Γεωπολιτική ανατροπή και συμφέροντα: Τι ακριβώς σημαίνει η τριμερής με «ομπρέλα» Πομπέο
Γράφει η Αλεξάνδρα Φωτάκη
Μία Σύνοδος κυρίως συμβολισμών, ήταν αυτή που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη στην Ιερουσαλήμ, μεταξύ Ελλάδας – Ισραήλ – Κύπρου, με τη στήριξη των ΗΠΑ.
Η παρουσία του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο στη Σύνοδο, έδωσε σαφές στίγμα των νέων γεωστρατηγικών συμμαχιών που σχηματίζονται στην περιοχή με φόντο τις ενεργειακές ανακαλύψεις, που αναβαθμίζουν την Ανατολική Μεσόγειο σε ενεργειακό κόμβο και αυξάνουν κατακόρυφα τη γεωπολιτική της σημασία.
Ο EastMed μονιμοποιεί την παρουσία του Ισραήλ στην Ευρώπη
Οι ΗΠΑ σφράγισαν με την παρουσία Πομπέο στη Σύνοδο την επιστροφή τους στην Ανατολική Μεσόγειο και την αποφασιστικότητα τους για ενεργή συμμετοχή και καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις, με στόχο και την δραστική μείωση της ρωσικής επιρροής στην περιοχή, καθώς και την ενεργειακή απεξάρτηση της ΕΕ από τη Μόσχα.
Παρά το γεγονός ότι οι τελικές υπογραφές για τον αγωγό αναβάλλονται για μετά τις Ευρωεκλογές, προκειμένου να ξεπεράσει η Ιταλία τις διαφωνίες που εκφράζονται στο εσωτερικό της κυβέρνησης της, ο EastMed ξεκαθαρίστηε ότι αποτελεί ένα έργο στο οποίο στοχεύουν τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ, προκειμένου να σηματοδοτήσει την αναβάθμιση της περιοχής της ανατολικής Μεσογείου σε ενεργειακό κόμβο, με την Ουάσιγκτον να αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο και το Ισραήλ να μονιμοποιεί τη συνεργασία του με την ΕΕ.
Στο περιθώριο δείχνει να μένει προς το παρόν η Τουρκία, λόγω και της συνεργασία της με τη Ρωσία, καθώς και της απόφασης να αγοράσει τους S-400 από τη Μόσχα, που έχουν γίνει η αφορμή για όξυνση των αμερικανο – τουρκικών σχέσεων.
Οι ΗΠΑ θέλουν τον αγωγό
Η κατασκευή του EastMed εκτιμάται ότι κοστίσει περίπου 6 δισ. ευρώ και διαφημίζεται ως ο πλέον ασφαλής αγωγός στον κόσμο, γιατί όπως λένε θα είναι σε μεγάλο βάθος, επομένως και απρόσβλητος από ενδεχόμενες τρομοκρατικές ενέργειες. Επιπλέον, αναμένεται ότι το μέγεθος του αγωγού μπορεί να διπλασιαστεί γιατί θα πρέπει να μεταφέρει ακόμη μεγαλύτερες ποσότητες αερίου που θα βρεθούν στις έρευνες που γίνονται στο Ισραήλ
Στο σχεδιασμό του EastMed αρχικά συμμετέχουν αποκλειστικά οι Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και Ιταλία, με τη στήριξη πάντα των ΗΠΑ, όπως σημειώνουν με νόημα οι ίδιες πηγές προσθέτοντας ότι στόχος είναι να υπάρξει συνεργασία και με τρίτες χώρες, όπως είναι η Αίγυπτος καθώς και χώρες του Κόλπου.
Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, κατά τις συνομιλίες που έγιναν κεκλεισμένων των θυρών είπε ότι εάν κατασκευαστεί ο αγωγός σημαίνει ότι υπάρχει και δέσμευση για την προστασία του, ενώ ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ τόνισε ότι για την Ουάσιγκτον έχει δυνητικά μεγάλη εμπορική σημασία, αλλά κυρίωςστον τομέα της ασφάλειας και της σταθερότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες ο Μ. Πομπέο δεσμεύθηκε να στηρίξει τον αγωγό μέσω ενεργειακών κολοσσών των ΗΠΑ και να τους ξεκαθαρίσει τη σημασία του.
