FORBES: Γιατί το Brexit έχει περισσότερες ανατροπές από το “Game of Thrones”
Του Alex Wood
Forbes
Εάν έχετε μπερδευτεί με το Brexit, ενώ βρίσκεστε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, επιτρέψτε στο τμήμα του Forbes στο Λονδίνο να σας εξηγήσει πώς η Βρετανία κατάφερε να προκαλέσει στον εαυτό της περισσότερο χάος από αυτό που υπάρχει στην ήπειρο του Γουέστερος (Westeros).
Για τα 17 εκατ. ανθρώπων που ψήφισαν υπέρ της αποχώρησης στο δημοψήφισμα του 2016, η Παρασκευή αναμενόταν ως η “Ημέρα της Ανεξαρτησίας”. Ωστόσο, έπειτα από δύο χρόνια αλληλοκατηγοριών και υπαναχωρήσεων, οι Βρετανοί βουλευτές ψήφισαν κατά του σχεδίου για αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για τρίτη συνεχόμενη φορά. Αυτή η ψηφοφορία έβαλε το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της προτεινόμενης από την πρωθυπουργό, Theresa May, συμφωνίας αποχώρησης. Ίσως, αποτέλεσε και το τελευταίο πλήγμα που μπορεί να αντέξει η κυβέρνησή της. Στο “Game of Brexit”, η Theresa May, με το ατσάλινο βλέμμα και την τάση να ξεφεύγει από τις παγίδες των αντιπάλων της, θα μπορούσε κάλλιστα να υποδυθεί την κινηματογραφική Σέρσεϊ Λάνιστερ (Cersei Lannister).
Γιατί, λοιπόν, εκατοντάδες βουλευτές συνεχίζουν να ψηφίζουν ενάντια σε αυτό που επέλεξαν οι Βρετανοί όταν ρωτήθηκαν στο δημοψήφισμα που έγινε πριν από σχεδόν τρία χρόνια; Η απάντηση δεν είναι και τόσο απλή, αλλά μια χαλαρή αναλογία με όσα εκτυλίσσονται στη δημοφιλή σειρά “Game of Thrones” θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε περισσότερα.
Στο “Game of Thrones” υπάρχουν επτά βασίλεια. Στο “Game of Brexit” υπάρχουν τέσσερα (Αγγλία, Σκoτία, Ουαλία και Βόρεια Ιρλανδία), το καθένα με τη δική του εθνική ταυτότητα και, έως έναν βαθμό, τη δική του πολιτική αυτονομία. Εάν έχετε αποκαλέσει ποτέ κάποιον Σκοτσέζο “Άγγλο”, θα γνωρίζετε τι ευαίσθητες διαφορές υφίστανται μεταξύ τους…
Το δημοψήφισμα του 2016 έθετε τους Βρετανούς ενώπιον του διλήμματος της παραμονής (Remain) ή της αποχώρησης (Leave) από την ΕΕ, χωρίς ωστόσο να αποσαφηνίζει πώς θα είναι ακριβώς η μορφή της αποχώρησης. Και αυτό έχει οδηγήσει σε πολλά από τα προβλήματα με τα οποία είμαστε αντιμέτωποι σήμερα.
Αν και καταμετρήθηκαν οι ψήφοι και στις τέσσερις εθνότητες του Ηνωμένου Βασιλείου, τα αποτελέσματα αποκάλυψαν έναν διχασμό. Η Σκοτία και η Β. Ιρλανδία ψήφισαν υπέρ της παραμονής, ενώ Αγγλία και Ουαλία να αποχωρήσουν. Δεν προβλέφθηκε κάποιος μηχανισμός για το τι θα συνέβαινε εάν το Ηνωμένο Βασίλειο διχαζόταν, πραγματικά.
Η Βασίλισσα του Βορρά
Πριν από το χάος του Brexit, η Σκοτία είχε πλησιάσει επικίνδυνα στην έξοδο από το Ην. Βασίλειο, σε ένα δημοψήφισμα το 2014. Όπως και στο “Game of Thrones”, ο Βορράς του Ηνωμένου Βασιλείου έχει υψηλό βαθμό αυτονομίας, από τον νόμο και την αστυνομία έως και την έκδοση ξεχωριστών χαρτονομισμάτων.
Η Nicola Sturgeon, η πρωθυπουργός της Σκοτίας, δηλαδή ο τηλεοπτικός Jon Snow, έχει αντιμετωπίσει μια ισχυρή πρόκληση: Η χώρα και το κόμμα της είναι κατά της αποχώρησης από την ΕΕ, αλλά τα εκατομμύρια ανθρώπων που εκπροσωπεί έχουν υποτιμηθεί από το Λονδίνο, κάτι που έχει ενδυναμώσει την τάση αποχώρησης της Σκοτίας από το Ην. Βασίλειο.
Το ιρλανδικό backstop
Εκτός των άλλων, η Ιρλανδία αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη απειλή στη διαδικασία του Brexit. Και αυτός είναι ο λόγος που έχει εμποδίσει πολλούς πολιτικούς να ψηφίσουν υπέρ οποιασδήποτε συμφωνίας αποχώρησης από την ΕΕ, ανεξάρτητα από τη βούληση των Ιρλανδών.
Η Βόρεια Ιρλανδία είναι τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά για να διατηρηθεί η ειρήνη στην περιοχή η εξουσία έχει κατανεμηθεί μεταξύ φιλοϊρλανδικών κομμάτων και παρατάξεων υπέρ του Ηνωμένου Βασιλείου.
