Η Αμερική αρχίζει να βλέπει της συνέπειες του λάθους της να βοηθήσει την Κίνα να ανέβει
Του Panos Mourdoukoutas
Από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας έως τον Ινδικό Ωκεανό και την αφρικανική ήπειρο, η Κίνα ανελίσσεται γρήγορα, απειλώντας τη μακρά κυριαρχία της Αμερικής.
Αυτό είναι κάτι που πρέπει να προσέξουν οι επενδυτές, καθώς οι αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη δημιουργούν γεωπολιτικούς κινδύνους που αρχίζουν να εξαπλώνονται πέρα από το εμπόριο.
Η άνοδος της Κίνας δεν συνέβη κατά τύχη. Συνέβη συστηματικά, υπό την ευγενική χορηγία των προηγούμενων αμερικανικών κυβερνήσεων, που επέτρεψαν στην Κίνα να ξεκινήσει να υλοποιεί τη μεγάλη στρατηγική της.
Αυτό σύμφωνα με μια πρόσφατη ειδική ανάλυση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, η οποία υποστηρίζει ότι οι αμερικανικές κυβερνήσεις, από τον Πρόεδρο Κλίντον μέχρι τον Πρόεδρο Ομπάμα, υποτίμησαν τις στρατηγικές προθέσεις της Κίνας σε πολλαπλά μέτωπα και έκαναν αισιόδοξες δηλώσεις σχετικά με τις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας.
Ενώ αυτοί οι Πρόεδροι έκαναν τόσο αισιόδοξες δηλώσεις για σχεδόν είκοσι χρόνια, η Κίνα εφάρμοζε μια μεγάλη στρατηγική υπό τον Xi Jinping: χρησιμοποίησε γεωοικονομικά εργαλεία για να εκβιάσει τους γείτονες της και άλλους, με πιο πρόσφατο την πρωτοβουλία “Μια Ζώνη Ένας Δρόμος”, παραβίασε τις διεθνείς εμπορικές πρακτικές, συμπεριλαμβανομένης της μαζικής κλοπής πνευματικής ιδιοκτησίας των ΗΠΑ, χειραγώγησε το νόμισμά της για να αποσπάσει εμπορικά οφέλη, απείλησε την Ταϊβάν, ενίσχυσε τις στρατιωτικές της δυνάμεις για να απωθήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες πέρα από την Ιαπωνία και τις Φιλιππίνες, δημιούργησε και στρατιωτικοποίησε τεχνητά νησιά στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου… και ανέπτυξε υπομονετικά και αυξητικά την εξουσία και επιρροή της με τον στρατηγικό στόχο να αμφισβητήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως την κυρίαρχη δύναμη στην Ασία.
Ένα από τα λάθη των προηγούμενων αμερικανικών κυβερνήσεων στη Νότια Ασία ήταν η αποτυχία να διαβεβαιώσουν τους Ασιάτες συμμάχους ότι η Αμερική θα σταθεί στο πλευρό τους σε περίπτωση που δεχθούν επίθεση από την Κίνα, όπως υποστηρίζουν εδώ και αρκετό καιρό εμπειρογνώμονες της εξωτερικής πολιτικής. O Ely Ratner του Κέντρου Αμερικανικής Ασφάλειας, για παράδειγμα, καλεί την Αμερική να εγκαταλείψει την ουδετερότητά της στην περιοχή της Θάλασσας της Νότιας Κίνας συμπληρώνοντας τη διπλωματία με στρατιωτικές διαβεβαιώσεις.
Στην ανάλυσή του, “The Stealth Superpower: How China Hid Its Global Ambitions”, που δημοσιεύτηκε στο τεύχος Ιανουαρίου / Φεβρουαρίου του Foreign Affairs, γράφει ότι οι ΗΠΑ “πρέπει να συμπληρώσουν τη διπλωματία με την αποτροπή, προειδοποίησης την Κίνα ότι εάν συνεχίσει, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εγκαταλείψουν την ουδετερότητα και θα βοηθήσουν τις χώρες της περιοχής να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους. Η Ουάσινγκτον πρέπει να καταστήσει σαφές ότι μπορεί να ζήσει με ένα αδιέξοδο στο Ασία, αλλά όχι με μια κινεζική ηγεμονία”.
Ο Ted Bauman, ανώτερος ερευνητικός αναλυτής και οικονομολόγος της Banyan Hill Publishing, συμφωνεί ότι οι αμερικανικές κυβερνήσεις έπαιξαν ρόλο στη διευκόλυνση της ανόδου της Κίνας. Αλλά δεν ήταν μια πράξη καλοσύνης. “Διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία της σύγχρονης κινεζικής οικονομίας, με κυριότερη τη στήριξη της κυβέρνησης Κλίντον για την είσοδο της Κίνας στον ΠΟΕ”, λέει ο Bauman. “Αλλά δεν το έκαναν από την καλοσύνη της καρδιάς τους. Το έκαναν ως μέρος μιας ευρύτερης μετατόπισης της φύσης της αμερικανικής πολιτικής οικονομίας – η οποία με τη σειρά της συνέβαλε στο εμπορικό μας έλλειμμα με την Κίνα “.
Όπως αυτό που ο αναλυτής αποκαλεί “κοινωνικό συμβόλαιο μετά το Νew Deal”, ένα σύστημα που επέτρεψε στην Αμερική να αντιμετωπίσει τη μισθολογική στασιμότητα της δεκαετίας του 1980 και της δεκαετίας του 1980. Το άνοιγμα της αμερικανικής οικονομίας στην Κίνα επέτρεψε στους Αμερικάνους εργαζόμενους να “έχουν πρόσβαση σε κινεζικά αγαθά που φτιάχτηκαν με χαμηλό μισθολογικό κόστος”, όπως ηλεκτρονικά είδη, συσκευές, έπιπλα για ρούχα και ούτω καθεξής. Αυτό θα άμβλυνε τη στασιμότητα των πραγματικών μισθών “, λέει ο Bauman.
Έπειτα υπήρξε και ο εύκολος δανεισμός που επέτρεψε στους Αμερικανούς να ζήσουν με περισσότερα από αυτά που παρήγαγαν, γεγονός που έβαλε τους Αμερικανούς μισθωτούς στον πυρήνα του εμπορικού ελλείμματος της Αμερικής με την Κίνα, σύμφωνα με τον Bauman. “Ένα έθνος καταγράφει εμπορικά ελλείμματα όταν οι καταναλωτικές του δαπάνες υπερβαίνουν την αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγει”, εξηγεί ο Bauman. “Χρησιμοποιώντας χρήματα που δανείστηκαν από τους κατόχους κεφαλαίων για να αγοράσουν κινεζικά αγαθά προτού κερδίσουν τους μισθούς που τελικά θα πλήρωναν γι ‘αυτούς, οι μισθωτοί των ΗΠΑ βρίσκονται στο επίκεντρο του εμπορικού μας ελλείμματος με την Κίνα”.
Το συμπέρασμα: οι πολιτικές των ΗΠΑ που διευκόλυναν την άνοδο της Κίνας τα τελευταία είκοσι χρόνια μπορεί να μοιάζουν σήμερα με ένα πολιτικό σφάλμα, αλλά έμοιαζαν με ευκαιρία την εποχή που ξεκίνησαν.
Η αμερικανική πολιτική αντιμετώπισης της Κίνας σήμερα μοιάζει με ευκαιρία, αλλά πώς θα μοιάζει τα επόμενα είκοσι χρόνια;
