Οι νέες επιχειρησιακές τακτικές του ISIS και της Αλ Κάιντα
Γράφει ο Σπύρος Μπαμιατζής
Η ισλαμική τρομοκρατία δεν έχει νικηθεί και ούτε ελάττωσε τις δραστηριότητές της. Το ISIS και η Αλ Κάιντα άλλαξαν απλώς τρόπο επιχειρήσεων (modus operandi) και εμπλούτισαν τις μεθόδους τους με καινοτομικούς τεχνολογικούς εξοπλισμούς. Επίσης, εισήγαγαν νέους τρόπους επικοινωνίας στη στρατολόγηση μελών.
Σύμφωνα με την τελευταία παρουσίαση που έκανε ο Διευθυντής της Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, (Director of National Intelligence, DNI) Dan Coats, «Ο ISIS έχει ακόμα στην υπηρεσία του χιλιάδες μαχητές στη Συρία, στο Ιράκ και παγκοσμίως. Διατηρεί την παρουσία του σε οκτώ χώρες και έχει υποστηρικτές στο Διαδίκτυο. Η ηγεσία της Αλ Κάιντα ενδυναμώνει τη δομή της οργάνωσης διεθνώς και συνεχίζει να υποστηρίζει τις επιθέσεις της κατά της Δύσης και των ΗΠΑ».
Συνολικά υπάρχουν 67 τρομοκρατικές οργανώσεις (180% αύξηση του αριθμού από το 2001 μέχρι το 2018), οι οποίες σε γενικές γραμμές χωρίζονται σε τέσσερις διαφορετικούς τύπους: Πρώτον, ο τύπος της Αλ Κάιντα με τις «θυγατρικές» της.
Δεύτερον, το ISIS μαζί με τις περιοχές που ελέγχει. Τρίτον, οι Σαλαφιστές, οι οποίοι θέλουν να επιστρέψει το Ισλάμ στην «αγνή» του μορφή, όταν ο Μωάμεθ ήταν «μαζί με τους συντρόφους του». Τέταρτον, οι μοναχικοί λύκοι.
Το Ισλαμικό Κράτος – ISIS
Το ISIS την εποχή της παντοδυναμίας του (2014-17) είχε την κάτωθι κεντρική δομή εξουσίας. Εγκέφαλος αυτού του συστήματος υπό τον Abu Bakr Al-Baghdadi ήταν ο Haji Bakr (Samir Abd Mohamed Al-Khlifawi), πρώην συνταγματάρχης της Αεροπορίας και διευθυντής Πληροφοριών του Σαντάμ.
O Bakr σκοτώθηκε τον Ιανουάριο του 2014. Δημιούργημα του είναι η Υπηρεσία Πληροφοριών της οργάνωσης, Emni, η οποία εισχωρούσε αθόρυβα σε μία περιοχή που ο ISIS ήθελε να καταλάβει και συγκέντρωνε πληροφορίες για τις στρατιωτικές και πολιτικές αρχές της περιοχής που είχε στοχεύσει η οργάνωση.
Την κατάλληλη στιγμή οι πράκτορες της τρομοκρατικής οργάνωσης που ήταν ήδη μέσα στην περιοχή, υπονόμευαν την τοπική ηγεσία. Έτσι όταν εισέβαλε ο κύριος όγκος των τζιχαντιστών, η κατάρρευσή της ήταν θέμα λίγων ωρών. Ακολουθούσαν δημόσιες εκτελέσεις, σκοπός των οποίων ήταν η δημιουργία φόβου και ψυχολογικής κατάρρευσης με το σκεπτικό ότι οποιαδήποτε αντίσταση θα ήταν μάταιη.
Το εισόδημα του ISIS περιελάμβανε παράνομη πώληση πετρελαίου, επιβολή φορολογίας, εκβιασμούς, λαθρεμπόριο και απαγωγές. Π.χ. το ISIS Δυτικής Αφρικής αυτοχρημαδοτείτο από εκβιασμούς, ζωοκλοπές, ελεημοσύνες (zakat) και εμπορικές επιχειρήσεις. Το παρακάτω διάγραμμα δίνει μία συμπαγή εικόνα της χρηματοδότησης του ISIS καθώς και τους σκοπούς της.
