29/03/2024

Πολιτική ελευθερία και παγκόσμιος ολοκληρωτισμός

Γράφει ο δρ Δημήτρης Γκίκας

Στην τραγωδία «Προμηθέας Δεσμώτης», ο Προμηθέας, ως σύμβολο του ελευθερόφρονος πνεύματος, παρότι αλυσοδεμένος, δεν διστάζει να τα βάλει με τον «Πατέρα θεών και ανθρώπων» Δία, εγκαλώντας τον για δεσποτικές πρακτικές και για εμμονή στη χειραγώγηση της παγκόσμιας τάξης θεών και ανθρώπων. Ο Προμηθέας γίνεται η ενσάρκωση της πολιτικής ελευθερίας έναντι μιας παγκόσμιας φίμωσης που είχε θρησκευτικό και πολιτικό περιεχόμενο. Απέναντι σε μια πανίσχυρη δύναμη, ο αλυσοδεμένος Προμηθέας παραμένει ελεύθερος. Η αρχαία Αθήνα, αμιγώς ελεύθερη πολιτικά, μπορούσε να αντιληφθεί τη σημασία του Αισχύλειου συμβολισμού. Οι σύγχρονοι άνθρωποι μάλλον όχι…

Ολόκληρος ο πλανήτης προχωρά σε μια αποδόμηση των αξιών της πολιτικής ελευθερίας. Ο ίδιος ο όρος «πολίτης» σταδιακά αποχρωματίζεται, καθώς η συνεισφορά του στις πολιτικές εξελίξεις είτε σιωπηρά παραγκωνίζεται, είτε ηχηρά παραβιάζεται.

Η εξέλιξη αυτή είναι κοινή σε όλες τις σύγχρονες κοινωνίες. Προωθείται, δηλαδή μια μονιστική θεώρηση των πολιτικών καθεστώτων, ανεξαρτήτως των εθνικών, κοινωνικών, θρησκευτικών ή άλλων διαφοροποιήσεων. Προχωρούμε σε μια ομογενοποίηση της ανθρώπινης δράσης σε όλα τα πεδία – και στο πολιτικό.

Βιώνουμε μια κατάσταση ιδιότυπου παγκόσμιου ολοκληρωτισμού. Όπως σε όλες τις ολοκληρωτικές ιδεολογίες, η παγκοσμιοποίηση ζητά από το άτομο να θεοποιήσει ένα και μόνο σύστημα και, κατόπιν, να ταυτίσει τον εαυτό του με αυτό. Αποκαλεί ορθό μόνο ό, τι το σύστημα θεωρεί ως τέτοιο και αρνείται στο άτομο την ελευθερία να επιλέξει το σύστημα, εντός του οποίου θα δράσει. Υποκριτικά δηλώνει τα σέβη του στη διαφορετικότητα του ατόμου, αλλά αρνείται να σεβαστεί τη διαφορετικότητα των συστημάτων. Στην πραγματικότητα, προκρίνει την έννοια «άτομο», όχι την έννοια «άνθρωπος». Η πρώτη χαρακτηρίζεται από την απουσία κάθε ιδιαίτερου γνωρίσματος που καθιστά ένα ον μοναδικό. Η δεύτερη εμπεριέχει μέσα της την έννοια της ελευθερίας και της αυτοπραγμάτωσης, σε συνάρτηση με τον σεβασμό στην ύπαρξη του άλλου. Η παγκοσμιοποίηση έχει ως όραμα την εξαφάνιση του «έτερου», με τη συγχώνευση κάθε ετερότητας σε ένα προκαθορισμένο σύστημα αξιών και τρόπου ζωής. Όμως, ο ανθρώπινος πολιτισμός εξ ορισμού δέχεται το έτερον, το άλλο, τόσο ως ύπαρξη, όσο και ως φορέα πολιτιστικών και πολιτικών αξιών.

Έτσι, στην Αγγλία η απόφαση του λαού για έξοδο από την ΕΕ δεν γίνεται αποδεκτή από μεγάλη μερίδα εκλεγμένων πολιτικών ταγών της χώρας, οι οποίοι εμφανίζονται ως οι μοναδικοί κάτοχοι της πολιτικής αλήθειας. Ο λαός εκβιάζεται (δεν θα έχετε φαγητό, καύσιμα, φάρμακα – θυμηθείτε τι έλεγαν οι ξένοι στην Ελλάδα χρόνια πριν), δεν εισακούεται και, βεβαίως, στο τέλος χάνει οποιοδήποτε έρεισμα στη διαμόρφωση της πολιτικής ζωής της χώρας του – ό, τι δηλαδή θα πρόκρινε ένα οποιοδήποτε μη δημοκρατικό, ολοκληρωτικό καθεστώς.

Στην Ελλάδα, η αλλαγή κυβέρνησης δεν σημαίνει και αλλαγή πλεύσης σε εθνικά θέματα και μεταναστευτικό, παρά τις προεκλογικές στάσεις και υπονοούμενες δεσμεύσεις. Η Ελλάδα παραμένει χώρος διακίνησης τρομοκρατών ή αποθήκευσης πληγέντων συνανθρώπων – πάντως, όχι εθνικά κυρίαρχη χώρα που ασκεί πολιτική.
Η πολιτική είναι θεμελιώδες συστατικό του ανθρώπινου πολιτισμού. Είμαστε το μοναδικό ον στον πλανήτη που σκέφτεται πολιτικά κι αυτό μας έδωσε τη δυνατότητα να εξελιχθούμε. Η κατάρρευση της πολιτικής ελευθερίας καθιστά τον άνθρωπο δούλο και τον οδηγεί σε εξελικτική οπισθοδρόμηση.

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024