Το εν λόγω σύστημα δεν είναι ό,τι καλύτερο, αλλά η συμφωνία του 1998 κατάφερε να λήξει δεκαετίες συγκρούσεων που προκάλεσαν τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων και στις δύο πλευρές. Σήμερα τα σύνορα μεταξύ Ιρλανδίας και Βόρειας Ιρλανδίας είναι ανοιχτά, όπως συμβαίνει δηλαδή στα σύνορα των περισσότερων χωρών της ηπειρωτικής Ευρώπης. Αυτό σημαίνει πως εκατομμύρια άνθρωποι μπορούν να δουλεύουν σε όποια από τις δύο χώρες θέλουν ή να μετακινούνται, χωρίς να υφίστανται ελέγχους.
Οι συζητήσεις για το Brexit και οι ψηφοφορίες έχουν ως επίκεντρο αυτό το ζήτημα. Για να το θέσουμε απλά: Εάν το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρήσει από την ΕΕ και τερματιστεί το ελεύθερο εμπόριο, θα πρέπει να υπάρξει ένα σκληρό σύνορο μεταξύ Ιρλανδίας και Β. Ιρλανδίας. Ή, εναλλακτικά, η Β. Ιρλανδία θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ξεχωριστό κράτος, θα παραμείνει εντός της ΕΕ αλλά θα λειτουργεί ξεχωριστά από το υπόλοιπο “σώμα” του Ην. Βασιλείου. Αν και αυτό ακούγεται εύκολο, αυτή η αλλαγή θα μπορούσε να ανοίξει παλιές πληγές από το παρελθόν, και είναι αντίθετη με την άποψη όλων – Ιρλανδών, Βορειοϊρλανδών και όλων των κομμάτων στη Βρετανία. Αν ρωτήσετε οποιονδήποτε Βρετανό άνω των 30 ετών για τις αναμνήσεις του από τις απειλές και τη δράση του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (IRA), θα αντιληφθείτε πόσο ανήσυχοι και φοβισμένοι είναι οι άνθρωποι μήπως επιστρέψουμε δεκαετίες πίσω. Θυμάμαι ακόμη πολύ έντονα την πόλη του Μάντσεστερ, την πόλη του πατέρα μου, να βιώνει την έκρηξη μιας βόμβας στη δεκαετία του 1990.
Οι βουλευτές δεν λένε αυτό που θέλουν πραγματικά
Μετά από τρία χρόνια συζητήσεων, γιατί δεν έχει υπάρξει ακόμη συναίνεση στο βρετανικό κοινοβούλιο; Θα πρέπει να θυμηθείτε το δίλημμα που είχε τεθεί στο δημοψήφισμα. Η πρωθυπουργός αρέσκεται να επαναλαμβάνει πως “Brexit σημαίνει Brexit”, κάτι που ακούγεται ωραίο από πολιτική σκοπιά, αλλά έχει ένα σημαντικό ελάττωμα. Κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς τι σημαίνει στην ουσία “Brexit”, ή “Leave”.
Κάποιοι υποθέτουν πως αυτό συμβαίνει επειδή όσες παρατάξεις υποστήριξαν το “Leave” δεν πίστευαν ότι θα κερδίσουν και γι’ αυτό δεν παρουσίασαν ένα ξεκάθαρο σχέδιο. Επειδή στη Βρετανία υπάρχει αντιπροσωπευτική δημοκρατία, στο κοινοβούλιο υπάρχουν βουλευτές στο ίδιο κόμμα που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές απόψεις για τη θέση του Ην. Βασιλείου στην ΕΕ. Και αυτό έχει επίπτωση στην απαιτούμενη πλειοψηφία που χρειάζεται για να ψηφιστεί μια συμφωνία αποχώρησης. Το ακόμη χειρότερο είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις οι βουλευτές εκφράζουν απόψεις που συγκρούονται με τις απόψεις όσων αντιπροσωπεύουν.
Αυτή η κατάσταση έχει οδηγήσει τα δύο μεγάλα κόμματα σε αναταραχή στους πυρήνες τους, ναρκοθετώντας οποιαδήποτε προσπάθεια συμφωνίας.
Κάποιοι σχολιαστές εκτιμούν πως το κοινοβούλιο λειτουργεί όπως έχει σχεδιαστεί. Ο διχασμός στη βουλή αντικατοπτρίζει την κατάσταση που υπάρχει στους δρόμους του Ην. Βασιλείου: όλες οι δημοσκοπήσεις μετά το δημοψήφισμα δείχνουν ότι δεν υπάρχει κυρίαρχη, πλειοψηφούσα άποψη για το Brexit. Η συμμετοχή του Ην. Βασιλείου στην ΕΕ αγγίζει κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής όλων των πολιτών και όλων των επιχειρήσεων. Οπότε ο καθένας κρίνει το Brexit ανάλογα με το πώς επηρεάζεται ο ίδιος.
Αν λοιπόν βλέπετε τις εξελίξεις του Brexit και βρίσκεστε σε σύγχυση, θυμηθείτε πως δεν υπάρχει ξεκάθαρο σχέδιο αποχώρησης, ούτε όραμα, ούτε ηγέτης, ούτε ομοφωνία. Είναι μια μπερδεμένη κατάσταση στην οποία όλοι συμμαχούν με όλους και συνωμοτούν εναντίον όλων, ανάλογα με τα συμφέροντα που διακυβεύονται.
Σας θυμίζει κάτι; Ο (πολιτικός) χειμώνας για τη Βρετανία έρχεται. Κάθε βασίλειο αγωνίζεται για τα δικαιώματά του. Δεν υπάρχουν δράκοι (προς το παρόν…), αλλά αναμένονται ακόμη περισσότερες ανατροπές στην πλοκή. Θα έρθουν ακόμη μεγαλύτερες εντάσεις, διαφωνίες, αλληλοκατηγορίες και αναταραχή, πριν από την 12η Απριλίου, την προθεσμία που έθεσε η ΕΕ για αποχώρηση από τους κόλπους της.