Η στρατολόγηση σκοπό είχε να αυξάνει τον αριθμό των πολεμιστών του ISIS και να δίνει σε αυτούς ένα είδος θρησκευτικής δικαιολογίας για τον τρόπο που υπερασπίζονται το όνομα του Αλλάχ. Σύμφωνα με αυτόν τον τρόπο σκέψης το ισλαμικό δόγμα Al-Wala Wal-Bara (Aφοσίωση και Αποκήρυξη) είναι ένα βασικό δόγμα στην ιδεολογία εξτρεμιστικών ομάδων όπως η Αλ Κάιντα και το ISIS.
Όποιος είναι αντίθετος στο Al-Wala Wal-Bara παραβαίνει το μουσουλμανικό σύμβολο Aqidah. Τι σημαίνει αυτό το σύμβολο; Σημαίνει ότι οι μουσουλμάνοι πρέπει να δίνουν την αφοσίωσή τους μόνο στο Ισλάμ και στους μουσουλμάνους, ενώ πρέπει να αποφεύγουν, αποκηρύσσουν, ή και να εξολοθρεύουν τους μη μουσουλμάνους ή τους μουσουλμάνους που τους αντιστέκονται.
Το μοντέλο της ΑΛ Κάιντα
Η Αλ Κάιντα έχει ως στρατηγικό της στόχο την εγκαθίδρυση του Χαλιφάτου, αλλά χρησιμοποιεί διαφορετικές μεθόδους. Επιδιώκει την ενσωμάτωση των τοπικών τρομοκρατικών ομάδων, αντί να επιχειρεί κατά αυτών. Στη Συρία, για να δείξει ότι συνεργάζεται με τον συριακό πληθυσμό αλλάζει το όνομά της πρώτα σε Jabhat Al Nusra, στην συνέχεια σε Jabhat Fatah al-Sham και τέλος σε Hay’at Tahrir al-Sham.
Αυτή την ονομασία του εχθρού σε “κοντινό” και “μακρινό” κληροδότησε στην Αλ Κάιντα ο πνευματικός πατέρας της Osama Bin Landen και ο Abd’ Allah Azzam που σκοτώθηκε στο Αφγανιστάν.
Αυτός προσδιόρισε γεωγραφικά την έννοια του τζιχάντ στον εχθρό που βρίσκεται κοντά Fard’ Ayn και στον εχθρό που βρίσκεται μακριά, Fard’ Kifaya, ή Global Jihad.
Ο “μακρινός” εχθρός είναι πρωτίστως οι ΗΠΑ και όσα δυτικά κράτη υποστηρίζουν το Ισραήλ. Το 2017 η Αλ Κάιντα σημείωσε τις περισσότερες επιθέσεις της στα τελευταία πέντε χρόνια. Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει την “βάση” της και πώς συνδέεται με άλλα παρακλάδια, ή υποστηρικτές της σε διάφορα σημεία του ορίζοντα.
Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, η Αλ Κάιντα έχει την ίδια αρχή με το ISIS, δηλαδή την αυτοχρηματοδότηση κάθε «αυτόνομου» τμήματος της οργάνωσης, χωρίς τα «κεντρικά» να λαμβάνουν μέρος σε αυτήν την προσπάθεια. Daawa σημαίνει προσηλυτισμός, και είναι ένα από τα βασικά μέσα όχι μόνο εξάπλωσης, αλλά και χρηματοδότησης του ισλαμισμού και βέβαια της ισλαμικής τρομοκρατίας.
Επένδυση σε καινοτομία
Το ISIS και η Αλ Κάιντα έχουν επενδύσει σε καινοτομίες που κάνουν το έργο των αρχών ασφαλείας πολύ δύσκολο. Οι τεχνολογίες αυτές είναι φθηνές και είναι εύκολο να βρεθούν στο διαδίκτυο, πράγμα που κάνει δύσκολη την καταπολέμηση της ισλαμικής τρομοκρατίας. Το 2016 το ISIS ανέβασε στο Διαδίκτυο βίντεο από την αεροπορική βάση Taqba της Συρίας. Το 2017 έκανε καθημερινά 60-100 επιχειρήσεις με drones. Drones έχει χρησιμοποιήσει και η Χεζμπολά και η Χαμάς.
Αναπτύσσουν υβριδικές τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η μίμηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, Αυτές επιτρέπουν σε τρομοκρατικές οργανώσεις να μεταδίδουν μηνύματά τους με σκοπό την στρατολόγηση νέων μελών, καθώς και την δημιουργία ιστότοπων, ή e-mails με δυνατότητα το hacking εχθρικού ιστοτόπου. Η υβριδική τεχνολογία επιτρέπει επίσης σε τζιχαντιστές να αμυνθούν από επιθέσεις που δέχονται από τις υπηρεσίες ασφαλείας, ή από αντιπάλους τους.
