Forbes: Τρία ατυχήματα που εκτροχίασαν τη βιομηχανία πυρηνικής ενέργειας
Του Robert Rapier
Forbes
Όταν η πυρηνική ενέργεια εμπορευματοποιήθηκε για πρώτη φορά στα μέσα της δεκαετίας του 1950, πολλοί τη θεωρούσαν ιδανική λύση για τις ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια ενός αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού. Μια λίβρα ουρανίου-235 μπορεί να παράγει δύο έως τρία εκατομμύρια φορές περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από μία λίβρα άνθρακα ή πετρελαίου -χωρίς όμως να παράγει άμεσες ατμοσφαιρικές εκπομπές υπό κανονική λειτουργία.
Αλλά στη συνέχεια μερικά ατυχήματα στη δεκαετία του 1970 και του ’80 έπληξαν σοβαρά τον ενθουσιασμό για την πυρηνική ενέργεια. Το ατύχημα του Three Mile Island στην Πενσυλβάνια το 1979 παραμένει το σοβαρότερο ατύχημα πυρηνικής ενέργειας στην ιστορία των ΗΠΑ. Δεν υπήρξαν τραυματισμοί, αλλά υπήρξε μικρή έκλυση ραδιενεργού υλικού κατά τη διάρκεια του συμβάντος.
Έτσι, ξεκίνησε να αναπτύσσεται και μια ολοένα εντονότερη αντίθεση στην πυρηνική ενέργεια στις ΗΠΑ μετά το ατύχημα του Three Mile Island.
Φόβοι ακτινοβολίας
Ένα πράγμα που έχω παρατηρήσει όλα αυτά τα χρόνια είναι ότι οι άνθρωποι έχουν υψηλό βαθμό φόβου όταν πρόκειται για ακτινοβολία. Μπορείτε να εξηγήσετε σε κάποιον ότι οι μπανάνες (όπως και τα ίδια μας τα σώματα) είναι φυσικά ραδιενεργές και να εξακολουθήσει και πάλι να τις τρώει, αλλά η “απελευθέρωση ραδιενέργειας από έναν πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής” προκαλεί τρόμο σε πολλούς.
Έχω εξηγήσει τον κίνδυνο καρκίνου από ακτινοβολία με μια αναλογία. Είναι τεχνικά δυνατό να αναπτυχθεί καρκίνος από την έκθεση σε μία δόση ακτινοβολίας. Η ακτινοβολία μπορεί να αλληλεπιδράσει με το DNA στο σώμα μας και να το κάνει να δυσλειτουργήσει και να το οδηγήσει τελικά στον καρκίνο.
Αλλά η αναλογία που χρησιμοποιώ είναι ότι είναι σαν να προσπαθούμε να πυροδοτήσουμε έναν πυλώνα παροχής ρεύματος (που αντιπροσωπεύει το DNA σε αυτή την αναλογία) με ένα υψηλής ισχύος όπλο από απόσταση 1 χιλιομέτρου. Η πιθανότητα να τον πετύχουμε είναι μικροσκοπική, αλλά όσες περισσότερες φορές ρίξουμε, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουμε να τον χτυπήσουμε. Αυξήστε τον αριθμό των ατόμων που πυροβολούν και το ρυθμό με τον οποίο πυροβολούν, και η συνολική πιθανότητα ενός χτυπήματος αυξάνεται σημαντικά.
Σε κάθε περίπτωση, πολλοί άνθρωποι έχουν έναν παράλογο φόβο για την ακτινοβολία. Δεν μπορούν να τη δουν, αλλά γνωρίζουν ότι μπορεί δυνητικά να προκαλέσει καρκίνο. Δεν είμαστε πολύ καλοί στην αξιολόγηση αυτών των πιθανοτήτων σε σχέση με τις κάθε είδους, πολύ πιο επικίνδυνες δραστηριότητες που αναλαμβάνουμε καθημερινά.
Το Τσερνόμπιλ αλλάζει τα πάντα
Το περιστατικό του Three Mile Island ήταν μικρό συμβάν σε σύγκριση με αυτό που επρόκειτο να ακολουθήσει.
Την περασμένη εβδομάδα ξεκίνησε στο HBO μια νέα μίνι σειρά που καλύπτει τα γεγονότα γύρω από την πυρηνική καταστροφή του Τσερνόμπιλ το 1986. Αν κρίνουμε από το πρώτο επεισόδιο, θα παρέχει μια συναρπαστική, δραματική εικόνα για το τι συνέβη. Τίποτα τέτοιο δεν είχε ξανασυμβεί ποτέ στον κλάδο πυρηνικής ενέργειας και πολλοί θα υποστήριζαν ότι ένα ατύχημα αυτής της κλίμακας ήταν αδύνατο.
