Ο Ερντογάν διέβη τον Ρουβίκωνα
Του Κώστα Ράπτη
Τυπικά δεν πρόκειται παρά για την αξιοποίηση από κάθε ενδιαφερόμενο των δυνατοτήτων που παρέχει ο νόμος, ώστε να διασφαλισθεί η εγκυρότητα της εκλογικής διαδικασίας. Αυτή τουλάχιστον την “αποπολιτικοποιημένη” εκδοχή προβάλλει το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης της Τουρκίας ως προς την ακύρωση από την Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή του εκλογικού αποτελέσματος της 31ης Μαρτίου για τον μητροπολιτικό δήμο της Κωνσταντινούπολης.
Ουσιαστικά, οι πάντες αντιλαμβάνονται ότι η συγκεκριμένη απόφαση αποτελεί τη “διάβαση του Ρουβίκωνα” σε ό,τι αφορά την διάκριση των εξουσιών στη γείτονα και την εμπιστοσύνη των πολιτών στην αποτελεσματικότητα της κάλπης και τη δυνατότητα δημοκρατικής εναλλαγής στην εξουσία.
Οι αγορές το αντιλήφθηκαν αμέσως, με τη συναλλαγματική ισοτιμία να ξεπερνά το φράγμα των 6 λιρών ανά δολάριο, υποχωρώντας κατά 1,6% στο χαμηλότερο σημείο από τον περασμένο Οκτώβριο.
Σε μια προηγούμενη φάση, ο Ταγίπ Ερντογάν έδειχνε να έχει αποδεχθεί την ήττα του στην Κωνσταντινούπολη, καλώντας το έθνος να αφήσει πίσω του την εκλογική αντιπαράθεση. Όμως ο σύμμαχός του Ντεβλέτ Μπαχτσελί του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης αποκάλεσε “ζήτημα επιβίωσης” την έγκριση της προσφυγής κατά του εκλογικού αποτελέσματος στην Κωνσταντινούπολης, καθιστώντας σαφές ποιος γράφει την ατζέντα στην σύμπραξη ισλαμιστών-εθνικιστών.
Την βιασύνη ενισχύει άλλωστε και το ότι πληθαίνουν οι φυγόκεντρες τάσεις στο εσωτερικό του πολιτικού Ισλάμ, με τον πρώην πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου να δημοσιοποιεί πρόσφατα “μανιφέστο” επικριτικό των κυβερνητικών επιλογών και τον πρώην τσάρο της οικονομίας Αλί Μπαμπατζάν να φέρεται έτοιμος να διεκδικήσει τον φιλοδυτικό κεντρώο χώρο.
Οι επτά από τους έντεκα δικαστές της Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής που έκριναν ότι οι πρέπει να επαναληφθούν την 23η Ιουνίου οι εκλογές στους επιμέρους δήμους του Μάλτεπε και του Κιουτσούκτσεκμετζέ και συνολικά στον μητροπολιτικό δήμο στήριξαν την απόφασή τους στον συγκριτικώς περισσότερο ανώδυνο λόγο: ότι δηλ. υπήρξαν εκλογικοί αξιωματούχοι οι οποίοι δεν ήταν δημόσιοι υπάλληλοι κατά τα προβλεπόμενα. Άλλοι λόγοι τους οποίους επικαλούνταν στην προσφυγή του το ΑΚΡ, λ.χ. ότι κακώς άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα τουλάχιστον 40.000 πρώην δημόσιοι υπάλληλοι που είχαν απομακρυνθεί με την κατηγορία της συμμετοχής στο δίκτυο του Φετουλλάχ Γκιουλέν, άνοιγαν τον ασκό του Αιόλου.
Στους κόλπους της αντιπολίτευσης επικρατεί οργή και αγανάκτηση. Όμως ο υποψήφιος της Εκρέμ Ιμάμογλου ανακηρύχθηκε από την ίδια Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή δήμαρχος στα μέσα Απριλίου και ανέλαβε καθήκοντα – γεγονός που απλώς χρωματίζει πολιτικά τους αντιπάλους του ως bad loosers.
Ο Ιμάμογλου δηλώνει ότι δεν θα πράξει τίποτε που να φέρει αναταραχή και πάντως οι αποφάσεις του θα ληφθούν σε συνεννόηση με τον αρχηγό του κόμματός του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Οι πρώτες αυτές δηλώσεις παραπέμπουν πιθανότατα σε διάθεση να αναχαιτισθεί η αυθόρμητη τάση των ψηφοφόρων του για μποϊκοτάρισμα της επαναληπτικής εκλογής.
Όλα αυτά διαπλέκονται με σειρά άλλων προβλημάτων που υπενθυμίζουν ότι η διαρκής ενδυνάμωση της εξουσίας του Ερντογάν συμβαδίζει με την αποδυνάμωση της Τουρκίας.
Ειδικότερα έρχεται το προσκήνιο το κουρδικό ζήτημα. Διόλου τυχαία οι τουρκικές αρχές επέτρεψαν για πρώτη φορά από το 2011 στον έγκλειστο στις φυλακές του Ιμραλί ηγέτη του ΡΚΚ Αμπντουλλάχ Οτσαλάν να έρθει σε επαφή με τους δικηγόρους του – γεγονός που ερμηνεύεται ως κυβερνητική κίνηση εξισορρόπησης απέναντι στον εναγκαλισμό με τους εθνικιστές, ο οποίος τόσο αποξένωσε την κουρδική ψήφο. Επιπλέον, η βοήθεια του Οτσαλάν είναι άμεσα απαραίτητη και για τον τερματισμό της κρίσης της απεργίας πείνας 2.000 Κούρδων πολιτικών κρατουμένων στις φυλακές, όσο και για τη διευκόλυνση των διακριτικών συνομιλιών με το PYD, συριακή “θυγατρική” του ΡΚΚ, ώστε να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα της βορειοανατολικής Συρίας ερήμην των Αμερικανών.
Το ότι οι τουρκο-αμερικανικές σχέσεις βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο ναδίρ, όπως καταδεικνύει το σίριαλ των συστημάτων S-400 και η αντίδραση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στις τουρκικές έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο, αφήνει την Τουρκία ευάλωτη και σε ένα άλλο μέτωπο. Μόσχα και Δαμασκός δείχνουν να χάνουν την υπομονή τους με τη δράση των ανταρτών στον θύλακα της Ίντλιμπ στη βορειοδυτική Συρία (απ’ όπου εξαπολύθηκε νέα επίθεση με ρουκέτες εναντίον της ρωσικής βάσης στο Χμέιμιμ) και προετοιμάζουν το έδαφος για την σταδιακή εκκαθάρισή του, καθώς η Άγκυρα δεν υλοποίησε τις δεσμεύσεις της να συμβάλλει στον έλεγχο της περιοχής. Η συγκυρία είναι τέτοια που, αν οι συριακές και ρωσικές δυνάμεις κινηθούν εναντίον των φίλων της Τουρκίας, η Δύση δύσκολα θα συγκινηθεί ή θα αντιδράσει.
