Διαχρονική Επανεκτίμηση των Αραβικών Θέσεων έναντι του Παλαιστινιακού Ζητήματος και των Επιπτώσεών του στη Μέση Ανατολή
Για το Geopolitics & Daily News
Σύνταξη: Αλέξανδρος Νίκλαν
Θέση: Σύμβουλος Θεμάτων Ασφαλείας
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η παρούσα ανάλυση επιδιώκει να αποτυπώσει τις διαμορφούμενες και διαχρονικές τάσεις στις αραβικές προσεγγίσεις απέναντι στο Παλαιστινιακό ζήτημα, επισημαίνοντας τη μετάβαση από ιδεολογική στήριξη προς πραγματιστική αποστασιοποίηση. Το Παλαιστινιακό, από σύμβολο ενότητας του αραβικού κόσμου, έχει καταστεί εργαλείο τοπικής πολιτικής εκμετάλλευσης και διακρατικής πόλωσης.
2. ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ
2.1 Η Σημασία του «Καθεστώτος Πρόσφυγα»
Η παγίωση της παλαιστινιακής ταυτότητας γύρω από την προσφυγική κατάσταση έχει δημιουργήσει συνθήκες λειτουργικής εξάρτησης από την UNRWA και διεθνή βοήθεια. Παράλληλα, έχει εγείρει αισθήματα αδικίας και αντιπάθειας εντός των αραβικών κοινωνιών που επωμίζονται δυσανάλογα βάρη χωρίς ανάλογα οφέλη. Ενδεικτική είναι η στάση των γειτονικών κρατών που δεν δέχονται επουδενί την μεταφορά παλαιστινιακού πληθυσμού έστω και προσωρινά στα εδάφη τους.
2.2 Ιστορικές Αιτίες Αραβικής Αποξένωσης
Σημαντικοί σταθμοί χρονολογικά όπως ο εμφύλιος πόλεμος στον Λίβανο (1975–1989), η απόπειρα πραξικοπήματος στην Ιορδανία (1970), η στάση του Αραφάτ υπέρ του Ιράκ (1990), καθώς και η παρουσία παλαιστινιακών ένοπλων ομάδων σε ξένα εδάφη, έχουν εδραιώσει μια αίσθηση προδοσίας και εργαλειοποίησης του Παλαιστινιακού σε βάρος των ίδιων των αραβικών εθνικών συμφερόντων λόγω των αποτυχημένων εξελίξεων συχνά με ευθύνη των ίδιων των Παλαιστινίων.
2.3 Ιδεολογικός Διχασμός και Αποτυχημένη Ενοποίηση
Η αδυναμία συμβιβασμού μεταξύ της Παλαιστινιακής Αρχής, της PLO, Φατάχ και της Χαμάς έχει καταστήσει το Παλαιστινιακό πολιτικά μη διαχειρίσιμο. Η πολυδιάσπαση και η απουσία ενιαίας πολιτικής γραμμής αποτρέπουν την οικοδόμηση διεθνούς αξιοπιστίας. Παράλληλα εντείνει την εικόνα αδυναμίας αυτοσυγκράτησης και κοινής πολιτικής
2.4 Η Αραβική Στροφή στον Ρεαλισμό
Με την αλλαγή ισορροπιών (π.χ. Συμφωνίες Αβραάμ), κράτη όπως τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν, ακόμη και η Σαουδική Αραβία, υιοθετούν προσέγγιση βασισμένη σε γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, παρακάμπτοντας την παλαιστινιακή απαίτηση για προτεραιότητα στη διευθέτηση του ζητήματος.
3. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
-
Το Παλαιστινιακό έχει απολέσει το παραδοσιακό του ρόλο ως κοινός παρονομαστής του αραβικού εθνικισμού. Δεν υπάρχει καμία ρεαλιστική σύμπλευση με τον Αραβικό κόσμο σε επίπεδο πολιτικής
-
Ο αραβικός κόσμος προσαρμόζεται σε ένα μετα-παλαιστινιακό στάδιο ρεαλιστικής εξωτερικής πολιτικής.
-
Η συνέχιση της διεθνούς χρηματοδότησης ενισχύει συνθήκες εσωτερικής διαφθοράς και εξαρτησιακής οικονομίας εντός των Παλαιστινιακών Εδαφών. Η διοχέτευση της οικονομικής βοήθειας φαίνεται αντίθετα πώς ενισχύει την ριζοσπαστικοποίηση των Παλαιστινίων διά της οργάνωσης της Χαμάς.
