Bloomberg: Ο Boris Johnson πρέπει να σοβαρευτεί
Από τη συντακτική ομάδα του Bloomberg Opinion
Κι έτσι έγινε λοιπόν. Με 92.153 ψήφους από τα μέλη του Συντηρητικού Κόμματος, ο Boris Johnson, ξακουστός πρώην δήμαρχος, υπουργός Εξωτερικών και υποστηρικτής του Brexit, έγινε ο νέος ηγέτης των Tory και ως εκ τούτου ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου.
Θα είναι αναμφίβολα μια ταραχώδης θητεία. Καθώς ο Johnson ξεκινά να αναλαμβάνει τα καθήκοντά του, το κόμμα του κατακερματίζεται και η πλειοψηφία του συρρικνώνεται. Μια κρίση σιγοβράζει στο Στενό του Ορμούζ, όπου το Ιράν έχει καταλάβει ένα βρετανικό δεξαμενόπλοιο. Οι δημόσιες υπηρεσίες παρουσιάζουν προβλήματα, η οικονομία επιβραδύνεται και η λίρα διολισθαίνει. Σε μόλις 98 ημέρες, η χώρα πρόκειται να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση – προκαλώντας ενδεχομένως τη μεγαλύτερη κρίση της από τον πόλεμο.
Είναι ο Johnson ο κατάλληλος άνθρωπος για αυτές τις προκλήσεις;
Η δημόσια εικόνα του μας κάνει να αναρωτιόμαστε. Ως δήμαρχος του Λονδίνου, απέδειξε ότι μπορεί να δώσει μια καλή παράσταση, αλλά όχι να λαμβάνει συνετές αποφάσεις. Η θητεία του ως υπουργού Εξωτερικών στιγματίστηκε από απερίσκεπτες δηλώσεις και εξευτελιστικές γκάφες. Ακόμα και οι σύμμαχοί του στην κυβέρνηση παραδέχονται ότι είναι συχνά απρόσεκτος, αναξιόπιστος και δεν δίνει σημασία στη λεπτομέρεια -ένας μετά βίας ελπιδοφόρος συνδυασμός για τις περίπλοκες διαπραγματεύσεις που έπονται.
Μεγάλο μέρος της δηλωμένης ατζέντας του Johnson, εν τω μεταξύ, κατορθώνει να είναι τόσο ασαφές όσο και ανεύθυνο. Ένα από τα κεντρικά σημεία της εκστρατείας του ήταν ένα πακέτο οπισθοδρομικών και περιττών φορολογικών περικοπών που θα μπορούσαν να κοστίσουν περίπου 25 δισ. δολάρια ετησίως. Αυτές συνδυάστηκαν με υπερβολικές δεσμεύσεις για την αύξηση των δαπανών για τα σχολεία, την κοινωνική μέριμνα, την αστυνομία, την επέκταση ευρυζωνικών συνδέσεων, “μεγάλα έργα” και πολλά άλλα. Από πού θα προέρχονται τα χρήματα αφήνεται στην φαντασία του καθενός.
Αναπόφευκτα, όμως, είναι το Brexit που θα καθορίσει τη θητεία του Johnson. Και εδώ τα σχέδιά του είναι ανησυχητικά. Ελπίζει να πείσει την ΕΕ (ενάντια στη βούλησή της) να επαναδιαπραγματευτεί πλήρως τη συμφωνία στην οποία έχουν καταλήξει μέχρι στιγμής οι δύο πλευρές, αλλά δεν έχει διευκρινίσει τι πιστεύει ότι είναι αυτό που πρέπει να πάρει τη θέση της. Προτείνει να αντικατασταθεί το “δίχτυ ασφαλείας” (backstop) της συμφωνίας – που αποσκοπεί στην αποφυγή των σκληρών συνόρων με την Ιρλανδία – με τεχνολογικές ρυθμίσεις που λίγοι ειδικοί πιστεύουν ότι είναι εφικτές. Και έχει δεσμευθεί να παρακρατήσει το διακανονισμό του “διαζυγίου” ύψους 48 δισ. δολαρίων της Βρετανίας, εκτός αν η ΕΕ δεχτεί τους όρους του.
Εάν η στρατηγική αυτή αποτύχει, κάτι που φαίνεται πιθανό, ο Johnson έχει δεσμευθεί να υλοποιήσει το Brexit στις 31 Οκτωβρίου “με ή χωρίς” συμφωνία, λέγοντας πως είναι ζήτημα “ζωής ή θανάτου”. Αυτό είναι κατά πάσα πιθανότατα μπλόφα: Μια τέτοια χαοτική έξοδος θα έπληττε βίαια την οικονομία της Βρετανίας, θα κατέστρεφε τα δημοσιονομικά της, θα προκαλούσε ρήγμα στο κόμμα του Johnson και πιθανόν θα οδηγούσε σε εκλογική καταστροφή. Οι υπουργοί του Υπουργικού Συμβουλίου παραιτήθηκαν προληπτικά σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Αν όμως όντως μπλοφάρει, ο Johnson δεν έκανε καλό “παιχνίδι”. Διαβεβαιώνοντας ότι οι πιθανότητες μιας αποχώρησης χωρίς συμφωνία αντιστοιχούν σε “μία στο εκατομμύριο’, αποθάρρυνε τις επιχειρήσεις να προετοιμαστούν για ένα τέτοιο σενάριο – όπως με την ανανέωση των αλυσίδων εφοδιασμού – που θα έπειθαν την ΕΕ να αντιμετωπίσει σοβαρά την απειλή. Με το να προτείνει τα κονδύλια από τα αποθεματικά της κυβέρνησης σε περίπτωση μη συμφωνίας να κατευθυνθούν στις φορολογικές περικοπές του, έχει υπονοήσει ότι ο ίδιος δεν έχει τη δυνατότητα να το κάνει αυτό στην πράξη.
Δεν υπάρχουν πολλά πράγματα που να φαίνεται ότι παίρνει στα σοβαρά, στην πραγματικότητα, γεγονός το οποίο είναι ίσως το πιο ανησυχητικό για τους επόμενους μήνες. Σχεδόν οποιαδήποτε απόφαση που θα λάβει ο Johnson για το Brexit είναι πιθανό να έχει σοβαρές συνέπειες – για το κόμμα του, για την οικονομία, ακόμη και για την ίδια την ένωση. Αν αισθάνεται τη βαρύτητα της στιγμής, δεν το έχει δείξει.
