Το Ισραήλ αναζητά εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ για να κλείσει τη συμφωνία με τον Λίβανο

Το Ισραήλ απαιτεί μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός για τον τερματισμό της σύγκρουσης στο νότιο Λίβανο η οποία πρέπει επίσης να περιλαμβάνει εγγύηση ότι εάν ο διεθνής μηχανισμός επιβολής που είναι επιφορτισμένος με την εφαρμογή μιας πιθανής συμφωνίας αποτύχει να εμποδίσει τη Χεζμπολάχ να δημιουργήσει νέες στρατιωτικές θέσεις νότια του ποταμού Λιτάνι, τότε ο ισραηλινός στρατός θα έχει επιχειρησιακή ελευθερία να επιχειρεί στην περιοχή.

Η ισραηλινή απαίτηση για εγγυήσεις φέρεται να είναι ένα από τα δύο κύρια εμπόδια για μια συμφωνία. Η δεύτερη διαφωνία είναι η σύνθεση του διεθνούς μηχανισμού επιβολής. Ο απεσταλμένος των ΗΠΑ Άμος Χοχστάιν αναμένεται στο Ισραήλ  μετά από μια διήμερη επίσκεψη στη Βηρυτό για να διευκρινίσει τις τελευταίες λεπτομέρειες του σχεδίου συμφωνίας.

Το υπό συζήτηση προσχέδιο στοχεύει στην εφαρμογή του Ψηφίσματος Ασφαλείας 1701 των Ηνωμένων Εθνών, στο οποίο η Χεζμπολάχ υποχωρεί στη βόρεια όχθη του ποταμού Λιτάνι, που εκτείνεται 4 έως 30 χιλιόμετρα (2 έως 18 μίλια) από τα σύνορα με το Ισραήλ. Το ψήφισμα προβλέπει επίσης τον αφοπλισμό όλων των ένοπλων ομάδων στον Λίβανο, εκτός από τον λιβανικό στρατό, και για το Ισραήλ να σεβαστεί την εδαφική ακεραιότητα του Λιβάνου.

Η συμφωνία θα περιλαμβάνει συμφωνημένες παραμέτρους για την εφαρμογή της απόφασης 1701, αλλά αναμένεται να συνοδεύεται από επιστολή των Ηνωμένων Πολιτειών προς το Ισραήλ σχετικά με εγγυήσεις ασφαλείας που υπερβαίνουν το ψήφισμα του ΟΗΕ.

Τι γνωρίζουμε για το σχέδιο συμφωνίας

Σύμφωνα με το ισραηλινό δημόσιο τηλεοπτικό δίκτυο Kan, το προσχέδιο της συμφωνίας προτείνει μια περίοδο εφαρμογής 60 ημερών, κατά την οποία τα ισραηλινά στρατεύματα θα αποχωρήσουν από τον Λίβανο, η Χεζμπολάχ θα υποχωρήσει στη βόρεια όχθη του ποταμού Λιτάνι και ο λιβανέζικος στρατός θα αρχίσει να αναπτύσσεται στην εκκενωμένη περιοχή. Η UNIFIL, τα ειρηνευτικά στρατεύματα του ΟΗΕ στο νότιο Λίβανο, θα διευκολύνει τη μετάβαση της αποχώρησης της Χεζμπολάχ από το έδαφος στον λιβανέζικο στρατό.

Ωστόσο, παρά την κατ’ αρχήν συμφωνία του να αποσύρει τις δυνάμεις του από τον Λίβανο, το Ισραήλ θέλει να συνεχίσει να πραγματοποιεί πτήσεις πληροφοριών πάνω από τη χώρα. Το προσχέδιο εξουσιοδοτεί το Ισραήλ να συνεχίσει τις πτήσεις πληροφοριών-επιτήρησης, εφόσον αυτές οι πτήσεις είναι διακριτές και δεν σπάνε το φράγμα του ήχου.

Μέχρι το τέλος της περιόδου εφαρμογής των 60 ημερών, μόνο λιβανέζικα στρατεύματα και στρατιώτες της UNIFIL θα πρέπει να είναι παρόντες στην περιοχή νότια του ποταμού Λιτάνι. Ο λιβανέζικος στρατός θα ξεκινήσει στέλνοντας 5.000 στρατιώτες εκεί, με στόχο να φτάσει τους 10.000 λιβανέζους στρατιώτες.

Η UNIFIL έχει αυτή τη στιγμή λίγο περισσότερους από 10.000 στρατιώτες στην περιοχή. Αυτός ο αριθμός δεν αναμένεται να αυξηθεί, αλλά η σύνθεση μπορεί να αλλάξει. Σύμφωνα με τον ιστότοπο της UNIFIL που ενημερώθηκε την 1η Νοεμβρίου, οι πέντε χώρες που συνεισφέρουν τα περισσότερα στρατεύματα στις ειρηνευτικές δυνάμεις είναι η Ινδονησία (1.230), η Ιταλία (1.044), η Γκάνα (878), η Μαλαισία (832) και η Γαλλία (810). Το Ισραήλ θα ήθελε να δει περισσότερα ιταλικά, γαλλικά, γερμανικά και βρετανικά στρατεύματα, αν και οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή δεν αναμένεται να είναι μέρος της γραπτής συμφωνίας.

