές ικανότητες που πιθανότατα θα έφερναν αδιέξοδο σε οποιαδήποτε αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Είχαν ελάχιστα καλές σχέσεις στο παρελθόν, και τώρα φαίνεται να συνεργάζονται πιο δυνατά. Πράγματι, η Ρωσία έχει πει ότι θα αντιμετωπίσει οποιαδήποτε επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν – μια προφανής προσπάθεια να πλησιάσει το Ιράν και να προσπαθήσει να εκφοβίσει τη Δύση. Εν τω μεταξύ, η Ρωσία φέρεται να πουλά drones στο Ουζμπεκιστάν, το Κιργιστάν και το Καζακστάν, οπλίζοντας την περιοχή στα βόρεια του Ιράν με όπλα που πιθανότατα μπορούν να φτάσουν στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του. Η Ρωσία συμμετέχει επίσης σε συναντήσεις με κυβερνήσεις σε αυτήν την περιοχή, συμπεριλαμβανομένου του Τουρκμενιστάν, του Ουζμπεκιστάν και του Ιράν, προσεγγίζοντας τους περισσότερο.

Αυτή η πολιτική φαίνεται αντιφατική, ένα σύνολο αποφάσεων που δύσκολα θα μπορούσε να περιγραφεί ως στρατηγική. Ωστόσο, μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει ότι η Ρωσία δημιουργεί ταυτόχρονα μια σημαντική δύναμη ενώ παριστάνει την αβλαβή και μπερδεμένη. Η εμπλοκή της Κεντρικής Ασίας ήταν κεντρική στην περιφερειακή στρατηγική της εδώ και χρόνια, και τώρα, εξοπλίζοντας τις κυβερνήσεις της περιοχής, η Ρωσία έχει αφήσει άγνωστες τις προθέσεις της προς το Ιράν. Σε συνδυασμό με εγγυήσεις για την υπεράσπιση του Ιράν από τη Δύση, αυτό δημιουργεί μια στρατηγική που είναι επικίνδυνη για τους εχθρούς της Ρωσίας λόγω  της αβεβαιότητας των ενεργειών της.

Αποκαλύπτει επίσης τι μπορεί να προετοιμαστεί η Ρωσία σε έναν μελλοντικό απολογισμό με το Ιράν. Η Μόσχα δημιουργεί ξεκάθαρα μια αμυντική γραμμή στην Κεντρική Ασία. Το Ιράν είναι η πιο ισχυρή δύναμη στην περιοχή νότια της Ρωσίας, αλλά μια επίθεση από άλλη μεγάλη δύναμη, εάν ήταν επιτυχής, θα ανάγκαζε το Ιράν προς τα βόρεια στη γραμμή της Ρωσίας. Η Ρωσία μοιράζεται λίγα συμφέροντα με το Ιράν και δεν επιθυμεί να το υπερασπιστεί. Δεν θέλει το Ιράν να υποχωρήσει στην αμυντική του γραμμή, αλλά ούτε και να επιτεθεί στο Ιράν. Φαίνεται ότι η πραγματική πρόθεση της Ρωσίας είναι να συγκρατήσει το Ιράν.

Αν ναι, οι ανησυχίες μου για τη Ρωσία θα ήταν άστοχες. Το θέμα είναι ότι δεν ξέρω τι ισχύει γιατί η στρατηγική της Ρωσίας για το Ιράν είναι εσκεμμένα ασαφής – όπως και οι προθέσεις της για αμυντική γραμμή στην Κεντρική Ασία που φοβίζουν το Ιράν ή τουλάχιστον το αφήνουν αβέβαιο.