Βρισκόμαστε στο σημείο κορύφωσης πολέμου στον Λίβανο, ενώ δεν φαίνεται να υπάρχει στρατηγική εξόδου
Γράφει ο Δημήτριος Τσαϊλάς*
Βρισκόμαστε σε μια σημαντική φάση στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης στρατιωτικής σύγκρουσης στο Λίβανο. Αυτή η κατάσταση μπορεί να περιγραθεί “ως σημείο κορύφωσης του πολέμου” που υποδηλώνει μια κρίσιμη συγκυρία όπου οι στρατιωτικές επιχειρήσεις πλησιάζουν σε ένα σημείο καμπής, αλλά η εστίαση μετατοπίζεται από καθαρά τους στρατιωτικούς στόχους σε ευρύτερες πολιτικές και στρατηγικές εξελίξεις.
Η στρατιωτική επιχείρηση, των ισραηλινών στρατιωτικών δυνάμεων στο Λίβανο, με στόχο την εξάρθρωση της στρατιωτικής παρουσίας της Χεζμπολάχ κατά μήκος των συνόρων, αντιπροσωπεύει μια κρίσιμη καμπή στη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ. Αυτή η επιχείρηση ακολούθησε μια σειρά από στοχευμένα χτυπήματα που είχαν ήδη αποδυναμώσει τη Χεζμπολάχ εξαλείφοντας βασικούς συντελεστές της ηγεσίας και καταστρέφοντας τη στρατιωτική της υποδομή. Με την ώθηση του Ισραηλινού Στρατού σε εδάφη που ελέγχονται από τη Χεζμπολάχ, η δυναμική του πολέμου έχει αλλάξει ριζικά, επηρεάζοντας και τις δύο πλευρές στρατηγικά και επιχειρησιακά.
Ξεκινώντας τις χερσαίες επιχειρήσεις, το Ισραήλ στόχευε να καταστρέψει τη στρατιωτική υποδομή της Χεζμπολάχ, συμπεριλαμβανομένων των αποθηκών οπλισμού, των κέντρων διοίκησης και των γραμμών ανεφοδιασμού. Η επιτυχία προηγούμενων επιχειρήσεων με την εξάλειψη βασικών ηγετών της Χεζμπολάχ και την καταστροφή κρίσιμων περιουσιακών στοιχείων είχε ήδη αποδυναμώσει την ικανότητα των τρομοκρατών να συντονίζουν και να εξαπολύουν επιθέσεις. Ωστόσο, η εδαφική εκστρατεία επιδιώκει να διαλύσει και την επιχειρησιακή τους ικανότητα.
Η στρατηγική της Χεζμπολάχ βασίστηκε ιστορικά στον ασύμμετρο πόλεμο, με επιθέσεις τρομοκρατίας χρησιμοποιώντας τη βαθιά γνώση του εδάφους του Λιβάνου, τις υπόγειες διαδρομές και τα εξελιγμένα πυραυλικά συστήματα. Οι επίγειες δυνάμεις του Ισραηλινού Στρατού στοχεύουν αυτές τις εγκαταστάσεις για να μειώσουν την ικανότητα της Χεζμπολάχ να εκτοξεύει ρουκέτες στο Ισραήλ. Αυτή η χερσαία εισβολή σηματοδοτεί μια μεγάλη κλιμάκωση και θα μπορούσε να είναι μια αποφασιστική στιγμή στην ευρύτερη σύγκρουση. Η ικανότητα της Χεζμπολάχ να συντηρεί τις επιχειρήσεις και να αντιστέκεται στις ισραηλινές προόδους θα καθορίσει την επόμενη φάση του πολέμου. Η επιχείρηση μπορεί επίσης να επηρεάσει τη θέση της Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Ως πολιτικός παράγοντας, η Χεζμπολάχ πρέπει να εξισορροπήσει τον ρόλο της ως στρατιωτικής δύναμης με τις εσωτερικές της υποχρεώσεις. Μια σημαντική απώλεια στρατιωτικών δυνατοτήτων εκτιμάται ότι θα αποδυναμώσει την επιρροή και τη θέση της στο σύνθετο πολιτικό τοπίο του Λιβάνου.
