Ο Τραμπ στο πεδίο της Μέσης Ανατολής και η Κίνα

Λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία της Δευτέρας, ο 47ος Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε ήδη κάνει αρκετές διακηρύξεις για το πώς θα διαμορφωθεί η πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή, σηματοδοτώντας μια σημαντική αλλαγή από την προσέγγιση της κυβέρνησης Μπάιντεν στο Ισραήλ και τον πόλεμο της Γάζας.
Όσα είπε:
Στην εναρκτήρια ομιλία του, διάρκειας 30 λεπτών, ο Τραμπ είπε ότι «η πιο περήφανη κληρονομιά του θα είναι αυτή ενός ειρηνοποιού και ενοποιητή», αναφέροντας τις τρεις Ισραηλινές ομήρους που απελευθερώθηκαν από την τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς ως μέρος μιας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός που τέθηκε σε ισχύ την ημέρα πριν αναλάβει τα καθήκοντά του.
Ωστόσο, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Οβάλ Γραφείο το βράδυ της Δευτέρας, ο Τραμπ εξέφρασε τις επιφυλάξεις ότι θα τηρηθεί η εκεχειρία. «Αυτός δεν είναι ο δικός μας πόλεμος, είναι ο δικός τους πόλεμος. Αλλά δεν είμαι σίγουρος», είπε, αντανακλώντας τις αναφορές ότι ο Τραμπ θα δώσει στο Ισραήλ μεγαλύτερο περιθώριο για να διεξαγάγει τον πόλεμο στη Γάζα σε περίπτωση που καταρρεύσει η εκεχειρία.
Όσον αφορά τη Γάζα, ο πρόεδρος είπε ότι οι εικόνες της καταστροφής είναι έντονες. «Είναι μια εκπληκτική τοποθεσία πάνω στη θάλασσα — ο καλύτερος καιρός. Ξέρεις, όλα είναι καλά. Είναι σαν να μπορούσαν να γίνουν μερικά όμορφα πράγματα με αυτό», είπε.
Εκτελεστικές εντολές:
Ο Τραμπ προχώρησε γρήγορα για να υπογράψει μια σειρά εκτελεστικών διαταγών, αντιστρέφοντας τις χαρακτηριστικές πολιτικές της εποχής Μπάιντεν, τις οποίες παρομοίασε με καρκίνο. Ενώ οι περισσότερες από τις εκτελεστικές ενέργειες του Τραμπ – που αποκαλούνται οι Πρώτες Προτεραιότητες της Αμερικής – επικεντρώνονται στην εσωτερική πολιτική, αρκετές έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην εξωτερική πολιτική.
Ο Τραμπ ήρε τις κυρώσεις που επέβαλε η κυβέρνηση Μπάιντεν σε Ισραηλινούς εποίκους, συμπεριλαμβανομένων 17 ατόμων και 16 οντοτήτων. Σημειωτέον, η κίνηση ήρθε λίγες ώρες μετά την οργή εποίκων στη βόρεια Δυτική Όχθη, κατά την οποία μασκοφόροι έποικοι επιτέθηκαν σε σπίτια γεγονός που ο ισραηλινός στρατός χαρακτήρισε ως μια πράξη «βίαιης εξέγερσης».
Ο Τραμπ επέβαλε επίσης κυρώσεις στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, ένα διάταγμα που ίσχυε κατά την πρώτη του θητεία και ανακλήθηκε από την κυβέρνηση Μπάιντεν. Δεν είναι σαφές εάν αυτή η απόφαση θα περιλαμβάνει τις ίδιες οικονομικές κυρώσεις και ταξιδιωτικούς περιορισμούς κατά του προσωπικού του ΔΠΔ που ίσχυαν το 2020, που επιβλήθηκαν εν μέσω των προσπαθειών του δικαστηρίου να ερευνήσει τα αμερικανικά στρατεύματα για πιθανά εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν στο Αφγανιστάν.
