Λυκοκάπης: Η προσήλωση μας στο διεθνές δίκαιο πρέπει να είναι μονόδρομος.
Συνέντευξη στη Γιώτα Χουλιάρα για το Geopolitics & Daily News
-Τί συμβαίνει τελικά στη Συρία με την πρόσφατη τουρκική εισβολή; Η Τουρκία ενεργεί μονομερώς ή έχει την σιωπηλή αποδοχή των Ρώσων;
Είναι ξεκαθάρο πως οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της Άγκυρας έναντι των Κούρδων στο Αφρίν, έχουν την στήριξη της Μόσχας. Η Τουρκία δεν μπορεί στην κυριολεξία να σηκώσει αεροπλάνο στην Συρία, χωρίς την έγκριση της Ρωσίας. Ως γνωστόν η πρόθεση των ΗΠΑ να δημιουργήσουν μία συνοριοφυλακή στην Συρία, αποτελούμενη από χιλιάδες Κούρδους μαχητές του YPG, αποτέλεσε την αφορμή για την εισβολή των Τούρκων. Ο Σεργκέι Λαβρόβ δικαιολόγησε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Τουρκίας. Δήλωσε “πως οι μονομερείς ενέργειες των ΗΠΑ στην Συρία εξαγρίωσαν την Τουρκία”.
Η επίθεση αιφνιδίασε πολλούς, καθώς επισήμως το YPG δεν υποστηρίζει την δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, όπως ο Μασούντ Μπαρζανί στο Ιράκ. Πιστεύω πως η Ρωσία θέλει να απομακρύνει τους Κούρδους από την αμερικανική σφαίρα επιρροής, για αυτό και ενέκρινε την εισβολή της Τουρκίας. Δεν σημαίνει όμως ότι η Μόσχα επιδιώκει την ολοκληρωτική συντριβή των Κούρδων. Αντιθέτως τους έχει προσκαλέσει στην ειρηνευτική διάσκεψη του Σότσι για την Συρία, αναγνωρίζοντας ότι θα έχουν ενισχυμένο ρόλο στις εξελίξεις. Στην καλύτερη περίπτωση θα επιτύχουν αυτονομία εντός της Συρίας, όχι βέβαια ανεξαρτησία. Ο Ερντογάν πάλι θα έρθει σε δύσκολη θέση γιατί θα πρέπει να διαπραγματευτεί με “τρομοκράτες”, αλλά δεν θα τολμήσει να συκρουστεί με την Μόσχα.
-Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ.Ταγίπ Ερντογάν μέχρι στιγμής αποδεικνύεται εφτάψυχος, καθώς επιβίωσε του πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016 και φαίνεται να κινεί τα νήματα στη γειτονική χώρα, παρά τα όποια εσωτερικά προβλήματα. Ποια η δική σας εκτίμηση;
Θα αποτελέσει πραγματικά έκπληξη αν ο Ερντογάν ηττηθεί στις εκλογικές αναμετρήσεις που ακολουθούν στην Τουρκία. Έχει ήδη συμμαχήσει με τον αρχηγό των Γκρίζων Λύκων Μπαχτσελί, οι οποίοι έχουν ένα ευκαταφρόνητο ποσοστό. Ο αρχηγός της κοσμικής αντιπολίτευσης Κιλιντσάρογλου είναι αλεβίτης. Δύσκολο να αποκτήσει ευρεία αποδοχή όταν το 60% των Τούρκων προσδιορίζονται ως “συντηρητικοί, σουνίτες, μουσουλμάνοι”. Ο Κιλιντσάρογλου στις δημοσκοπήσεις δεν ξεπερνά το 25%, όταν το κόμμα του Ερντογάν έχει ως βάση εκκίνησης ένα ποσοστό της τάξης του 45%. Μόνο αν έχουμε κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας θα υπονομευτεί η εξουσία του Ερντογάν. Όμως παρά τα προβλήματα της η τουρκική οικονομία έκλεισε το 2017 με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, επομένως δεν βλέπω το ενδεχόμενο εκλογικής ήττας του Τούρκου προέδρου.
-Πιστεύετε ότι η ανάφλεξη στην Μέση Ανατολή έχει τελειώσει, μετά και την αποδοχή από τις ΗΠΑ της εξουσίας του Άσαντ στη Συρία, ή να περιμένουμε νέο μέτωπο σε Ιράν και Λίβανο;
Θα ξεκινήσω με τον Λίβανο. Ο λαός του Λιβάνου δεν έχει καμία διάθεση να επαναλάβει τις εμφύλιες συγκρούσεις του παρελθόντος. Ο βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας προσπάθησε να μεταφέρει την αντιπαράθεση Ριάντ-Τεχεράνης στο εσωτερικό του Λιβάνου, ευτυχώς χωρίς επιτυχία. Ο Λίβανος είναι χώρα ζωτικής σημασίας για την σταθερότητα της περιοχής, μην ξεχνάμε πως φιλοξενεί χιλιάδες Σύρους πρόσφυγες. Οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν πάρει το μάθημα τους από την Λιβύη, δεν μοιάζει να επιδιώκουν την αποσταθεροποίηση του Λιβάνου.