Μετά την περίοδο εφαρμογής των 60 ημερών, μια κοινή επιτροπή Ισραήλ-Λιβάνου-UNIFIL θα ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση των συνόρων. Τα σημερινά σύνορα, γνωστά ως Μπλε Γραμμή, καθιερώθηκαν μετά την αποχώρηση του Ισραήλ το 2000 ως προσωρινά σύνορα, αλλά αποτελούν αντικείμενο διαφωνιών μεταξύ των δύο χωρών. Υπάρχουν 13 συνοριακά σημεία στα οποία το Ισραήλ και ο Λίβανος διαφωνούν.

Το προσχέδιο συμφωνίας απαιτεί τη δημιουργία ενός νέου Διεθνούς Μηχανισμού Παρακολούθησης και Επιβολής του οποίου θα προεδρεύουν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Το IMEM θα περιλαμβάνει επίσης την Ιταλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την UNIFIL και περιφερειακές αραβικές χώρες όπως η Αίγυπτος. Όπως προαναφέρθηκε, δεν έχει ακόμη επιτευχθεί συμφωνία σχετικά με τη σύνθεση αυτού του νέου οργάνου.

Η Χεζμπολάχ απέρριψε το αίτημα του Ισραήλ να είναι σε θέση να επιχειρεί νότια του ποταμού Λιτάνι σε περίπτωση που η ομάδα παραβιάσει τη συμφωνία. Ως εκ τούτου, επί του παρόντος συζητούνται δύο επιλογές.

Η πρώτη είναι μια ρήτρα αυτοάμυνας εντός της συμφωνίας, η οποία αναγνωρίζει με γενικό τρόπο το δικαίωμα κάθε πλευράς να απαντήσει σε περίπτωση που η άλλη πλευρά παραβιάσει τη συμφωνία και απειλήσει την αντίστοιχη πλευρά.

Η δεύτερη πιθανότητα, η οποία είναι πιο πιθανή, είναι μια παράπλευρη επιστολή μεταξύ των ΗΠΑ και του Ισραήλ που επιβεβαιώνει το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα και δηλώνει ότι οι ΗΠΑ θα διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην εφαρμογή της εκεχειρίας και στη διασφάλιση ότι ο Λίβανος θα εκπληρώσει τις δεσμεύσεις του.

Οποιαδήποτε από αυτές τις επιλογές θα επιτρέψει στο Ισραήλ να ανταποκριθεί σε απειλές από λιβανικό έδαφος, εάν ο λιβανέζικος στρατός ή η IMEM δεν τις αντιμετωπίσουν. Αυτές οι απειλές, σύμφωνα με το Ισραήλ, θα πρέπει να περιλαμβάνουν όχι μόνο την παρουσία νέων στρατιωτικών θέσεων της Χεζμπολάχ στο νότιο Λίβανο, αλλά και αποστολές όπλων ή εγκαταστάσεις παραγωγής.

Ισραηλινή και αμερικανική αισιοδοξία;

Ενημερώνοντας τους πρεσβευτές που υπηρετούν στο Ισραήλ, ο υπουργός Εξωτερικών Γκίντεον Σάαρ εξέφρασε την Τετάρτη αισιοδοξία ότι θα επιτευχθεί σύντομα συμφωνία. Είπε ότι ενώ η κυβέρνηση προσπαθεί για μια διπλωματική λύση, «Δεν μπορούμε να πληρώσουμε το τίμημα για την ασφάλειά μας, την ασφάλεια των πολιτών μας, για την έλλειψη κυριαρχίας τους (τις αρχές του Λιβάνου) ή για παραχωρήσεις κυριαρχίας. Και ως εκ τούτου, σε οποιαδήποτε συμφωνία θα φθάσουμε, θα πρέπει να διατηρήσουμε την ελευθερία μας να ενεργούμε εάν υπάρξουν παραβιάσεις».

Ο Σάαρ πρόσθεσε ότι ο πρώτος στόχος του Ισραήλ είναι «να επιβάλει ότι (η Χεζμπολάχ) δεν θα επιστρέψουν κοντά στα σύνορά μας νότια του ποταμού Λιτάνι». Ο δεύτερος στόχος του είναι ότι «δεν θα μπορέσουν να ξαναχτίσουν τη δύναμή τους στον Λίβανο, δεν θα μπορέσουν να φέρουν ξανά πυρομαχικά, πυραύλους για να  κατασκευάσουν ή να το φέρουν από το Ιράν μέσω της Συρίας, δια θαλάσσης και μέσω του αεροδρομίου στη Βηρυτό με οποιονδήποτε τρόπο».