Ως μηχανικός στην ενεργειακή βιομηχανία, πάντα εστίαζα την προσοχή μου στην ασφάλεια σε όλες τις φάσεις του σχεδιασμού, της κατασκευής και της λειτουργίας. Συνεπώς, έχω περάσει πολύ χρόνο να εξετάζω τι συνέβη κατά τη διάρκεια μεγάλων καταστροφών, όπως το Τσερνόμπιλ, η πετρελαιοκηλίδα του Deepwater Horizon το 2010 στον Κόλπο του Μεξικού ή η πυρηνική καταστροφή στην Ιαπωνία το 2010.
Αναπόφευκτα, σε κάθε καταστροφή διαπιστώνουμε ελλείψεις στο σχεδιασμό και προειδοποιητικά σημάδια που θα έπρεπε να ήταν προφανή. Δεν είμαι σίγουρος κατά πόσο η σειρά του HBO θα εντρυφήσει στα γεγονότα που οδήγησαν στο ατύχημα, αλλά ήταν στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα μιας δοκιμής ασφάλειας που θα έπρεπε να τερματιστεί μόλις τα πράγματα άρχισαν να πηγαίνουν στραβά. Η σειρά δείχνει ότι ακόμη κι όταν άρχισε να γίνεται ξεκάθαρο το τι είχε συμβεί, πολλοί βρίσκονταν σε απόλυτη άρνηση ότι ένα τέτοιο αποτέλεσμα (μια έκρηξη του ίδιου του πυρηνικού αντιδραστήρα) ήταν πιθανό.
Από τη σκοπιά του μηχανικού, είναι σημαντικό να αναγνωρίζεται τόσο ο κίνδυνος όσο και οι συνέπειες του κινδύνου. Και στα δύο πυρηνικά ατυχήματα του Τσερνόμπιλ και της Φουκουσίμα, οι κίνδυνοι δεν αναγνωρίστηκαν και οι συνέπειες δεν εκτιμήθηκαν σωστά. Ως αποτέλεσμα, ένα μεγαλύτερο τμήμα του κοινού ανέπτυξε μεγάλο φόβο για την πυρηνική ενέργεια.
Δεν θα είναι εύκολο να ξεπεραστεί αυτός ο φόβος και να αλλάξει η στάση για την πυρηνική ενέργεια. Η αύξηση της πυρηνικής ενέργειας επιβραδύνθηκε απότομα μετά το Τσερνόμπιλ, και στην πραγματικότητα μειώθηκε για μια περίοδο μετά τη Φουκουσίμα:
Θεωρώ ότι η πυρηνική ενέργεια πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ως αξιόπιστη πηγή ισχυρής και χαμηλής σε περιεκτικότητα άνθρακα ενέργειας. Αυτό είναι σημαντικό για να λειτουργήσει συμπληρωματικά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια. Υπάρχουν όμως δύο σημαντικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν: Η διασφάλιση της ασφάλειας του κοινού και η επαρκής αντιμετώπιση των πυρηνικών αποβλήτων. Εδώ θα απευθυνθώ μόνο στην πρώτη.
Οι πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε να είναι ασφαλείς σε περίπτωση βλάβης, αν δεν είναι ανθεκτικοί στις βλάβες. Ασφαλείς σε περίπτωση βλάβης σημαίνει ότι εάν συμβεί κάποιο ατύχημα, το σύστημα γυρίσει σε κατάσταση ασφαλείας. Ένα απλό παράδειγμα είναι η ηλεκτρική ασφάλεια. Εάν πολύ ρεύμα επιχειρήσει να περάσει από την ασφάλεια, αυτή λιώνει και σταματά τη ροή ηλεκτρισμού. Ούτε το Τσερνόμπιλ ούτε η Φουκουσίμα είχαν σχεδιαστεί με πρόβλεψη ασφάλειας. Τα μελλοντικά πυρηνικά εργοστάσια πρέπει να σχεδιάζονται κατά τρόπο που να παρέχει στο κοινό πλήρη σιγουριά ότι θα είναι ασφαλή σε περίπτωση βλάβης.
Ακόμη κι αν επιτευχθεί αυτός ο βαθμός ασφάλειας, θα είναι και πάλι δύσκολο να πειστεί ένα σκεπτικό κοινό. Η αλήθεια είναι πως η πυρηνική ενέργεια είναι ένας χαμηλού ρίσκου τρόπος να παραχθεί ενέργεια. Αλλά οι δυνάμει επιπτώσεις ενός ατυχήματος μπορούν να είναι εξαιρετικά μεγάλες, καθώς είδαμε ολόκληρες πόλεις να εκκενώνονται μετά το Τσερνόμπιλ και τη Φουκουσίμα. Αυτές οι εικόνες θα είναι δύσκολο να φύγουν από το μυαλό μας, αλλά εάν η πυρηνική ενέργεια θέλει να ξανακερδίσει momentum θα πρέπει ο κόσμος να πειστεί ότι η πιθανότητα ενός ακόμη μεγάλου ατυχήματος είναι μηδενική.