Όσον αφορά το Ιράν ο Τραμπ έχει αποκαλέσει το καθεστώς του “δολοφονικό και τρομοκρατικό”. Έχει δεσμευτεί να ακυρώσει την συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι αναγκαστικά θα οδηγηθούν οι ΗΠΑ σε πολεμική αναμέτρηση εναντίον του καθεστώτος της Τεχεράνης. Εδώ η Αμερική δεν μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση στο Αφγανιστάν, σχεδόν 20 χρόνια μετά την εισβολή του υιού Μπους. Σκεφτείτε πως το Ιράν είναι μία χώρα με τριπλάσια έκταση από το Αφγανιστάν και ισχυρές ένοπλες δυνάμεις. Όταν μάλιστα υπάρχει αρραγές το “σιιτικό τόξο” Ιράν, Ιράκ, Συρίας, Λιβάνου, μία πολεμική επίθεση εναντίον του Ιράν θα προκαλέσει γενικευμένο χάος στην Μέση Ανατολή. Για αυτό θεωρώ πως θα υπάρξει ένταση μεταξύ Ουάσιγκτον- Τεχεράνης, αλλά όχι πολεμική αναμέτρηση.
–Πρόσφατα γίναμε μάρτυρες βίαιων αναταραχών στο Ιράν. Είχατε προβλέψει σε άρθρο σας ότι το καθεστώς της χώρας είναι σταθερό και θα επιβιώσει. Ποια η εκτίμησή σας σήμερα;
Το καθεστώς του Ιράν έχει ακόμα σημαντική λαϊκή υποστήριξη, όπως έδειξαν οι πολυπληθείς διαδηλώσεις των οπαδών του. Έχει απόλυτα έμπιστα σώματα καταστολής, τους Φρουρούς της Επανάστασης και την πολιτοφυλακή Μπασίτζ. Οι διαδηλώσεις των προηγούμενων ημερών ήταν ανοργάνωτες, χωρίς ηγεσία, με αντιφατικά μηνύματα. Ίσως επαναληφθούν μελλοντικά καθώς υπάρχουν πολλά οικονομικά προβλήματα. Το καθεστώς όμως δεν θα αντιμετωπίσει ιδιαίτερο πρόβλημα στην καταστολή τους. Για τις πρόσφατες διαδηλώσεις στο Ιράν ο ξένος τύπος γράφει μία εκδοχή που αξίζει να την επισημάνουμε. Πως κάποιες από αυτές οργανώθηκαν από την “σκληρή” πτέρυγα του καθεστώτος για να υπονομευθεί η μεταρρυθμιστική κυβέρνηση του Ιρανού προέδρου Ροχανί.
-Η Ελλάδα πώς μπορεί να εκμεταλλευτεί γεωπολιτικά την αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιο-ανατολικής Μεσογείου;
Θεωρώ πως μπορεί, η Τουρκία έχει μεγάλο πρόβλημα στην περιοχή. Το δόγμα Νταβούτογλου απέτυχε παταγωδώς, μιας και η Τουρκία έχει κάκιστες πλέον σχέσεις με μία σειρά από χώρες για παράδειγμα το Ισραήλ ή την Αίγυπτο. Ευτυχώς, η ελληνική εξωτερική πολιτική απέφυγε τις ιδεοληψίες, που θα μας οδηγούσαν σε περιπέτειες. Έχουμε πολύ καλές σχέσεις και με το Ισράηλ και με τους Άραβες. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να στηρίζουμε μονομερείς ενέργειες συμμάχων μας. Για παράδειγμα, ορθά δεν συνταχθήκαμε με την κυβέρνηση Νετανιάχου στο θέμα της Ιερουσαλήμ. Γείτονας μας είναι η αναθεωρητική Τουρκία, επομένως η προσήλωση μας στο διεθνές δίκαιο πρέπει να είναι μονόδρομος.
*O Γεώργιος Λυκοκάπης είναι Πολιτικός Επιστήμονας, συνεργάτης του Slpress.gr. Τα ενδιαφέροντά του επικεντρώνονται στην ιστορία, την πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις. Μελετά ιδιαίτερα την ταραγμένη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
