Συρία και Λίβανος: Δυο επισκέψεις ορόσημο για τον ΥΠΕΞ της Σαουδικής Αραβίας

Ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Φαϊσάλ Μπίν Φάρχαν Αλ-Σαούντ , έφτασε στη Συρία την Παρασκευή μετά από μια επίσκεψη ορόσημο στον Λίβανο, σηματοδοτώντας τις προσπάθειες της Σαουδικής Αραβίας να επανενεργοποιήσει τη διπλωματική της δέσμευση στην περιοχή εν μέσω της φθίνουσας επιρροής του Ιράν.
Ο de facto Σύρος ηγεμόνας Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι, ο οποίος ηγείται επίσης της τρομοκρατικής ομάδας Hayat Tahrir al-Sham, καλωσόρισε τον πρίγκιπα Φαϊσάλ και την υψηλόβαθμη αντιπροσωπεία του στη Δαμασκό, μετέδωσε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Συρίας SANA. Μέχρι στιγμής δεν έχουν γίνει γνωστές λεπτομέρειες για τη συνάντηση.
Η επίσκεψη του Σαουδάραβα διπλωμάτη στη Συρία είναι η πρώτη μετά την πτώση του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ μετά από μια ταχεία επίθεση των τζιχαντιστών υπό την ηγεσία της HTS τον Δεκέμβριο.
Ο πρίγκιπας Φαϊσάλ πήγε για τελευταία φορά στη Συρία και συναντήθηκε με τον Άσαντ τον Απρίλιο του 2023. Αυτή η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε καθώς οι αραβικές χώρες προσπάθησαν να αναθερμάνουν τους δεσμούς τους με το πρώην καθεστώς που είχε διακοπεί λόγω της βίαιης καταστολής των διαδηλώσεων της Αραβικής Άνοιξης από την κυβέρνηση Άσαντ το 2011.
Λίγο μετά την ανατροπή του Άσαντ στις 8 Δεκεμβρίου, το Υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας εξέδωσε δήλωση εκφράζοντας την ικανοποίησή του για τα «θετικά βήματα που έγιναν για να διασφαλιστεί η ασφάλεια του συριακού λαού».
Στις 22 Δεκεμβρίου, μια υψηλόβαθμη αντιπροσωπεία της Σαουδικής Αραβίας με επικεφαλής έναν σύμβουλο της βασιλικής αυλής επισκέφτηκε τη Δαμασκό.
Εν τω μεταξύ, το πρώτο επίσημο ταξίδι του Σύρου υπουργού Εξωτερικών Ασααντ Χασάν αλ Σιμπάνι στο εξωτερικό από τον διορισμό του ήταν στις 2 Ιανουαρίου στη Σαουδική Αραβία, όπου είχε συνομιλίες με τον πρίγκιπα Φαϊσάλ, ο οποίος τόνισε τη στήριξη της χώρας του σε όλες τις προσπάθειες για την επίτευξη ασφάλειας και σταθερότητας στη Συρία.
Πρώτη επίσκεψη της Σαουδικής Αραβίας στη Βηρυτό μετά από 15 χρόνια
Ο πρίγκιπας Φαϊσάλ έφτασε στη Δαμασκό μετά από μια στάση στη Βηρυτό την προηγούμενη ημέρα, σηματοδοτώντας την πρώτη επίσκεψη στη μεσογειακή χώρα από υψηλόβαθμο Σαουδάραβα αξιωματούχο εδώ και πάνω από μια δεκαετία.
Ο κορυφαίος Σαουδάραβας διπλωμάτης εξέφρασε αισιοδοξία για το μέλλον του Λιβάνου κατά τη συνάντησή του με τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο του Λιβάνου στρατηγό Τζόζεφ Αούν.
«Παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στην περιοχή, το βασίλειο κοιτάζει το μέλλον του Λιβάνου με αισιοδοξία κάτω από τη μεταρρυθμιστική προσέγγιση που παρουσιάστηκε στην ομιλία του προέδρου μετά την ορκωμοσία του», είπε ο πρίγκιπας Φαϊσάλ στους δημοσιογράφους μετά τις συνομιλίες την Πέμπτη.
Είπε ότι συζήτησε με τον Αούν τις τελευταίες εξελίξεις στην περιοχή και επιβεβαίωσε τη «συνεχή υποστήριξη» της χώρας του προς τον Λίβανο και τον λαό του.
Ο πρίγκιπας Φαϊζάλ είχε αργότερα χωριστές συνομιλίες με τον πρόεδρο του κοινοβουλίου Ναμπίχ Μπερί τον απερχόμενο πρωθυπουργό Νατζίμπ Μικάτι και τον ορισθέντα πρωθυπουργό Ναουάφ Σαλάμ.
