Η αμερικανική αξία και οι ευρωπαϊκές αξίες
Της Judy Dempsey
Carnegie Europe
Οι κοινές αξίες είναι ο πυρήνας αυτής της συζήτησης, δήλωσε η Nathalie Tocci.
Η Tocci, διευθύντρια του Ινστιτούτου Affari Internazionali στη Ρώμη και ειδικός σύμβουλος της ύπατης εκπροσώπου της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Federica Mogherini, είχε το καθήκον να συντονίσει ένα πάνελ υψηλού επιπέδου που επρόκειτο να εστιάσει στην αμυντική συνεργασία.
Το πάνελ περιλάμβανε τους υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, της Γαλλίας, του Καναδά, και της Ιαπωνίας, και τον πρωθυπουργό της Νορβηγίας. Και από την αμερικανική πλευρά, η Γερουσιαστής Lindsey O. Graham. Η Graham είναι γνωστή για το πόσο απλά μιλάει και για το ότι έχει την προσοχή του προέδρου Trump -όσο είναι αυτό εφικτό.
Το πάνελ συζήτησε κάποια από τα μηνύματα που είχαν δώσει στις παρουσιάσεις τους η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας Ursula von der Leyen και ο Βρετανός ομόλογός της, Gavin Williamson, στο πρώτο session.
Απροσδόκητα, η von der Leyen, ισχυρή υπέρμαχος της Ατλαντικής Συμμαχίας, δήλωσε πως το ΝΑΤΟ δεν αφορά μόνο στην κατανομή των βαρών. Αφορά και στο να “υπάρχει δικαιοσύνη στις διατλαντικές σχέσεις” και επίσης “στη λήψη αποφάσεων από κοινού”. Με απλά λόγια, ήταν ένας υπαινιγμός προς την κυβέρνηση Trump. Ουσιαστικά η Γερμανίδα υπουργός έλεγε πως εάν εσείς, οι ΗΠΑ, αποσύρετε τα στρατεύματά σας από τη Συρία και το Αφγανιστάν, δεν θα μπορούσατε τουλάχιστον να το συζητήσουμε μαζί από τη στιγμή που είμαστε σύμμαχοι σε αυτούς τους συνασπισμούς;
Εκτός από την κριτική, η von der Leyen και ο Williamson είχαν καλά λόγια για το ΝΑΤΟ, για το πόσο σημαντικό είναι να συμπίπτουν τα συμφέροντα και οι αξίες και για το πώς και οι δύο χώρες ξόδευαν για την άμυνα.
Φυσικά, οι αμυντικές δαπάνες ήταν ένα από τα θέματα στο πάνελ της Tocci.
Αλλά δεν αφορούσε τόσο το θέμα του οι σύμμαχοι να πληρούν το στόχο του 2% του ΑΕΠ για τις αμυντικές δαπάνες, κάτι που έχει γίνει σύνθημα εντός του ΝΑΤΟ. Αφορούσε στην αξία της άμυνας.
Η Καναδή υπουργός Εξωτερικών Chrystia Freeland, έδωσε έμφαση στην ανάγκη οι δημοκρατίες να υπερασπιστούν τις αξίες τους εντός και εκτός της συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Αλλά αφορούσε ακόμη την εξασφάλιση της ευημερίας για τους πολίτες της χώρας της. “Η ασφάλεια αφορά στην ευημερία”, δήλωσε. Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, πρόσθεσε ότι “δεν θα μπορούσαμε να είμαστε ασφαλείς εάν η Ευρώπη δεν είναι ασφαλής”. Το ΝΑΤΟ είναι ο εγγυητής ασφάλειας της Ευρώπης.
Αυτό ήθελε να ακούσει ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, Jacek Czaputowicz. Δεν έδωσε συνέχεια στην νέα ευρωπαϊκή αγαπημένη λέξη, “στρατηγική αυτονομία”. Οι Πολωνοί φοβούνται απεγνωσμένα ότι αυτό θα οδηγήσει στην αποσύνδεση της Ευρώπης από το ΝΑΤΟ. “Χρειαζόμαστε συνέργειες, όχι να έχουμε επικαλύψεις. Όταν χρησιμοποιούμε τον όρο στρατηγική αυτονομία, αυτό θα μπορούσε να υποδηλώσει κάτι περισσότερο”, τόνισε ο Czaputowicz.