Ενώ φαίνεται το Ισραήλ να έχει επιτύχει ή να είναι κοντά στην επίτευξη των άμεσων στόχων του, ωστόσο οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, δεν είναι βιώσιμες λύσεις χωρίς ένα σαφές σχέδιο για το τι θα συμβεί στη συνέχεια. Μια στρατηγική εξόδου διασφαλίζει ότι τα στρατιωτικά κέρδη δεν υπονομεύονται από το πολιτικό χάος, την αναζωπύρωση της βίας ή τα κενά ισχύος που μπορεί να εκμεταλλευτούν ομάδες όπως η Χεζμπολάχ, ξένες δυνάμεις (π.χ. Ιράν ή Συρία) ή άλλοι παράγοντες. Μια αποτελεσματική στρατηγική εξόδου περιλαμβάνει συμμετοχή σε διαπραγματεύσεις με τοπικές φατρίες, περιφερειακές δυνάμεις ή διεθνείς οργανισμούς για να διασφαλιστεί μια ειρηνική μετάβαση ή διευθέτηση.
Από την πλευρά του Ισραήλ, η επιτυχία ή η αποτυχία αυτής της επιχείρησης θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την κοινή γνώμη και το ηθικό των Ισραηλινών δυνάμεων. Οι χερσαίες επιχειρήσεις μπορεί να είναι δαπανηρές, τόσο από πλευράς απωλειών όσο και πολιτικών επιπτώσεων, αλλά εάν είναι επιτυχείς, θα μπορούσαν να μειώσουν σημαντικά την απειλή που θέτει η Χεζμπολάχ για τις βόρειες κοινότητες του Ισραήλ.
Μια αποδυναμωμένη Χεζμπολάχ θα άλλαζε τη δυναμική ισχύος στην περιοχή, ιδιαίτερα σε σχέση με το Ιράν, το οποίο υποστηρίζει τη Χεζμπολάχ ως βασικό πληρεξούσιο. Η επιρροή του Ιράν στον Λίβανο είναι εν μέρει ριζωμένη στη στρατιωτική δύναμη της Χεζμπολάχ και οποιαδήποτε σημαντική υποβάθμιση των δυνατοτήτων της Χεζμπολάχ θα επηρέαζε την περιφερειακή στρατηγική του Ιράν. Η αντίδραση της Χεζμπολάχ στην χερσαία επίθεση του Ισραηλινού Στρατού θα είναι το κλειδί στη διαμόρφωση του μέλλοντος αυτού του πολέμου. Μπορεί επίσης να προκαλέσει απαντήσεις από άλλους περιφερειακούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας και πιθανώς ακόμη και του ευρύτερου αραβικού κόσμου, ανάλογα με το πώς θα εξελιχθεί η σύγκρουση.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η στρατιωτική επιτυχία από μόνη της δεν θα είναι αρκετή για μια διαρκή επίλυση. Οι χερσαίες επιχειρήσεις του Ισραήλ πρέπει να συνδυαστούν με μια σαφή στρατηγική εξόδου που θα λαμβάνει υπόψη την πολιτική και ανθρωπιστική πολυπλοκότητα του Λιβάνου. Χωρίς ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για το τι θα ακολουθήσει μετά τη στρατιωτική εκστρατεία, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας των συνόρων, της αντιμετώπισης της πολιτικής επιρροής της Χεζμπολάχ και της αντιμετώπισης των αναγκών των πολιτών του Λιβάνου, η σύγκρουση κινδυνεύει να αναζωπυρωθεί. Μια στρατηγική εξόδου θα πρέπει επίσης να λάβει υπόψη τη διεθνή διπλωματία και τον ρόλο των Ηνωμένων Εθνών ή άλλων ειρηνευτικών δυνάμεων στη σταθεροποίηση της περιοχής μετά τη σύγκρουση.
Η χερσαία επιχείρηση του Ισραηλινού Στρατού στον Λίβανο αντιπροσωπεύει το σημείο καμπής στον πόλεμο κατά της Χεζμπολάχ, αντικατοπτρίζοντας μια υπολογισμένη προσπάθεια να διαλύσει τη στρατιωτική παρουσία της οργάνωσης κατά μήκος των βόρειων συνόρων του Ισραήλ. Αυτή η επιχείρηση, μετά από μια σειρά επιτυχημένων προληπτικών χτυπημάτων, θα μπορούσε να αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων στη σύγκρουση και να αλλάξει το στρατηγικό τοπίο στον Λίβανο και την ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο, η τελική επιτυχία αυτής της επιχείρησης θα εξαρτηθεί όχι μόνο από τους επιτευχθέντες στρατιωτικούς στόχους αλλά και από την εφαρμογή μιας καλά σχεδιασμένης στρατηγικής εξόδου για την πρόληψη της επανάληψης των εχθροπραξιών και τη διασφάλιση μακροπρόθεσμης ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή.
*Ο Δημήτριος Τσαϊλάς είναι απόστρατος Αξιωματικός του ΠΝ, δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου. Σήμερα είναι μέλος και ερευνητής του Institute for National and International Security, του Strategy International και του Research Institute for European and American Studies.
