The ripple effect: το φαινόμενο της κυμμάτωσης
Γράφει ο Αλέξανδρος Νίκλαν
Σύμβουλος Θεμάτων Ασφαλείας
Αν και έχουν γραφτεί πολλά από το βράδυ της Παρασκευής, ας εξετάσουμε για μια ακόμη φορά το σκηνικό δημόσιας αντιπαράθεσης Τραμπ, Βανς και Ζελένσκι.
Η μια πλευρά κατηγορεί τον Ζελένσκι, η άλλη πλευρά κατηγορεί τους Αμερικανούς. Οι μεν λένε πώς την έστησαν στον Ουκρανό , οι δε πώς ο Ουκρανός είναι «έτσι» ή «αλλιώς» (τοποθετώντας διάφορους χαρακτηρισμούς) και δεν έχει μέλλον και άλλα συναφή.
Η ουσία όμως βρίσκεται ένα βήμα πίσω. Ας αφήσουμε τα πρόσωπα μακριά και ας πιάνουμε τα κράτη. Έχουμε το ισχυρότερο δυτικό κράτος να πιέζει σε μια συναλλαγή υπογραφής δανείου με αντάλλαγμα ορυκτό πλούτο της πιο αδύναμης πλευράς. Μια συναλλαγή που, κακά τα ψέματα, την έχουμε δει και άλλες φορές στην ανθρώπινη ιστορία. Το βίωσε άλλωστε και η χώρα μας στο παρελθόν.
Η μεγάλη εικόνα, λοιπόν, δείχνει πως ο δυτικός κόσμος παρά τις περί αντιθέτου διαβεβαιώσεις ότι έχουμε προοδεύσει από το 1945 και τον 20ο αιώνα, αφήνοντας τακτικές και στρατηγικές τέτοιου είδους πίσω, τουναντίον αυτές είναι ακόμα εδώ. Και μάλιστα για πρώτη φορά παρουσιάζονται ζωντανά on camera.
Η εικόνα αυτή που ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο φέρνει τα ακόλουθα ως σκέψη και προβληματισμό:
- Οι ΗΠΑ ως κυρίαρχη δύναμη σταματούν να λειτουργούν συμμαχικά, αλλά εφεξής θα λειτουργούν επιχειρηματικά και αυτό πάντα κατά το δικό τους συμφέρον χωρίς δεσμεύσεις. (σ.σ. δικαίωμα τους προφανώς)
- Οι πιο αδύναμες χώρες καλούνται να διαχειριστούν μια κατάσταση που αυτόματα τους οδηγεί να κοιτάξουν το δικό τους συμφέρον στο μέγιστο, καθώς δεν έχουν πλέον καμία διασφάλιση ή εγγύηση ακόμα και με υπογραφές συμφωνιών. Οπότε το μονοπώλιο πατροναρίσματος από τον ισχυρό θώκο του οβάλ γραφείου δεν ισχύει πλέον. Προφανώς, η κάθε χώρα θα λειτουργήσει κατά το δοκούν και με οποιοδήποτε συνεργάτη θέλει/επιθυμεί ή την βολεύει.
- Ο Δυτικός Κόσμος έχει σοβαρό ρήγμα συνοχής πλέον. Αυτό φάνηκε και με τις αντιδράσεις 16 ηγετών που πήραν άμεσα θέση δίπλα στην Ουκρανία. Μια κίνηση που σίγουρα θα έχει απόνερα. Όσο και αν δεν φαίνεται ακόμα. Οι ΗΠΑ διά της κυβέρνησης τους, βάζουν μια στρατηγική που δείχνει πολύ στο ΕΓΩ/ΕΜΕΙΣ vs ΕΣΕΙΣ (όλη η υφήλιος). Τέτοιου είδους στρατηγική θα έχει αποτέλεσμα ίσως με αδύναμους αντιπάλους σε επίπεδο διμερών σχέσεων. Αλλά αν αυτό αλλάξει και γίνει πολυμερής συνάντηση (2-3-4 ή και 16 κράτη) οι ισορροπίες θα αλλάξουν. Πόσο μάλλον όταν αυτές οι συνεργασίες αποκτήσουν και ισχυρό συνεργάτη εντός τους.
- Τα Απόνερα που προκαλούν. Οι εικόνες αυτές δεν θα μείνουν στο πολιτικό κομμάτι. Θα διαχυθούν και στην οικονομία, στην επιχειρηματικότητα και γενικότερα σε μια επιφάνεια που θα προβληματίσει ΑΝ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ. Διότι αυτή την στιγμή υπάρχει ακόμα «θερμή ροή» πραγμάτων. Αυτό πιθανώς να καταλαγιάσει σε λίγο καιρό. Δεν θα αλλάξει ριζικά όμως.
Σημεία κλειδιά
Ι) Η στάση και η δυναμική της ΕΕ. Αν στην δύσκολη περίπτωση η ΕΕ αφυπνιστεί και δείξει ηγετική παρουσία, πιθανόν όλο το περιβάλλον να αλλάξει πάλι. Θεωρώ πολύ δύσκολο να γίνει, αλλά δεν είναι και απίθανο.
ΙΙ) Τα τεκταινόμενα εντός ΗΠΑ. Η μουρμούρα στο εσωτερικό της χώρας έχει ξεκινήσει ήδη αλλά αφορά την οικονομία και την ακρίβεια στο εσωτερικό καθώς μέχρι στιγμής δεν έχει αλλάξει κάτι προς το καλύτερο. Ίσα ίσα οικονομικοί αναλυτές δείχνουν αστάθεια πλέον και στον κατασκευαστικό τομέα εντός των ΗΠΑ.
Επίσης, χρονικό σημείο ιδιαίτερης προσοχής είναι οι ενδιάμεσες εκλογές σε δύο χρόνια για Κογκρέσο και Γερουσία. (3/11/2026) Φαντάζουν μακρινές αυτή τη στιγμή, αλλά δεν είναι τόσο με δεδομένο το έργο που πρέπει να γίνει. Μέχρι στιγμής στον τομέα της παραγωγικής οικονομίας τα πράγματα δεν έχουν ξεκινήσει καν.
- IV) Η στάση της Κίνας. Μια χώρα που έχει τον δικό της ρόλο στο δικό της περιβάλλον προς το παρόν. Όμως σιγά σιγά κάνει κινήσεις που βρίσκουν γόνιμο έδαφος ακόμα και στην Ευρώπη (βλ. αυτοκινητοβιομηχανία) ενώ και στην σύνοδο του Μονάχου για την ασφάλεια παρουσιάστηκε με χέρια έτοιμα για συνεργασία. Μια Κίνα, που αν ενταθεί η τριβή εντός της Δύσης, θα βρει ίσως γόνιμο έδαφος για παραπάνω συζητήσεις και συνεργασίες.
Με απλά λόγια και σαν κατακλείδα: Η εικόνα στον Λ. Οίκο ανεξάρτητα αν ήταν κάτι μεμονωμένο ως επεισόδιο ή είναι μια νέα τακτική του Τραμπ (το δεύτερο είναι πιο πιθανό λόγω και άλλων παρόμοιων περιστατικών), έχει προκαλέσει κυμματώσεις που θα μεγαλώσουν σε μέσο και βάθος χρόνου. Το πόσο έντονες θα είναι εξαρτάται από την ένταση που θα υπάρξει (αν υπάρξει) από τις πρακτικές του Αμερικανού προέδρου.