Επίσης αναπτύσσουν κρυπτογραφικές επικοινωνίες. Η κρυπτογραφία είναι η τέχνη να στέλνεις και να λαμβάνεις μηνύματα με κωδικούς. Τρομοκρατικές οργανώσεις δημιουργούν τις δικές τους πλατφόρμες για να προωθήσουν τα σχέδιά τους, κάνοντας δύσκολη κάθε προσπάθεια των υπηρεσιών ασφαλείας να σπάσουν τους κωδικούς τους, με αποτέλεσμα να χάνουν πολύτιμο χρόνο.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η χρήση εικονικών νομισμάτων. Το εικονικό νόμισμα είναι ένα ψηφιακό νόμισμα με αξία στο Διαδίκτυο, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν κανονικό τραπεζικό νόμισμα. Έτσι, οι τζιχαντιστές μπορούν να δέχονται δωρεές και να κάνουν συναλλαγές στο Διαδίκτυο, χωρίς τον κίνδυνο να γίνουν αντιληπτοί.
Το Dark Web, που συχνά χρησιμοποιούν, απαιτεί ιδιαίτερο λογισμικό, όπως το Tor ή το I2P. Αυτά εξασφαλίζουν ανωνυμία σε όσους τα χρησιμοποιούν με κρυπτογραφία. Μέσα από αυτό το διαδίκτυο, μπορεί κάποιος να αγοράσει από όπλα μέχρι ναρκωτικά.
Τα πιο αποτελεσματικά μέσα προπαγάνδας που χρησιμοποιούν οι τζιχαντιστές, προκειμένου να προπαγανδίσουν το μήνυμά τους και να αποκτήσουν νέους οπαδούς σε όσο το δυνατόν περισσότερα μέρη της υδρογείου, είναι τα social media στο Διαδίκτυο.
Τον Ιούνιο του 2018 η γερμανική Αστυνομία συνέλαβε τον Sief Allah Hammami για την αγορά χημικών με σκοπό την κατασκευή ricin. Το ISIS έχει κάνει πειράματα για χημικές επιθέσεις με sulfur mustard και chlorine.
Τον Απρίλιο του 2009, ο ηγέτης της Αλ Κάιντα στο Ιράκ, Abu Hamza Al-Muhajer, με μία παρουσίαση του στα μέσα επικοινωνίας της τζιχάντ, έδωσε έμφαση στην ανάγκη να βρεθούν βιολογικά, χημικά, και ατομικά όπλα, για να μπορέσουν να αντισταθούν στην δύναμη των συμβατικών όπλων που έχει ο εχθρός (Δυτικές Δυνάμεις).
Δεν έχει ηττηθεί
Συμπερασματικά, η ισλαμική τρομοκρατία δεν έχει ηττηθεί. Όπως έχει πει κι ο Αμερικανός στρατηγός Votel για τη Συρία, εκφραζόμενος αντίθετα από τον πρόεδρο Τραμπ, «δεν θα συμβούλευα αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων». Και το ISIS και η Αλ Κάιντα έχουν μεταλλαχθεί σε αντάρτικες οργανώσεις. Επιτίθενται με “χειρουργικά” χτυπήματα, αναμιγνύονται με τον τοπικό πληθυσμό και αποχωρούν.
Η μετάλλαξή τους έχει ενισχύσει την θέση τους ένεκα των τακτικών που χρησιμοποιούν. Η γεωγραφική ήττα τους στη Συρία και στο Ιράκ δεν έχει καθοριστική σημασία, διότι υποχωρούν από την μία περιοχή για να ανασυγκροτηθούν σε μία άλλη. Αυτή η τακτική αποδίδει καρπούς, καθώς έχουν επιδοθεί σε έναν πόλεμο φθοράς των Δυτικών Δυνάμεων.
Ιδιαίτερη σημασία για την καταπολέμηση της ισλαμικής τρομοκρατίας έχει ο αποτελεσματικός έλεγχος των μαχητών του ISIS και της Αλ Κάιντα, που έχουν ευρωπαϊκά διαβατήρια και έχουν επιστρέψει στην Ευρώπη. Ειδικότερα θεωρείται πως αποτελούν μεγάλο κίνδυνο οι Βαλκάνιοι ισλαμιστές που προέρχονται από το Κόσοβο, την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
