Forbes: Ένα εφιαλτικό σενάριο για τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές
Του Panos Mourdoukoutas
Forbes
Οι παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορούσαν να βρεθούν αντιμέτωπες με ένα εφιαλτικό σενάριο κάποια μέρα: να σκάσουν οι πολλαπλές “φούσκες” που έχουν τροφοδοτηθεί από χρόνια νομισματικής χαλάρωσης ανά τον κόσμο.
Αυτό συνέβει την περίοδο 2008-2009. Οι αμερικανικές μετοχές υποχώρησαν κατά 37%, οι γερμανικές κατά 42% και οι κινεζικές μετοχές κατά 62%. Τα εμπορεύματα σημείωσαν πτώση 37% (με το πετρέλαιο και τον χαλκό να “βυθίζονται” κατά 54%). Αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές δεν μπορούσαν να “κρυφτούν” πουθενά, υφιστάμενοι πολλαπλά χτυπήματα στα χαρτοφυλάκιά τους.
Οι πραγματικές αιτίες της κρίσης του 2008-2009 μπορούν να εντοπιστούν πίσω στον Σεπτέμβριο του 2001 και στη νομισματική πολιτική που ακολούθησε ο Άλαν Γκρίσπαν (τότε πρόεδρος της Federal Reserve), η οποία μείωσε το κόστος κατοχής διαφόρων περιουσιακών στοιχείων. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές δεν χρειαζόταν να πουλήσουν ένα περιουσιακό στοιχείο για να αγοράσουν κάποιο άλλο, όπως συνέβαινε πριν να τεθεί σε ισχύ η πολιτική Γκρίσπαν. Αυτό εξηγεί γιατί οι μετοχές, τα εμπορεύματα και των αμερικανικά κρατικά ομόλογα κατέγραψαν ράλι ταυτόχρονα, μεταξύ του 2001 και του 2007 – παρότι τα κρατικά ομόλογα συνήθως κινούνται στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν των μετοχών και των εμπορευμάτων.
Η επανάληψη της χαλαρής νομισματικής πολιτικής από τη Federal Reserve, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Τράπεζα της Ιαπωνίας μετά την οικονομική κρίση του 2008 επανεπιβεβαίωσε και ενίσχυσε τη θετική συσχέτιση των διαφορετικών κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων.
Για μια ακόμα φορά, οι επενδυτές δεν χρειάζεται να πουλήσουν ένα περιουσιακό στοιχείο για να αγοράσουν κάποιο άλλο. Μπορούν να δανειστούν με σχεδόν μηδενικά επιτόκια, αγοράζοντας οτιδήποτε προσφέρει θετική απόδοση.
Στην πραγματικότητα, οι επενδυτές βρίσκονται σε συνεχή αναζήτηση περιουσιακών στοιχείων που εμφανίζονται υποτιμημένα σε σύγκριση με άλλα περιουσιακά στοιχεία που έχουν ήδη υπεριμηθεί. Όπως είναι τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα, τα οποία εμφανίζονται υποτιμημένα έναντι των γερμανικών και των ιαπωνικών κρατικών ομολόγων, τα οποία διαπραγματεύονται στην παρούσα φάση με αρνητικές αποδόσεις.
Δεν παίζει ρόλο το γεγονός ότι η Αμερική εμφανίζει μεγάλο δημόσιο έλλειμμα, το οποίο συνεχίζει να αυξάνει το ήδη σημαντικό κρατικό χρέος – το οποίο ανέρχεται στο 105,40% του ΑΕΠ (δες πίνακα).
Επίσης, οι επενδυτές αγοράζουν κρατικά ομόλογα αναδυόμενων αγορών που προσφέρουν υψηλή απόδοση και μετοχές που καταβάλλουν υψηλά μερίσματα, καθώς οι συγκεκριμένες επενδύσεις αποτελούν καλύτερες εναλλακτικές από το να κρατούν τα χρήματά τους σε αποταμιευτικούς λογαριασμούς.
Με απλά λόγια, το εύκολο χρήμα έχει δημιουργήσει πολλές “φούσκες” που διογκώνονται προς όλες τις κατευθύνσεις.
Εν τω μεταξύ, το εύκολο χρήμα έχει υπονομεύσει την παλιά στρατηγική της διασποράς περιουσιακών στοιχείων, θέτοντας τους επενδυτές στον κίνδυνο να βιώσουν μια δυσάρεστη έκπληξη όταν οι “φούσκες” σκάσουν.
“Με τα κρατικά ομόλογα που προσφέρουν αρνητικές αποδόσεις να ξεπερνούν τα 13 τρισ. δολάρια παγκοσμίως, εκ των πραγμάτων οι επενδυτές πληρώνουν τους εκδότες χρέους για να πραγματοποιήσουν επενδύσεις”, λέει ο Iain Wilson, σύμβουλος στη NEM Ventures. “Καθώς ξεκινά ένας ακόμη γύρος μείωσης των επιτοκίων από την Κεντρική Τράπεζα, σε συνδυασμό πιθανότατα με πιο ριζοσπαστικά προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τον αντίκτυπο των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων. Παγκοσμίως, μια ευρεία γκάμα παραδοσιακών περιουσιακών στοιχείων, όπως οι μετοχικές αξίες, τα ομόλογα, τα ακίνητα και οι δανειοδοτήσεις έχουν καταγράψει τεράστιες ανατιμήσεις και η ιστορία έχει δείξει ότι τα “άλματα” τιμών των περιουσιακών στοιχείων σπάνια έχουν καλό τέλος”.
Παρότι είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πότε θα σκάσουν οι “φούσκες” αυτές, δεν είναι πολύ δύσκολο να εντοπίσει κανείς τους παράγοντες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν το σκηνικό για να συμβεί αυτό.
Ένας τέτοιος παράγοντας θα ήταν μια ακόμα κρίση των αναδυόμενων αγορών, αντίστοιχη με την κρίση της Τεκίλας και την ασιατική νομισματική κρίση της δεκαετίας του 1990. Θα μπορούσε να προκληθεί από μια απότομη υποτίμηση των αναδυόμενων οικονομιών που έχουν μεγάλο χρέος σε δολάριο, κάτι που θα τροφοδοτούσε κρίσεις δημοσίου χρέους.
Ένας άλλος παράγοντας θα ήταν το ενδεχόμενο χρεοκοπίας επιχειρήσεων υψηλού προφίλ, κάτι που θα μπορούσε να ανατρέψει την εμπιστοσύνη των επενδυτών σε εισηγμένες εταιρείες – όπως συνέβει με την κατάρρευση της Enron και της MCI WorldCom στις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος ενός ακόμη μεγάλου σκανδάλου στη Wall Street. Όπως το σκάνδαλο Madoff που οδήγησε στην κατάρρευση του 2008-2009 και στη διάχυση του sell-off εκτός της αμερικανικής αγοράς.
Ωστόσο, αυτή τη φορά υπάρχει μια μεγάλη διαφορά. Τα επιτόκια είναι πολύ χαμηλότερα σε σχέση με τις προηγούμενες τρεις περιπτώσεις. Αυτό σημαίνει ότι το κυνήγι της απόδοσης είναι πολύ πιο επιθετικό από ό,τι ήταν παλαιότερα.
Εν τω μεταξύ, οι κεντρικοί τραπεζίτες ξεμένουν από “πυρομαχικά”, δηλαδή από πολιτικές που θα τους επιτρέψουν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, δεδομένου ότι η παγκόσμια οικονομία διχάζεται από τους εμπορικούς και νομισματικούς πολέμους.