Επομένως όταν ο Tocci ρώτησε τον Γάλλο υπουργό Εξωτερικών, jean-Yves Le Drian να εξηγήσει την στρατηγική αυτονομία επειδή ήταν μια “τόσο ασαφής λέξη”, ο jean-Yves Le Drian ήταν κοφτός στην απάντησή του. “Δεν είναι ασαφής”. Δεν σημαίνει, είπε, μια ευρωπαϊκή αμυντική αρχιτεκτονική που θα ανταγωνιζόταν ή θα ήταν ανεξάρτητα από το ΝΑΤΟ. Δήλωσε πως η συζήτηση έχει από καιρό τελειώσει. Γνωρίζει ότι η Ευρώπη δεν προτίθεται να προχωρήσει μόνη ακόμη και αν υπήρχε πολιτική στήριξη για αυτό.
Αλλά η συζήτηση για αξίες κάθε άλλο παρά έχει τελειώσει. Στην πραγματικότητα, ήταν ενδιαφέρον να βλέπουμε να ξεδιπλώνονται δύο πολύ διαφορετικές απόψεις αυτού του κόσμου. ΟΙ Ευρωπαίοι υπουργοί και ο Καναδός, έδωσαν μεγάλο βάρος στις αξίες. Και η Graham, (καλά, οκ) είπε στο κοινό τι σημαίνουν οι αξίες για τον trump.
“Δεν με ενδιαφέρει εάν υπάρχει ]ευρωπαϊκή αμυντική δύναμη υπάρχει, από τη στιγμή που αυξάνει την ικανότητα. Εάν η Pesco σας κάνει πιο διαλειτουργικούς, υπολογίστε και εμένα. Πάντα υπήρξα άνθρωπος του αποτελέσματος. Δεν με νοιάζει πώς θα φτάσουμε εκεί, από τη στιγμή που θα φτάσουμε”. Αναφορικά με την απόφαση των ΗΠΑ να αποχωρήσουν από την συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, “δεν ήταν μια καλή συμφωνία”. Και αναφορικά με την αποχώρηση από τη συνθήκη για τα πυρηνικά μεσαίας εμβέλειας, “η INF δεν είναι μια πολύ καλή συμφωνία. Η Κίνα δεν συμμετέχει. Και δεν είναι καλή συμφωνία όταν η Ρωσία δεν την τηρεί. Δεν παράγουν αξίες”.
Επομένως, ενώ οι Ευρωπαίοι και οι Καναδοί εστιάζουν σε αξίες που είναι εδραιωμένες στη δημοκρατία, στο κράτος δικαίου, στην ανεκτικότητα και σε ανεξάρτητα ΜΜΕ, η κυβέρνηση Trump βλέπει τις αξίες συναλλακτικά. Εγγράφεσαι με τηρείς τη συμφωνία. Εάν όχι τότε, όπως δήλωσε η Graham, ο πρόεδρος θα προσπαθήσει, με μόχλευση, να κερδίσει καλύτερη συμφωνία. Εάν όχι…;
Καθώς οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ ήταν ήξεις αφήξεις, ο Ιάπωνας υπουργός Εξωτερικών Taro Kono επαίνεσε τις πολιτικές του Trump στη Βόρεια Κορέα. Σε ό,τι αφορά το ΝΑΤΟ, ήταν αποκαλυπτικό αυτό που είπε: “Η Ιαπωνία, Η Ευρώπη και άλλες ομοϊδεάτισσες χώρες, θα πρέπει να αυξήσουν την κατανομή των βαρών”. Η Ιαπωνία, ακόμη περισσότερο από τις ΗΠΑ, φοβάται την αναπόφευκτη άνοδο της Κίνας και τον φόβο της αστάθειας στη Βόρεια Κορέα.
Παρεμπιπτόντως, είτε το είπε μόνο για το ακροατήριο του Συνεδρίου του Μονάχου για την Ασφάλεια είτε όχι, η Graham έκλεισε λέγοντας πως είπε στον πρόεδρο ότι “η καλύτερη επένδυση στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, ήταν το ΝΑΤΟ”. Επομένως τώρα ξέρουμε.
