Γιατί μας αφορά που ο Τραμπ δίνει συγχωροχάρτι στο Πακιστάν
Γράφει ο Γιώργος Λυκοκάπης
Μέρα με την ημέρα, ο Αμερικανός πρόεδρος μας αιφνιδιάζει όλο και περισσότερο. Υποδεχόμενος στον Λευκό Οίκο τον πρωθυπουργό του Πακιστάν, δήλωσε πως «το Πακιστάν μας βοηθάει στο Αφγανιστάν». Και όμως πρόκειται για τον ίδιο άνθρωπο που δήλωνε τον Ιανουάριο του 2018, πως το Πακιστάν «παρέχει καταφύγιο σε τρομοκράτες του Αφγανιστάν»!
Ήταν η περίοδος που, για τον Ντόναλντ Τραμπ, το Ισλαμαμπάντ είχε μετατραπεί σε “κράτος παρία”, λόγω της πάγιας υποστήριξης του στους Ταλιμπάν και σε άλλες ισλαμικές ομάδες. Δικαιολογώντας την απόφαση του να περικόψει την οικονομική βοήθεια στο Πακιστάν, είχε δηλώσει πως «αυτή η χώρα δεν έκανε τίποτα καλό για την Αμερική».
Τον περασμένο Νοέμβριο, ο μεγιστάνας είχε ξεκάθαρα υπονοήσει, πως οι πακιστανικές μυστικές υπηρεσίες (ISI) γνώριζαν από καιρό το κρησφύγετο του Οσάμα Μπιν Λάντεν. Μπορεί ο Τραμπ να έχει υιοθετήσει απίθανες θεωρίες συνωμοσίας, αλλά στην προκειμένη περίπτωση είχε δίκιο. Επί πολλά συναπτά έτη, η πακιστανική κυβέρνηση αρνούνταν το προφανές.
Πως η επιχείρηση εκτέλεσης του διαβόητου τρομοκράτη, ήταν στην πραγματικότητα ένα “αλισβερίσι” της κυβέρνησης Ομπάμα με το πακιστανικό “βαθύ κράτος”. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Fox News, ο Πακιστανός πρωθυπουργός παραδέχτηκε, για πρώτη φορά, πως ήταν οι πληροφορίες της ISI που συνέβαλαν στην επιτυχία της επιχείρησης που εκτέλεσε τον επικεφαλής της Αλ Κάιντα.
Αφγανιστάν, “το Χάρβαντ” της τρομοκρατίας
Όμως οι ΗΠΑ έχουν απόλυτη ανάγκη το Πακιστάν, λόγω της επικείμενης αποχώρησης τους από το Αφγανιστάν. Μπορεί ο Αμερικανός πρόεδρος να ισχυρίστηκε πως μπορούσε να “εξαφανίσει” το Αφγανιστάν από τον χάρτη, όμως έχει κατανοήσει πως οι Αμερικανοί αδυνατούν να νικήσουν. Εξάλλου η αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων ήταν μία χαρακτηριστική προεκλογική δέσμευση του Τραμπ.
Όπως φαίνεται, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να την εφαρμόσει. Προφανώς προς όφελος των Ταλιμπάν, οι οποίοι ελέγχουν την συντριπτική επικράτεια της χώρας. Οι Αμερικανοί είναι πρόθυμοι να τους δώσουν “τα κλειδιά” του Αφγανιστάν, αν και δέχονται πως υπάρχουν σοβαρά ζητήματα ασφαλείας. Οι Ταλιμπάν, αν και διαπραγματεύονται με τους Αμερικανούς, έχουν κλιμακώσει την ένοπλη δράση τους, ενώ στην χώρα δραστηριοποιείται και το ISIS.
Ο ίδιος ο Τραμπ χαρακτήρισε το Αφγανιστάν «Χάρβαντ για τρομοκράτες». Σημείωσε ταυτόχρονα, πως η αποχώρηση των Αμερικανών δεν θα περιλαμβάνει τους αξιωματούχους της CIA. Επομένως η βοήθεια του Ισλαμαμπάντ είναι άκρως απαραίτητη. Οι Ταλιμπάν είναι τα αγαπημένα “παιδιά” της ISI, των διαβόητων μυστικών υπηρεσιών του Πακιστάν. Γνωρίζουν πως δεν θα κατάφερναν να κυριαρχήσουν στο Αφγανιστάν, χωρίς την πολύτιμη βοήθεια του πακιστανικού στρατού.
