Το λάθος της αποσπασματικής αντιμετώπισης της παραβατικότητας ανά περιοχή.

Γράφει ο Αλέξανδρος Νίκλαν
Σύμβουλος Θεμάτων Ασφαλείας

Εδώ και καιρό βλέπουμε δηλώσεις και προτροπές από πολιτικά κόμματα ώστε να αντιμετωπιστεί η παραβατικότητα σε συγκεκριμένες περιοχές εντός αστικών κέντρων, με αιχμή πάντα την περιοχή των Εξαρχείων και της Ομόνοιας στην Αθήνα. Μια λανθασμένη τακτική και στρατηγική που δεν έχει αποτέλεσμα. Γιατί δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα; Επιγραμματικά και μόνο.

– Η αντιμετώπιση με διάφορους τρόπους μια ομάδας που αρέσκεται να παραβαίνει νόμους και να λειτουργεί με βία, μπορεί να έχει εστία κλιμάκωσης συγκεκριμένα γεωγραφικά σημεία, αλλά αυτό δεν σημαίνει πώς δεν μπορεί να μετακομίσει ή/και να ασκήσει διασπορά πέριξ αυτής. Παράδειγμα σε αυτό είναι η μετακόμιση της πιάτσας των ναρκομανών και του σχετικού εμπορίου στα τέλη του 1990 από την πλατεία Βικτωρίας στην περιοχή των Πατησσίων, για όσους θυμούνται. Άρα, εδώ θέλει στρατηγική επί συνόλου και όχι εστιασμένη σε μια περιοχή, παρά μόνο σε ένα τμήμα που θα αφορά την άμεση αντίδραση (καταστολή).

– Οι αποσπασματικές και εντυπωσιακές δράσεις δεν βοηθούν μια κατάσταση που αφορά την ασφάλεια. Αυτό σημαίνει πώς μπορεί μια επιχείρηση προσαγωγής που ίσως φέρει και μικρο-συλλήψεις να είναι ωραίες για την κάμερα, αλλά έχουν χαμηλή αξία ή και μηδενική ακόμα εφόσον δεν είναι στο πλαίσιο μια γενικότερης στρατηγικής εκκαθάρισης και διατήρησης της Τάξης. Για παράδειγμα, η διάλυση καταλήψεων με συλλήψεις για μικρο-παρανομίες “γράφει καλά στο γυαλί” αλλά δεν αλλάζει την εικόνα που θα επανέρθει μετά από ελάχιστη ώρα. Αυτό για να αλλάξει θέλει συνδυασμένη προσπάθεια δικαιοσύνης και αστυνομίας, όπου ο πέλεκυς θα πέφτει βαρύς και συνάμα θα υπάρχει έρευνα για ξεχαρβάλωμα μέχρι και για τους ιθύνοντες που κάνουν ως και άτυπο δουλεμπόριο σε αυτές.

– Πρόληψη (predictive policing) Δεν μιλώ για τις αστειότητες που ακούγονται από στελέχη της Ελληνικής κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Αλλά για μια προσπάθεια που θα έχει ανάμειξη από πολλαπλές υπηρεσίες και στελέχη, με τελικό στόχο την μείωση προσπάθειας σε κόπο και χρήμα για να αλλάξει μια κατάσταση που θυμίζει failed state. Αυτό σημαίνει πώς θα υπάρξει και αλλαγή νομοθεσία προς το αυστηρότερο για τους παραβάτες κατά συρροή (ακόμα και με αλλαγή ποινών σε πλήρη εφαρμογή ισοβίων) , από επιμορφωτικές ποινές κοινωνικής τιμωρίας (επιδιόρθωση ζημιών χωρίς φυλάκιση προφανώς, αλλά με προσωπική εργασία και κόστος) μέχρι και την εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών και μεθοδολογιών εκπαίδευσης πολιτών και στελεχών των δυνάμεων της Τάξης. Ο όρος της προληπτικής αστυνόμευσης δεν έχει να κάνει μόνο με συζητήσεις και προτροπές αλλά και ενισχυμένη καταστολή και παρακολούθηση περιοχών και συγκεκριμένων ομάδων με ειδικά χαρακτηριστικά (profiling). Αυτό είναι μεγάλο στοίχημα και ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ, αν δεν το θέλουν οι εν εξουσία αρχικά και οι πολίτες σε δεύτερο λόγο.

– Διαφήμιση/Πλεονέκτημα. Μια πόλη που θεωρείται ασφαλής πρέπει να είναι στο σύνολο της. Όχι αποσπασματικά ανά περιοχές. Η Ελλάδα μέχρι και τις αρχές του 2000 είχε ένα μεγάλο παράσημο που την έφερνε στις πρώτες θέσεις ασφαλών χωρών, ενώ ειδικότερα οι πόλεις της επειδή δεν είχαν ακόμα γνωρίσει την σύγχρονη εγκληματικότητα ήταν κοντά σε Ελβετικές πόλεις όσον αφορά την ασφάλεια ( !! ). Το πρόβλημα βέβαια ξεκίνησε επειδή παραμείναμε σε πρότυπα του 20ου αιώνα και μας βρήκε η τρομοκρατία και η εγκληματικότητα του 21ου αιώνα. Αυτό σημαίνει ριζικές αλλαγές σε πολλά ζητήματα.

– Ασφάλεια δεν είναι μόνο αστυνομία και δικαιοσύνη. Το αίσθημα ασφαλείας του πολίτη έχει να κάνει και με υπηρεσίες υγείας, πολιτικής προστασίας και, γενικότερα, ομαλής καθημερινότητας. Αυτό για να επιτευχθεί θέλει όπως ανέφερα σχέδιο έτσι ώστε να διατεθούν τα αναγκαία κονδύλια χωρίς υπερβολές αλλά με μέγιστο κέρδος (π.χ. μοτοσυκλέτες ΕΚΑΒ και γιατί όχι και UAV, ανάπτυξη καινοτομιών για το πυροσβεστικό σώμα έτσι ώστε να μειωθεί ο χρόνος αντίδρασης και επιχείρησης, τοπικά ιατρεία έκτακτης ανάγκης εκτός νοσοκομείων για να αποσυμφορηθεί λίγο ο χώρος εκεί ενώ ταυτόχρονα να υπάρχει σοβαρή ασφάλεια σε τέτοιους χώρους κτλ. ).

Όπως είναι κατανοητό από το ελάχιστο δείγμα των παραπάνω, η ασφάλεια όπως κατ’ επανάληψη έχω τονίσει, δεν είναι μονοδιάστατη και δεν μπορεί να λειτουργεί αποσπασματικά ανά περίπτωση, ζήτημα και περιοχή. Θέλει στρατηγική και τακτικές που θα αλλάξουν ΡΙΖΙΚΑ τα πάντα σε πολλά κομμάτια της Ελληνικής κοινωνίας. Προσωπικά είμαι απαισιόδοξος, διότι αρχικά δεν βλέπω κάτι τέτοιο από κανένα σχηματισμό και δεύτερον ούτε οι πολίτες θέλουν κάτι τέτοιο, καθώς θα επιφέρει σοβαρές αλλαγές στη καθημερινότητα τους, αφού πλέον δεν θα έχουν το ελαστικό περιθώριο, λόγου χάριν, να πιάσουν κουβεντούλα με τον αστυνομικό επειδή τους κόβει κλήσεις ή τους υποχρεώνει να κάνουν κάτι που δεν θέλουν, αλλά πρέπει.