Νόμος, ο ο τρόπος της δικαιοσύνης για συλλογική και οικουμενική διάσταση της ανθρώπινης σκέψης

Γράφει ο δρ Δημήτρης Γκίκας

«Τον νόμο δεν τον ενδιαφέρει πώς θα ζήσει καλά μια μερίδα ανθρώπων, αλλά προσπαθεί να βρει τρόπους να ευδοκιμήσει το σύνολο των πολιτών» (Πλάτων, Πολιτεία).

Η φιλοσοφία του δικαίου και η πολιτική φιλοσοφία της Αρχαίας Ελλάδας δεν στηριζόταν στη σύγχρονη ιδέα περί ευημερίας κάποιων ή, ακόμα χειρότερα, στην ανάδειξη «φωτογραφικών διατάξεων» που αφορούν ελάχιστους. Ο νόμος, για να μπορεί να υπηρετεί τη δικαιοσύνη, πρέπει να αφορά όλους ή όσο το δυνατόν περισσότερους πολίτες.

Ένας νόμος ή μια σειρά διατάξεων που αφορούν τα δικαιώματα μιας μικρής μερίδας ανθρώπων δεν υπηρετεί τη δικαιοσύνη, αλλά την αδικία. Σε μια δημοκρατική κοινωνία, μάλιστα ο νόμος, εκτός από προϊόν συλλογικής βούλησης, πρέπει να αφορά και την πλειοψηφία των πολιτών, τις (όποιες) πεποιθήσεις και τις αντιλήψεις που αφορούν το μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας. Αν, για παράδειγμα, οι πολίτες θεωρούν, κατά πλειοψηφία, πως μια διακρατική συμφωνία δεν θα οδηγήσει σε εθνική ευημερία, η ψήφιση αυτής της συμφωνίας συνιστά όχι μόνο κατάφωρη παραβίαση της ίδιας της δημοκρατίας, αλλά ταυτόχρονα καταστρατήγηση της νομιμότητας και, ουσιαστικά, καταπάτηση της δικαιοσύνης. Επεκτείνετε αυτή την αντίληψη του δικαίου σε πλείστα κοινωνικά ζητήματα (π.χ. τη θέσπιση άφυλης «ταυτότητας» γονέων και μικρών παιδιών) και θα καταλάβετε ότι η έννοια της δικαιοσύνης στη σύγχρονη εποχή είναι από αυτές που έχουν διασαλευτεί επικίνδυνα – εξ ου και η πολυσχιδής κρίση αξιών που οδηγεί σε παρακμή τον ανθρώπινο πολιτισμό.

Ο νόμος είναι προϊόν της κοινωνίας, δεν εκβιάζει την κοινωνία να αλλάξει τις πεποιθήσεις της. Είναι ο τρόπος της δικαιοσύνης να αποκτήσει συλλογική και οικουμενική διάσταση η ανθρώπινη σκέψη, όχι να χειραγωγήσει τον ανθρώπινο πολιτισμό προς μια κατεύθυνση που βολεύει λίγους…