Εκτιμήσεις από την εγκατάλειψη των ρωσικών πλοίων από τη ναυτική βάση Ταρτούς της Συρίας

Γράφει ο Δημήτριος Τσαϊλάς*

Η Ρωσία, πέρα ​​από τη διατήρηση του στρατιωτικού της ερείσματος στη Μεσόγειο μέσω της ναυτικής βάσης Ταρτούς, επιδιώκει να διατηρήσει έναν βασικό ρόλο στην περιφερειακή διπλωματία, χρησιμοποιώντας την επιρροή της στη Συρία ως μοχλό σε ευρύτερες παγκόσμιες διαπραγματεύσεις. Η ναυτική βάση στην Ταρτούς είναι μια από τις πιο στρατηγικά σημαντικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις της Ρωσίας στο εξωτερικό. Η ιστορική και σύγχρονη σημασία της πηγάζει από τον ρόλο της ως κρίκος για τη ρωσική ναυτική δύναμη και την περιφερειακή επιρροή. Ωστόσο μετά τις τελευταίες επιθέσεις των ανταρτών και τα κέρδη τους στο Χαλέπι και τις γύρω περιοχές, απειλούν τη σταθερότητα των περιοχών υπό τον έλεγχο της ρωσικής και συριακής κυβέρνησης. Ενώ η ίδια η Ταρτούς δεν απειλείται άμεσα, η περιφερειακή αστάθεια μπορεί να περιπλέξει τη λειτουργία και τις γραμμές εφοδιασμού της. Είναι μια απόφαση που συνδέεται πιθανότατα με τις αυξημένες εντάσεις στην περιοχή. Η εξέλιξη αυτή μπορεί να σχετίζεται με προέλαση δυνάμεων των ανταρτών στη Συρία ή με φόβους για πιθανές στρατιωτικές ενέργειες από δυτικές χώρες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βρετανία και η Γαλλία.

Έτσι διακρίνουμε έναν στρατηγικό επανακαθορισμό προτεραιοτήτων. Η Ρωσία εκτιμάται ότι αναδιατάσσει το Στόλο για να αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες προκλήσεις, ιδιαίτερα στη Μαύρη Θάλασσα ή στην ανατολική Μεσόγειο, καθώς οι δυνατότητες της Ουκρανίας συνεχίζουν να εξελίσσονται. Ενώ η ναυτική βάση στην Ταρτούς είναι το βασικό ορμητήριο της Ρωσίας στην ανατολική Μεσόγειο, η ασφάλειά της δεν είναι εγγυημένη, ειδικά εν μέσω μεταβαλλόμενης δυναμικής στη Συρία και πιθανών ισραηλινών ή δυτικών ενεργειών. Σε αυτό το πλαίσιο εκτελέστηκε η απόσυρση των ρωσικών ναυτικών μονάδων από τη ναυτική βάση Ταρτούς στη Συρία, όπως μαθαίνουμε από Ρώσσο συνεργάτη ερευνητή. Η Πηγή αναφέρει επίσης ότι οι ρωσικές δυνάμεις παρακολουθούν στενά τη δραστηριότητα στην περιοχή, ενώ παράλληλα συνεχίζουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις σε άλλες περιοχές, όπως η Ουκρανία. Είναι μια σημαντική εξέλιξη, που αντανακλά τόσο τακτικές όσο και στρατηγικές εκτιμήσεις. Σύμφωνα πάντα με την πηγή, τα πλοία που αποπλέουν από την Ταρτούς περιλαμβάνουν τρεις φρεγάτες, την Admiral Gorshkov, Admiral Golovko και Admiral Grigorovich, το υποβρύχιο Novorossiy και το πλοίο ανεφοδιασμού Elnia[1]

Στρατηγική Σημασία

Η ναυτική βάση Ταρτούς χρησιμεύει ως υλικοτεχνικός κόμβος για επιχειρήσεις υποστήριξης του καθεστώτος Άσαντ, διασφαλίζοντας σταθερό εφοδιασμό όπλων, καυσίμων και εξοπλισμού. Επίσης παρέχει στη Ρωσία μια κρίσιμη βάση στη Μεσόγειο, επιτρέποντάς της να αντιμετωπίσει τη ναυτική παρουσία του ΝΑΤΟ και να προστατεύσει τα συμφέροντά της στη νότια Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Ο απόπλους αυτών των σκαφών μειώνει την ικανότητα της Ρωσίας να προβάλλει ισχύ στη Μεσόγειο καθώς αποδυναμώνει την παρουσία της στην περιοχή. Αυτό θα μπορούσε να ενθαρρύνει τις δυνάμεις των ανταρτών και ενδεχομένως να μειώσει τη ρωσική μόχλευση στις διαπραγματεύσεις που αφορούν τη Συρία. Η αναδιάταξη  του Ρωσικού Στόλου μπορεί να σηματοδοτήσει στη Δαμασκό ότι η ρωσική υποστήριξη περιορίζεται, ενθαρρύνοντας πιθανώς άλλους περιφερειακούς στρατηγικούς παράγοντες να αμφισβητήσουν το καθεστώς Άσαντ.

