Πώς βλέπουν τα κράτη του Κόλπου την κατάσταση στη Συρία

Το Σαββατοκύριακο, Σύροι αντάρτες υπό την ηγεσία σαλαφιστών τζιχαντιστών κατέλαβαν την πρωτεύουσα της χώρας καθώς ο πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ, ο οποίος χρησιμοποίησε χημικά όπλα εναντίον του λαού του, κατέφυγε στη Ρωσία. Η εξέλιξη σηματοδοτεί το τέλος ενός εμφυλίου πολέμου 13 ετών που σκότωσε περισσότερους από μισό εκατομμύριο ανθρώπους. Είναι επίσης το τελευταίο καρφί στο φέρετρο των προσπαθειών των κρατών του Κόλπου, με εξαίρεση το Κατάρ, για εξομάλυνση των σχέσεων με τον Άσαντ.

Ορισμένα κράτη του Κόλπου προσπάθησαν να στηρίξουν τις σχέσεις με τον Άσαντ τους τελευταίους μήνες. Για παράδειγμα, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζάιντ, εξέφρασε τη συμπάθειά του για τον αγώνα της Συρίας κατά της «τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού» κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας με τον Άσαντ στις 30 Νοεμβρίου. Τα ΗΑΕ είχαν συμβάλει στην επιστροφή της Συρίας στον διπλωματικό κόλπο του αραβικού κόσμου. Δεδομένου ότι δεν βλέπουν ευνοϊκά τις ομάδες ανταρτών της Συρίας – πολλές έχουν τζιχαντιστικές και ισλαμιστικές ρίζες – τα κράτη του Κόλπου θέλησαν να τα ξαναβρούν με τον Άσαντ το προηγούμενο διάστημα σε μια προσπάθεια εξομάλυνσης της κατάστασης στην πετριοχή.

Η αλληλεγγύη του Κόλπου με τον πρόεδρο της Συρίας αντανακλούσε την τελευταία στάση της περιοχής για το καθεστώς του, σε αντίθεση με προηγούμενες προσπάθειες να προωθηθεί η αλλαγή καθεστώτος κατά την περίοδο 2011-2015. Το 2023, η Σαουδική Αραβία κάλεσε τον Άσαντ να παραστεί στην 32η Σύνοδο του Αραβικού Συνδέσμου μετά από περισσότερο από μια δεκαετία απομόνωσης. Η επαναπροσέγγιση υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας,που τώρα κρίνεται ως μια αποτυχημένη διπλωματική προσπάθεια μετά την ανατροπή του Άσαντ, είχε ως στόχο να παρουσιάσει τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν ως «ουσιαστική φιγούρα στο εξελισσόμενο γεωπολιτικό τοπίο», είπαν τότε αναλυτές. Το βασίλειο των Σαούντ στηρίζει την περιφερειακή σταθερότητα για να προσελκύσει πρόσθετες ροές ξένων επενδύσεων στη χώρα. Η Σαουδική Αραβία είχε επίσης στόχο να σταματήσει τις ροές Captagon από τη Συρία προς το βασίλειο, όπου το εθιστικό ναρκωτικό καταναλώνεται από Σαουδάραβες πολίτες καθώς και μετανάστες εργάτες.

Καθώς η μετά τον Άσαντ εποχή ξεκινά με διάφορες ομάδες να ελέγχουν διάφορα μέρη της χώρας, τα κράτη του Κόλπου τόνισαν την ανάγκη να αποφευχθεί η αιματοχυσία και να διατηρηθεί η περιφερειακή σταθερότητα, οι θεσμοί του συριακού κράτους καθώς και η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας. Την Κυριακή, ο προεδρικός σύμβουλος των ΗΑΕ Ανουάρ Γκαργκάς κάλεσε τους Σύρους να «συνεργαστούν» για να αποφύγουν «ένα ακόμη επεισόδιο επικείμενου χάους». Το Κατάρ, το οποίο πλήρωσε ένα κόστος φήμης λόγω των κατηγοριών ότι υποστήριξε συριακές τρομοκρατικές ομάδες, παρέμεινε για πολύ καιρό αντίθετο στις προσπάθειες εξομάλυνσης με τον Άσαντ. Την Κυριακή, η Ντόχα εξέφρασε την υποστήριξή της για τη διαδικασία μετάβασης. Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών του Κατάρ έγραψε σε δήλωση ότι ο συριακός λαός «έχει δείξει θρυλική σταθερότητα για πάνω από μια δεκαετία ενάντια στην καταπίεση και τη βία».

Το Κατάρ εργάζεται σε μια «ενοποιημένη αραβική θέση» σε σχέση με τη Συρία, η οποία θα περιλαμβάνει μια θέση του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, αναφέρεται χαρακτηριστικά. Ωστόσο, η γρήγορη τροπή των γεγονότων παραμένει μια σημαντική πρόκληση για τα κράτη του Κόλπου, τα οποία έχουν περιορισμένη επιρροή στον επηρεασμό της κατεύθυνσης του τοπίου της Συρίας μετά την πτώση Άσαντ.