Η σημαντική συνεργασία Ελλάδας Αιγύπτου

Η Ελλάδα και η Αίγυπτος υπέγραψαν συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας την Τετάρτη, καθώς οι μεταναστευτικές ροές και η ένταση στη Μέση Ανατολή θέτουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και οι δύο χώρες επιδιώκουν να ενισχύσουν τις επενδύσεις για ένα τεράστιο έργο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, ο οποίος έφτασε στην Αθήνα το πρωί της Τετάρτης για την πέμπτη επίσκεψή του στη χώρα, συναντήθηκε με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη κατά τη διάρκεια της εναρκτήριας συνεδρίασης του Συμβουλίου Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου Ελλάδας-Αιγύπτου, ενός κοινού οργάνου που ιδρύθηκε το 2024.

Στη συνάντηση συμμετείχαν ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Τάσος Χατζηβασιλείου, και ο υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος. Από αιγυπτιακής πλευράς, παρευρέθηκαν η υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας Ράνια Αλ-Μασάτ και ο υπουργός Επενδύσεων και Διεθνούς Εμπορίου Χασάν ελ-Χατίμπ.

Η συμφωνία, που υπεγράφη από τον Μητσοτάκη και τον Σίσι στο Μέγαρο Μαξίμου στην Αθήνα, στοχεύει στην επισημοποίηση του αυξανόμενου πολιτικού, οικονομικού και ενεργειακού συντονισμού μεταξύ των δύο χωρών. Η συνεργασία «προαναγγέλλει μια νέα φάση στενής συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα», δήλωσε ο Σίσι σε συνέντευξη Τύπου μετά τη συνάντηση.

Ο Μητσοτάκης τόνισε ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Αίγυπτος υποστηρίζουν μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στο Κυπριακό με βάση τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και ευχαρίστησε το Κάιρο για τη μακροχρόνια υποστήριξή του. Οι τρεις χώρες (Ελλάδα, Κύπρος και Αίγυπτος) έχουν πραγματοποιήσει πολλαπλές τριμερείς συνόδους κορυφής για τη συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο, με πιο πρόσφατη την συνάντηση του Ιανουάριο του 2025.

Οι δύο ηγέτες επιβεβαίωσαν επίσης τη δέσμευσή τους στο GREGY, ένα υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας 3.000 μεγαβάτ που θα μεταφέρει ανανεώσιμη ενέργεια από την Αίγυπτο στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Το έργο των 4,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα περιλαμβάνει ηλιακή και αιολική ενέργεια και θα διευθύνεται από τον ελληνικό Όμιλο Κοπελούζου. Σύμφωνα με μια συνέντευξη του Διευθύνοντος Συμβούλου της Κοπελούζου στο Bloomberg τον Ιανουάριο, ο όμιλος στοχεύει να ολοκληρώσει τις επενδύσεις του χρόνου και να ξεκινήσει τη λειτουργία του το 2030.

Μια δήλωση από το γραφείο του Σίσι πρόσθεσε ότι οι δύο ηγέτες επέβλεψαν επίσης την υπογραφή αρκετών μνημονίων κατανόησης, αλλά δεν διευκρίνισε τη φύση αυτών των συμφωνιών.

Το 2024, το διμερές εμπόριο μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας ανήλθε σε περίπου 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια, μειωμένο από 2 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023, σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Υπηρεσίας Δημόσιας Κινητοποίησης και Στατιστικής της Αιγύπτου.

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου τους, ο Μητσοτάκης και ο Σίσι ζήτησαν άμεσο τερματισμό των εχθροπραξιών στη Γάζα και επανέλαβαν την υποστήριξή τους για την πρόσβαση στην ανθρωπιστική βοήθεια και την ανοικοδόμηση μετά τον πόλεμο. Ο Μητσοτάκης ενέκρινε επίσης ένα αραβικό σχέδιο υπό την ηγεσία της Αιγύπτου για την ανοικοδόμηση της Γάζας.

Το ζήτημα της μετανάστευσης τέθηκε επίσης σε μεγάλο βαθμό κατά τη συνάντησή τους. Το 2024, η Ελλάδα κατέγραψε πάνω από 60.000 παράνομες αφίξεις μεταναστών – πολλοί μέσω της Ανατολικής Μεσογείου, ενός κοινού διαδρόμου για τους μετανάστες που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη από την Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την Ασία που διέρχεται από την Αίγυπτο.

Από το 2016, η Αίγυπτος έχει εντείνει τις προσπάθειές της για τον περιορισμό της μετανάστευσης από τις βόρειες ακτές της. Παρά την καταστολή της Αιγύπτου, η οικονομική αστάθεια έχει οδηγήσει σε συνεχιζόμενες μεταναστευτικές ροές. 

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Νέας Ευρώπης, μεταξύ 2009 και 2024, περισσότεροι από 71.200 μετανάστες έφτασαν παράνομα στην Ευρώπη από την Αίγυπτο, σχεδόν το 90% αυτών μέσω της Ανατολικής Μεσογείου.

Τον Μάρτιο του 2024, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε ένα πακέτο βοήθειας άνω των 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Αίγυπτο, συμπεριλαμβανομένων 218 εκατομμυρίων δολαρίων για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ζητημάτων. Η βοήθεια – μια ευπρόσδεκτη εισροή μετρητών για την οικονομικά ευάλωτη χώρα της Βόρειας Αφρικής – δόθηκε με την άτυπη προϋπόθεση ότι η Αίγυπτος θα ανακόψει τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη. Το Κάιρο έλαβε 1 δισεκατομμύριο δολάρια στο πλαίσιο αυτού του πακέτου τον Ιανουάριο.

Κατά τη διάρκεια ξεχωριστής συνάντησης με τον Έλληνα Πρόεδρο Κωνσταντίνο Τασούλα, ο Σίσι δήλωσε ότι η μετανάστευση «είναι ένα ηθικό και ανθρωπιστικό ζήτημα», εξηγώντας: «Δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε πρόβλημα για τους Ευρωπαίους εταίρους μας. Ζητάμε την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης, αλλά η νόμιμη μετανάστευση χρειάζεται επίσης συντονισμό», συνέχισε ο Αιγύπτιος πρόεδρος. «Τόσο εμείς όσο και η Ελλάδα ενδιαφερόμαστε για τη σταθερότητα».