-
Πολλά αραβικά κράτη αντιλαμβάνονται πλέον ότι η πρόοδος σε άλλα μέτωπα (π.χ. αναχαίτιση ιρανικής επιρροής) δεν μπορεί να παραμένει όμηρος της παλαιστινιακής στασιμότητας. Η προσπάθεια για τις συμφωνίες του Αβραάμ ενισχύει την διαπίστωση αυτή.
4. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ / ΚΙΝΔΥΝΟΙ / ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ
-
Κίνδυνος περαιτέρω απονομιμοποίησης της παλαιστινιακής ηγεσίας εντός και εκτός αραβικού κόσμου. Μια μεγαλύτερη αποσταθεροποίηση ενδέχεται να οδηγήσει σε αύξηση εκδικητικών και παραστρατιωτικών, τρομοκρατικών δράσεων σε υπερθετικό βαθμό.
-
Αύξηση επιρροής μη αραβικών παραγόντων (Ιράν, Τουρκία) ως προστάτες της Παλαιστινιακής υπόθεσης σε μεγαλύτερο βαθμό.
-
Δυνατότητα ενίσχυσης ισραηλινοαραβικών σχέσεων με βάση κοινές απειλές και συμφέροντα. Συμμετοχή με έμμεσο ή άμεσο τρόπο σε μια τέτοια συνεργασία.
-
Πιθανή κλιμάκωση εσωτερικής δυσαρέσκειας στους παλαιστινιακούς πληθυσμούς λόγω μακροχρόνιας αδυναμίας προοπτικής. Η γενικότερη αποδυνάμωση και ένταση εσωτερικά του Παλαιστινιακού πλήθους είναι ήδη ορατή.
5. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ / ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ
-
Συστηματική παρακολούθηση των σχέσεων Χαμάς–Ιράν–Χεζμπολάχ και της επιρροής αυτών στο αραβικό κοινό.
-
Ανάλυση εσωτερικής δυναμικής στην Παλαιστινιακή Αρχή και πιθανών σεναρίων διαδοχής στην εξουσία/ηγεσία στην περιοχή.
-
Εμβάθυνση συνεργασιών με κράτη που αποδεσμεύονται από την παραδοσιακή παλαιστινιοκεντρική εξωτερική πολιτική.
-
Ενίσχυση της κατανόησης για την εσωτερική κοινωνιολογική δυναμική των παλαιστινιακών πληθυσμών και των παραγόντων ριζοσπαστικοποίησης.
Παραπομπές & Πηγές
1. Καθεστώς Παλαιστινίων Προσφύγων & UNRWA
-
Το UNRWA ιδρύθηκε το 1949 για την υποστήριξη προσφύγων, λειτουργώντας ακόμη σήμερα με εξάρτηση από διεθνή βοήθεια –
https://www.odu.edu/sites/default/files/documents/ib-4th-unrwa.pdf -
Εμπεριστατωμένη κριτική περί «εξάρτησης και καλλιέργειας υποκουλτούρας διαμαρτυρίας», όπως καταγράφεται στο άρθρο της Medium (πρόσφατη έκδοση).
2. Υποστήριξη PLO στην εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ (1990)
-
Η εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ πραγματοποιήθηκε στις 2 Αυγούστου 1990 και καταδικάστηκε άμεσα από το ΣΑ του ΟΗΕ μέσω της απόφασης 660
https://en.wikipedia.org/wiki/United_Nations_Security_Council_Resolution_660 -
Η PLO υπό τον Arafat υπερψήφισε ή απείχε από ψηφοφορίες Αραβικού Λάιγκ και OIC υπέρ του Ιράκ τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου 1990
https://en.wikipedia.org/wiki/Palestinian_support_for_Iraq_during_the_Gulf_War -
Η μαζική απέλαση περίπου 400.000 Παλαιστινίων από το Κουβέιτ μετά τον πόλεμο
https://badil.org/publications/al-majdal/issues/items/1355.html
3. Συμφωνίες Αβραάμ (Abraham Accords)
-
Υπογράφηκαν στις 15 Σεπτεμβρίου 2020 στον Λευκό Οίκο, με κύριους εταίρους τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν (και αργότερα Σουδάν, Μαρόκο).
-
Αποτελούν την πρώτη χαλάρωση της αραβικής αρνητικής στάσης προς το Ισραήλ μετά τη Συμφωνία Ιορδανίας–Ισραήλ του 1994 https://time.com/6339889/cancel-abraham-accords/