Σύμφωνα και με τις νέες στρατηγικές συμμαχίες που υπαγορεύουν οι ενεργειακοί σχεδιασμοί, ΗΠΑ, Ισραήλ, Κύπρος και Ελλάδα με κοινό ανακοινωθέν επιβεβαιώσαν «την κοινή τους δέσμευση για προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου». Στο κοινό ανακοινωθέν σημειώνεται ότι Τσίπρας, Αναστασιάδης και Νετανιάχου «συμφώνησαν να αυξήσουν την περιφερειακή συνεργασία, για την υποστήριξη της ενεργειακής ανεξαρτησίας και της ασφάλειας» καθώς και για την υπεράσπιση από «εξωτερικές κακοήθεις επιρροές στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή», στέλνοντας έμμεσο μήνυμα και στην Άγκυρα, που σε αυτή τη φάση των εξελίξεων λαμβάνει το χαρακτήρα του ταραχοποιού στοιχείου στην περιοχή.
Η ενέργεια φέρνει ασφάλεια;
Για την ελληνική κυβέρνηση, η ενέργεια μπορεί να γίνει, όπως υποστηρίζουν από το Μέγαρο Μαξίμου, η γέφυρα συνεργασίας και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο Α. Τσίπρας είπε ότι η συμμετοχή Πομπέο στη Σύνοδο σημαίνει ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τη συνεργασία στα ενεργειακά, στην οικονομία αλλά και απέναντι στις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν, προσθέτοντας ότι η καθιέρωση του East Med μπορεί να διασφαλίσει το διάλογο.
Ενέργεια και Κυπριακό
Στην ιδιαίτερη γεωπολιτική αξία της περιοχής αναφέρθηκε ο κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος έθεσε τα θέματα της ενεργειακής ασφάλειας, του σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της προστασίας των ενεργειακών και θαλάσσιων δραστηριοτήτων, φωτογραφίζοντας σαφώς την Τουρκία.
Η Ανατολική Μεσόγειος συγκεντρώνει τα βλέμματα πολυεθνικών κολοσσών και μεγάλων δυνάμεων της περιοχή, υπό το πρίσμα των ενεργειακών ανακαλύψεων, που τη φέρνουν στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις αναμένεται να διαδραματίσει η στάση και οι επιλογές της Τουρκίας, που ανάλογα πώς θα διαμορφωθούν θα την κατατάξουν ως σύμμαχη ή εχθρο των προωθούμενων σχεδιασμών στην συγκεκριμένη περιοχή. Και το ότι οι ΗΠΑ εξακολουθούν να είναι σε στάση αναμονής φάνηκε και από το κοινό ανακοινωθέν στο οποίο γίνεται μία έμμεση αναφορά σε «εξωτερικές κακοήθεις επιρροές στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή», η Τουρκία φωτογραφήθηκε ωστόσο δεν κατονομάστηκε…
Στο περιθώρειο της Συνόδου, ο Ν. Αναστασιάδης συναντήθηκε με τον Μ. Πομπέο με θέμα τα ενεργειακά, τις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ – Κύπρου και το Κυπριακό, καθώς το επόμενο διάστημα αναμένεται να δρομολογηθούν εξελίξεις και η Ουάσιγκτον θα πάρει θέση η οποία θα είναι καθοριστικής σημασίας για τις εξελίξεις. Τότε θα αποδειχθεί εν τοις πράγμασι εάν η ενέργεια θα λειτουργήσει υπέρ ή κατά των συμφερόντων της Λευκωσίας ή εάν η «λύση» θα εξυπηρετήσει αποκλειστικά και μόνο τα ενεργειακά συμφέροντα, ικανοποιώντας τα τετελεσμένα της Τουρκίας.
Εκλογές στο Ισραήλ
Η παρουσία Πομπέο στη Σύνοδο και η συνάντηση του με τον ισραηλινό πρωθυπουργό, που είχε αναφορές κυρίως σε διμερή ζητήματα άμυνας και συνεργασίας, ήταν και ένα μήνυμα στήριξης στον Μπ. Νετανιάχου από την Ουάσιγκτον, ενόψει και των εκλογών στο Ισραήλ στις 9 Απριλίου.