Η επίσκεψη ορόσημο έρχεται μετά την εκλογή του Αούν νωρίτερα αυτόν τον μήνα μετά από εβδομάδες διεθνών πιέσεων υπό την ηγεσία κυρίως των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σαουδικής Αραβίας. Ο Αούν ανέλαβε την εξουσία εβδομάδες μετά την κατάπαυση του πυρός με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών που τερμάτισε περισσότερο από ένα χρόνο εχθροπραξιών μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ που υποστηρίζεται από το Ιράν. Πολλοί συνέδεσαν την εκλογή του Αούν με την αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ κατά τη διάρκεια του πολέμου και την πτώση του Άσαντ στη γειτονική Συρία.
Ο Λίβανος ήταν χωρίς αρχηγό κράτους από τον Οκτώβριο του 2022, όταν η θητεία του υποστηριζόμενου από τη Χεζμπολάχ προέδρου Μισέλ Αούν (καμία σχέση με τον Τζόζεφ Αούν) έληξε με την εγκατάσταση μιας προσωρινής κυβέρνησης με περιορισμένες εξουσίες με επικεφαλής τον Μικάτι.
Στις 13 Ιανουαρίου ο Αούν διόρισε τον Σαλάμ, έναν δικαστή που ήταν επικεφαλής του Διεθνούς Δικαστηρίου, να σχηματίσει την επόμενη κυβέρνηση, η οποία πολλοί ελπίζουν να κερδίσει την εμπιστοσύνη της διεθνούς κοινότητας, ανοίγοντας το δρόμο για οικονομική βοήθεια για την αναζωογόνηση της προβληματικής οικονομίας του Λιβάνου.
«Έχουμε μεγάλη εμπιστοσύνη στον πρόεδρο και τον ορισθέντα πρωθυπουργό για να εφαρμόσουν τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις στον Λίβανο, οι οποίες θα ενισχύσουν την εμπιστοσύνη του κόσμου στον Λίβανο και θα συμβάλουν στη σταθεροποίηση της πολιτικής και οικονομικής κατάστασης στη χώρα», πρόσθεσε ο πρίγκιπας Φαϊσάλ μετά τη συνάντησή του με τον Αούν.
Τόνισε την «αναγκαιότητα συνεχούς συντονισμού μεταξύ των δύο χωρών για την επίτευξη των κοινών τους στόχων».
Ο Σαλάμ, ο οποίος ξεκίνησε διαβουλεύσεις με τους νομοθέτες για το σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης, αντιμετωπίζει ήδη εμπόδια καθώς τα σιιτικά κινήματα Χεζμπολάχ και Αμάλ φέρονται να επιμένουν να αποκτήσουν πέντε χαρτοφυλάκια στο νέο υπουργικό συμβούλιο, συμπεριλαμβανομένου του υπουργείου Οικονομικών.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους μετά από συνάντηση με τον Αούν την Τετάρτη, ο Σαλάμ σημείωσε ότι έχει δεσμευτεί να σχηματίσει κυβέρνηση σύμφωνα με τον συνταγματικό μηχανισμό.
«Αυτή η κυβέρνηση δεν είναι γρίφος για να ζητάει ο καθένας τρεις-τέσσερις υπουργούς και να τους μαζεύει», τόνισε περαιτέρω και «δεν είναι έτσι τα πράγματα».
Κατά τη συνάντησή του με τον πρίγκιπα Φαϊζάλ την Πέμπτη, ο Σαλάμ επανέλαβε τη δέσμευσή του να εφαρμόσει πολιτικές, δικαστικές, διοικητικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις και δεσμεύθηκε να εργαστεί για την αποκατάσταση της θέσης του Λιβάνου στον αραβικό κόσμο.
Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών του Κουβέιτ Αμπντουλάχ αλ-Γιαχία επισκέφθηκε τη Βηρυτό την Παρασκευή σε μια άλλη ένδειξη υποστήριξης του Κόλπου που επιστρέφει στον Λίβανο.
«Η επίσκεψή μας είναι μια επίσκεψη υποστήριξης και έκφρασης της ακλόνητης δέσμευσής μας να σταθούμε δίπλα στον Λίβανο», είπε ο Γιαχία μετά τη συνάντηση με τον Αούν.
Από την πλευρά του, ο Αούν εξέφρασε την πεποίθησή του για την υποστήριξη του Κουβέιτ προς τον Λίβανο και δεσμεύτηκε να συνεργαστεί με τα κράτη του Κόλπου για ανανέωση της συνεργασίας.