Οι Αμερικανοί προσδοκούν πως το Πακιστάν θα “εκλογικεύσει” τους Ταλιμπάν και θα εγγυηθεί την ασφάλεια των Αμερικανών αξιωματούχων που θα παραμείνουν στο Αφγανιστάν. Εξάλλου, δεν έχουν πολλές εναλλακτικές. Το κενό από την αποχώρηση των Αμερικανών θα έσπευδαν να καλύψουν οι ανταγωνιστές τους, όπως η Κίνα, η Ρωσία, ακόμα και το Ιράν. Μην ξεχνάμε πως το Πακιστάν υπήρξε ιστορικός σύμμαχος των ΗΠΑ, σε όλη την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Το Πακιστάν στρέφεται στις ΗΠΑ
Κατά την συνάντηση του με τον Πακιστανό πρωθυπουργό, ο μεγιστάνας δεν απέφυγε τις επικοινωνιακές γκάφες. Προκειμένου να καλοπιάσει τον Ιμράν Χαν, προσφέρθηκε να μεσολαβήσει για το ζήτημα του Κασμίρ. Οι δηλώσεις Τραμπ προκάλεσαν δικαιολογημένα οργή σε όλη την Ινδία, όπου το Κασμίρ θεωρείται τμήμα της ινδικής επικράτειας. Παγίως το Νέο Δελχί κατηγορεί το Ισλαμαμπάντ για την υποστήριξη της “ισλαμικής τρομοκρατίας” στο Κασμίρ.
Η διαφιλονικούμενη περιοχή ήταν το έναυσμα για ένα σοβαρό πολεμικό επεισόδιο ανάμεσα στην Ινδία και το Πακιστάν, στα τέλη του περασμένου Φεβρουαρίου. Τότε το Ισλαμαμπάντ συνειδητοποίησε πως είναι σε θέση αδυναμίας. Δεν βρήκε την παραμικρή υποστήριξη από την Τουρκία και την Κίνα, τους έτερους παραδοσιακούς του συμμάχους. Διαπίστωσε πως τα διπλωματικά του ανοίγματα του στην Ρωσία και το Ιράν, δεν έφεραν αποτελέσματα στην αντιπαράθεση του με την Ινδία.
Το μεγάλο πρόβλημα του Πακιστάν είναι πως, παρά τα ατομικά όπλα που κατέχει, μοιάζει ως “ο φτωχός συγγενής” της Κεντρικής Ασίας. Η προβληματική του οικονομία δεν μπορεί να συναγωνιστεί, ούτε στο ελάχιστο, τον θεαματικό δυναμισμό της ινδικής αστικής τάξης. Το Πακιστάν εμφανίζεται μονίμως χαμένο έναντι του “προαιώνιου” εχθρού του, τόσο σε πολεμικό, όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Επομένως δεν έχει άλλη επιλογή από το να προσεγγίσει τους Αμερικανούς. Έχει πολλούς λόγους να φοβάται μία Ινδία, όπου παρατηρείται μία ανησυχητική άνθηση ενός ακραίου ινδουιστικού εθνικισμού.
Αναλαμβάνοντας ενεργό ρόλο στο μεταπολεμικό Αφγανιστάν, μπορεί να υπολογίζει τόσο σε μία γεωπολιτική του αναβάθμιση, όσο και στην αναθέρμανση των σχέσεων του με τις ΗΠΑ. Όντως, δεν υπάρχει καταλληλότερο πρόσωπο για να αναλάβει τον ρόλο του μεσολαβητή ανάμεσα στις ΗΠΑ και τους Ταλιμπάν, από τον πρωθυπουργό του Πακιστάν.
Εφαρμογή του “Πρώτα η Αμερική”
Το βασικό μάθημα από την στάση του Τραμπ έναντι του Πακιστάν είναι πως η εξωτερική των ΗΠΑ είναι ευμετάβλητη. Ακολουθεί τον τρόπο σκέψης του πλανητάρχη, που συνοψίζεται στο δόγμα “Πρώτα η Αμερική”. Απώτερος σκοπός του Τραμπ είναι να επιστρέψουν τα αμερικανικά στρατεύματα από το Αφγανιστάν και να εγγυηθεί την ασφάλεια του προσωπικού που θα παραμείνει στην χώρα. Για αυτό είναι πρόθυμος να συνεργαστεί ακόμα και με τον “διάολο”.
Στην προκειμένη περίπτωση, το Πακιστάν. Οι ΗΠΑ έχουν σε λιγότερο από δύο χρόνια εκλογές και ο μεγιστάνας θα κάνει τα πάντα για την επανεκλογή του. Δεν έδωσε μόνο “συγχωροχάρτι” στο Πακιστάν, αλλά εμφανίζεται έτοιμος να κάνει το ίδιο και με την Τουρκία. Για τον Αμερικανό πρόεδρο η προμήθεια των ρωσικών πυραύλων S400, που προχώρησε η κυβέρνηση Ερντογάν, δεν αποτελεί ζήτημα ουσίας.
Αυτό που προέχει είναι να μην διαταραχθούν οι οικονομικές σχέσεις Ουάσιγκτον-Άγκυρας, επομένως και οι θέσεις εργασίας των Αμερικανών. Βέβαια σε αντίθεση με το Πακιστάν, η περίπτωση της Τουρκίας είναι πολύ πιο πολύπλοκη. Διότι εκεί ο Αμερικανός πρόεδρος θα πρέπει να διαχειριστεί το αρνητικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί κατά της Τουρκίας στο Κογκρέσο. Ας κρατήσουμε όμως, ότι για την επιτυχία του δόγματος “Πρώτα η Αμερική”, ο Τραμπ είναι διατεθειμένος να συνεργαστεί ακόμα και με τον “διάολο”.