Αυτό έρχεται αφότου η Βουλή υπό την ηγεσία των Ρεπουμπλικανών ενέκρινε την περασμένη εβδομάδα κυρώσεις κατά του δικαστηρίου της Χάγης, επικαλούμενη την έκδοση εντάλματος σύλληψης για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον πρώην υπουργό Άμυνας Γιόαβ Γκάλαντ για τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα.
Το ζήτημα του Ιράν
Οι πρώτες ενδείξεις από την πρώτη εβδομάδα στην εξουσία του Τραμπ δείχνουν όμως μια διαφορετική κατεύθυνση για το Ιράν. Ο 47ος Πρόεδρος φαίνεται να ευνοεί μια διπλωματική οδό, γεγονός που ενδεχομένως να μην αρέσει στο Ισραήλ.
Πιο συγκεκριμένα:
Η νέα κυβέρνηση όρισε τον Μάικλ Π. ΝτιΜίνο, πρώην αξιωματικό της αντιτρομοκρατίας της CIA και υποστηρικτή μιας συγκρατημένης προσέγγισης στο Ιράν, ως αρχηγό πολιτικής του Πενταγώνου για τη Μέση Ανατολή. Ο πρώην στρατιωτικός αναλυτής της CIA διαφέρει από τις άλλες επιλογές του Τραμπ στην κριτική του για τις πολιτικές του Ισραήλ στην περιοχή.
Αλλά η συνηγορία του για ένα αυστηρότερο στρατιωτικό αποτύπωμα των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή ευθυγραμμίζεται με τις προτεραιότητες του Τραμπ στο παρελθόν — και με εκείνες του νέου υπ’ αριθμόν 3 ανώτατου πολιτικού αξιωματούχου του Πενταγώνου, του Έλμπριτζ Κόλμπι.
Την ίδια ώρα σύμφωνα με όσα γράφει ο ισραηλινός δημοσιογράφος και αναλυτής Ben Caspit στη στήλη του στο Al-Monitor ο υπουργός Στρατηγικών Υποθέσεων Ρον Ντέρμερ, έμπιστος του Νετανιάχου, δεν κατάφερε να εξασφαλίσει μια υπόσχεση από την ομάδα του Τραμπ για να βοηθήσει το Ισραήλ σε ένα χτύπημα στο Ιράν. «Επέστρεψε με άδεια χέρια», είπε η πηγή υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Τι μας λέει αυτό; Ο Τραμπ ακολουθεί μια κεντρώα προσέγγιση για το Ιράν, σχεδιασμένη να επιτείνει τις κυρώσεις σε μια ευάλωτη ιρανική οικονομία από νωρίς, με στόχο να πείσει την ηγεσία της Τεχεράνης να υπογράψει μια νέα πυρηνική συμφωνία.
Ο ρόλος της Κίνας
Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε και την είσοδο της Κίνας στο παιχνίδι της Μέσης Ανατολής, η οποία βοήθησε πριν δυο χρόνια περίπου στην επανέναρξη των σχέσεων Ιράν και Σαουδικής Αραβίας. Το Πεκίνο, ενώ ευθυγραμμίζεται με τη διεθνή κοινότητα σχετικά με την ανάγκη να αποτραπεί το Ιράν από την ανάπτυξη πυρηνικού όπλου, παρουσιάζει σοβαρό πρόβλημα για τη στρατηγική του Τραμπ στην εφαρμογή κυρώσεων στην Τεχεράνη.
Μόλις αυτή την εβδομάδα, οι Financial Times ανέφεραν ότι δύο ιρανικά φορτηγά πλοία πρόκειται να μεταφέρουν ένα βασικό χημικό συστατικό για προωθητικό πυραύλων από την Κίνα στο Ιράν τις επόμενες εβδομάδες. Τα υπό ιρανική σημαία πλοία, Golbon και Jairan, αναμένεται να μεταφέρουν πάνω από 1.000 τόνους υπερχλωρικού νατρίου, μια ουσία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή υπερχλωρικού αμμωνίου, το κύριο συστατικό για τα στερεά προωθητικά πυραύλων.