Οι δεσμοί Λιβάνου-Κόλπου στο πέρασμα των χρόνων
Η Σαουδική Αραβία και αρκετές άλλες χώρες του Κόλπου ήταν από καιρό εταίροι του Λιβάνου πριν οι σχέσεις επιδεινωθούν στις αρχές της δεκαετίας του 2010 λόγω της αυξανόμενης επιρροής της Χεζμπολάχ στη χώρα. Μετά την υπογραφή της Συμφωνίας του Ταΐφ στη Σαουδική Αραβία που τερμάτισε τον εμφύλιο πόλεμο του Λιβάνου το 1989, το Ριάντ παρείχε δισεκατομμύρια βοήθεια στη Βηρυτό, χρηματοδοτώντας έργα υποδομής και ανοικοδόμησης.
Η Σαουδική Αραβία διατήρησε εξέχοντα ρόλο στον Λίβανο τις επόμενες δεκαετίες μέσω των στενών δεσμών της με τον πρώην πρωθυπουργό Ραφίκ Χαρίρι. Όμως, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών κλονίστηκαν από τη δολοφονία του Χαρίρι το 2005 σε μια μεγάλη έκρηξη που αποδόθηκε στη Χεζμπολάχ.
Ενώ το βασίλειο συνέχισε να υποστηρίζει τον Λίβανο μέσω του γιου του Χαρίρι, Σαάντ Χαρίρι, ο οποίος ανέλαβε δύο φορές την πρωθυπουργία (από το 2009 έως το 2011 και στη συνέχεια από το 2016 έως το 2020), η αυξανόμενη επιρροή της Χεζμπολάχ στη χώρα παρέμεινε αγκάθι στις σχέσεις Σαουδικής Αραβίας-Λιβάνου.
Η υποστήριξη του Κόλπου άρχισε στη συνέχεια να μειώνεται και δημιουργήθηκαν εντάσεις μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Λιβάνου.
Το βασίλειο είχε προειδοποιήσει τους πολίτες του να μην ταξιδέψουν στον Λίβανο το 2011, εν μέσω θρησκευτικής βίας που ξέσπασε μετά τον διορισμό του Μικάτι ως πρωθυπουργού. Ο Μικάτι, ο οποίος αντικατέστησε τον Σαουδάραβα σύμμαχο Σαάντ Χαρίρι, θεωρήθηκε κοντά στη Χεζμπολάχ. Η ταξιδιωτική προειδοποίηση άρθηκε τελικά το 2019.
Τον Φεβρουάριο του 2016, η Σαουδική Αραβία ανέστειλε ένα πακέτο βοήθειας 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων για να προμηθεύσει τον λιβανικό στρατό με όπλα γαλλικής κατασκευής. Οι αρχές είπαν ότι ο λόγος πίσω από την κίνηση ήταν η αποτυχία του Λιβάνου να καταδικάσει την επίθεση κατά της Πρεσβείας της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη για την εκτέλεση ενός εξέχοντος σιίτη κληρικού από το βασίλειο του Κόλπου.
Οι δεσμοί συνέχισαν να επιδεινώνονται και τον Οκτώβριο του 2021, αρκετές χώρες του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ανακάλεσαν τους πρεσβευτές τους από τη Βηρυτό μετά από επικριτικά σχόλια ενός πρώην υπουργού του Λιβάνου που συνδέεται με τη Χεζμπολάχ για τον πόλεμο της Υεμένης και τον συνασπισμό υπό τη Σαουδική Αραβία.
Τον Απρίλιο του 2022, η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε την επιστροφή του πρεσβευτή της στον Λίβανο. Και τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έστειλαν μια αντιπροσωπεία υψηλού επιπέδου στη Βηρυτό με αποστολή να ανοίξει εκ νέου την πρεσβεία τους στην πρωτεύουσα του Λιβάνου.
Την Παρασκευή, η αεροπορική εταιρεία Emirates με έδρα το Ντουμπάι ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει τις πτήσεις της προς τη Βηρυτό τον επόμενο μήνα, τέσσερις μήνες μετά την αναστολή τους λόγω του πολέμου Ισραήλ-Χεζμπολάχ.
Η τελευταία επίσκεψη Σαουδάραβα αξιωματούχου στον Λίβανο χρονολογείται από τον Ιούλιο του 2010, όταν ο εκλιπών Σαουδάραβας βασιλιάς Αμπντουλάχ μπιν Αμπντούλ Αζίζ Αλ-Σαούντ, κατευθύνθηκε στη Βηρυτό για να συζητήσει την έρευνα για τη δολοφονία του Ραφίκ Χαρίρι.