Δεδομένης της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στην Ουκρανία, αυτά τα πλοία ενδέχεται να επανατοποθετηθούν για να ενισχύσουν τον Στόλο της Μαύρης Θάλασσας, ειδικά καθώς το Νοβοροσίσκ και η Σεβαστούπολη αντιμετωπίζουν αυξανόμενη ουκρανική πίεση. Η ανατολική Μεσόγειος, σαφώς και παραμένει στρατηγικά σημαντική, αλλά η Ρωσία ενδέχεται να ανακατανέμει πόρους σε περιοχές όπου οι άμεσες απειλές είναι πιο πιεστικές.

Μια μειωμένη ρωσική ναυτική παρουσία στη Μεσόγειο θα μπορούσε να ενθαρρύνει το ΝΑΤΟ και τις περιφερειακές δυνάμεις (π.χ. Τουρκία ή Ισραήλ) να ασκήσουν μεγαλύτερη επιρροή στην περιοχή. Από την άλλη η αντίληψη μιας μειωμένης δέσμευσης της Ρωσίας μπορεί να ενθαρρυνθεί οι δυνάμεις των ανταρτών ή άλλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, η οποία έχει τα δικά της συμφέροντα στη βόρεια Συρία. Ενώ η βάση παραμένει κρίσιμη για τη μεσογειακή στρατηγική της Ρωσίας, οποιαδήποτε περαιτέρω αναδιάταξη ή υποβάθμιση των επιχειρήσεων εκεί θα είχε εκτεταμένες συνέπειες για τον περιφερειακό ρόλο της Ρωσίας. Η μετακίνηση αυτών των πλοίων μπορεί να σηματοδοτήσει μια ευρύτερη ρωσική στρατηγική για την εδραίωση δυνάμεων πιο κοντά στα βασικά της συμφέροντα, ιδιαίτερα στη Μαύρη Θάλασσα και στα εσωτερικά της ύδατα, καθώς το ναυτικό της αντιμετωπίζει αυξανόμενη επιχειρησιακή πίεση.

Συμπεράσματα

Η Ταρτούς δεν είναι απλώς μια ναυτική εγκατάσταση, αλλά είναι σύμβολο της διαρκούς παρουσίας και των φιλοδοξιών της Ρωσίας στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Η στρατηγική της αξία στη διευκόλυνση της προβολής ισχύος, στη διατήρηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων και στον επηρεασμό της περιφερειακής δυναμικής την καθιστά απαραίτητη για τη Μόσχα. Ωστόσο, η αυξανόμενη περιφερειακή αστάθεια και οι παγκόσμιες προκλήσεις μπορεί να περιπλέξουν τον ρόλο της, απαιτώντας από τη Ρωσία να προσαρμοστεί για να διατηρήσει τη λαβή της σε αυτό το κρίσιμο πλεονέκτημα.

Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι η βάση δεν μπορεί να εξυπηρετήσει με αξιοπιστία τα μεγαλύτερα πολεμικά πλοία, γεγονός που περιορίζει τη δυναμικότητά της σε συγκεκριμένα μεγέθη πλοίων. Οι κινήσεις αυτές αναδεικνύουν την εύθραυστη ισορροπία στην περιοχή και τις συνεχείς του εμφυλίου πολέμου στη Συρία

Η απόσυρση αυτών των σκαφών αντανακλά την ανάγκη της Ρωσίας να προσαρμοστεί σε ένα ρευστό στρατηγικό περιβάλλον, τόσο στη Συρία όσο και εκτός αυτής. Ενώ η κίνηση μπορεί να αντιμετωπίσει άμεσες προκλήσεις, κινδυνεύει να υπονομεύσει τη μακροπρόθεσμη παρουσία και επιρροή της Ρωσίας στην ανατολική Μεσόγειο.

*Ο Δημήτριος Τσαϊλάς είναι απόστρατος Αξιωματικός του ΠΝ, δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου. Σήμερα είναι μέλος και ερευνητής του Institute for National and International Security, του Strategy International και του Research Institute for European and American Studies.

[1] Τα Αποσυρθέντα Σκάφη:

• Φρεγάτες ( Admiral Gorshkov και Admiral Golovko ): Αυτά είναι από τα πιο προηγμένα ρωσικά πολεμικά πλοία, εξοπλισμένα με μεγάλου βεληνεκούς Kalibr και δυνητικά υπερηχητικούς πυραύλους Tsirkon . Η αναδιάταξή τους υποδηλώνει την ανάγκη για αυτές τις ευέλικτες πλατφόρμες αλλού.
• Φρεγάτα ( Admiral Grigorovich ): Όπως και ο Admiral Makarov, αυτή η φρεγάτα είναι βασικό συστατικό του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, σχεδιασμένο για αποστολές πολλαπλών ρόλων.
• Υποβρύχιο ( Novorossiysk ): Πρόκειται, ντίζελ-ηλεκτρικά υποβρύχια ικανά να εκτοξεύουν πυραύλους Kalibr, που χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά στην ουκρανική σύγκρουση.
• Πλοία ανεφοδιασμού ( Vyazma και Elnia): Απαραίτητα για τη διατήρηση της υλικοτεχνικής υποστήριξης για ναυτικές επιχειρήσεις, η συμπερίληψή τους υποδηλώνει σημαντική επιχειρησιακή μετατόπιση.