Η Κίνα υπήρξε επίσης βασικός παραβάτης των πετρελαϊκών κυρώσεων στο Ιράν. Σύμφωνα με την United Against Nuclear Iran, το Ιράν εξήγαγε 587 εκατομμύρια βαρέλια το 2024, το 91% των οποίων πήγε στην Κίνα.
Την τελευταία δεκαετία, το Πεκίνο και η Τεχεράνη έχουν δημιουργήσει ένα σύστημα εμπορίου πετρελαίου που παρακάμπτει τις δυτικές τράπεζες και τις ναυτιλιακές υπηρεσίες γνωστό ως «σκοτεινός στόλος», ο οποίος μεταφέρει πετρέλαιο εκτός ναυτιλιακών κανονισμών και επεξεργάζεται πληρωμές σε κινεζικό νόμισμα μέσω μικρών κινεζικών τραπεζών.
Αυτή η πραγματικότητα είναι απίθανο να αποτραπεί από περισσότερες κυρώσεις Τραμπ στο Ιράν – ή ακόμα και στην Κίνα – και θα περιπλέξει τις προσπάθειες της Ουάσιγκτον να φέρει την Τεχεράνη στο τραπέζι.
Ο παράγοντας Χούτι
Στο μεταξύ, ο Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα την Τετάρτη που ανοίγει το δρόμο για τον επαναπροσδιορισμό του κινήματος των Χούτι της Υεμένης ως ξένης τρομοκρατικής οργάνωσης.
Και εδώ, η Κίνα θα μπορούσε να κάνει τη δική της συμφωνία με τους Χούτι και να παραμερίσει τις αμερικανικές κυρώσεις. Το Πεκίνο απέφυγε να επιβάλει κυρώσεις στους Χούτι, οι οποίοι εξαρτώνται από κινεζικές εταιρείες για τεχνολογία πυραύλων και drone.
Σύμφωνα με το Bloomberg, πέρυσι το Πεκίνο κατέληξε σε συμφωνία με τους Χούτι, επιτρέποντας στα πλοία του να διασχίσουν την Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του Άντεν χωρίς να δεχτούν επίθεση.
Η συνεχιζόμενη θαλάσσια αποστολή του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ στην Ερυθρά Θάλασσα κοστίζει στην Ουάσιγκτον δισεκατομμύρια δολάρια.
Εάν ο χαρακτηρισμός των Χούτι οδηγήσει σε περισσότερες επιθέσεις από τους πληρεξούσιους της Τεχεράνης στη θαλάσσια κυκλοφορία, θα μπορούσε το Πεκίνο να συνάψει τη δική του συμφωνία για να διατηρήσει το χαμηλό κόστος ασφάλισης για την προστασία των σκαφών του.
Περισσότεροι τομείς όπου η Κίνα θα μπορούσε να ανταγωνιστεί τα σχέδια Τραμπ στη Μέση Ανατολή είναι το εμπόριο και τα ηλεκτρικά οχήματα. Κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η BAIC Group, η Zeekr και η BYD έχουν επεκτείνει σημαντικά το μερίδιο αγοράς τους στον Κόλπο, την Αίγυπτο και το Ισραήλ.
Ο Όμιλος BAIC αναμένεται να αρχίσει να παράγει 20.000 EVs ετησίως σε ένα εργοστάσιο συναρμολόγησης που εγκαθιστά στην Αίγυπτο έως τα τέλη του 2025, ανέφερε η South China Morning Post
Ο Τραμπ απειλεί την Κίνα επίσης με δασμούς 10% έως τον επόμενο μήνα. Ωστόσο, απουσία μιας ευρύτερης συμφωνίας και κατανόησης με το Πεκίνο στην περιοχή, η χώρα θα συνεχίσει να αναζητά το δικό της κομμάτι της πίτας, ενώ θα επιβάλλει τις συνεργασίες της τόσο με το Ιράν όσο και με τη Ρωσία, καθώς η Ουάσιγκτον προσπαθεί να πιέσει και τις δύο.





