O Μπόρις Τζόνσον ανοίγει τα χαρτιά του
Του Κώστα Ράπτη
Διαπραγματευτικό σπριντ της τελευταίας στιγμής για την επίτευξη συμφωνίας ή επικοινωνιακό παιχνίδι επίρριψης ευθυνών για μία προδιαγεγραμμένη (ίσως και επιδιωκόμενη) αποτυχία;
Τα πάντα γύρω από το Brexit θα κριθούν στο δεκαπενθήμερο που ξεκίνησε σήμερα με τη δημοσιοποίηση των προτάσεων της κυβέρνησης του Μπόρις Τζόνσον για το επίμαχο ζήτημα της δικλείδας ασφαλείας (backstop) στα ιρλανδικά σύνορα και θα ολοκληρωθεί με την Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής στις 17 Οκτωβρίου.
Έχοντας εξασφαλίσει στο συνέδριο των Συντηρητικών τη συσπείρωση του κυβερνώντος κόμματος γύρω από το πρόσωπό του, ο Μπόρις Τζόνσον συγκαλεί σήμερα το υπουργικό του συμβούλιο ενώ στη συνέχεια πρόκειται να ενημερώσει τη Βουλή των Κοινοτήτων για την πρότασή του που περιλαμβάνει πέντε σκέλη.
Σύμφωνα με αυτήν, η Βόρειος Ιρλανδία θα εγκαταλείψει την ευρωπαϊκή τελωνειακή ένωση στις αρχές του 2021 (δηλ. με το τέλος της μεταβατικής περιόδου του Brexit) μαζί με το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, θα συνεχίσει, με την ευθύνη του βορειοϊρλανδικού τοπικού κοινοβουλίου, να τηρεί την κοινοτική νομοθεσία ως προς τα αγροτοδιατροφικά προϊόντα στο πλαίσιο μιας “πανιρλανδικής ρυθμιστικής ζώνης”. Η σχέση αυτή θα μπορεί να διαιωνίζεται με τη συγκατάθεση του βορειοϊρλανδικού τοπικού κοινοβουλίου κάθε τέσσερα χρόνια. Οι τελωνειακοί έλεγχοι θα αποκεντρωθούν, τα σχετικά δικαιολογητικά θα υποβάλλονται κυρίως ηλεκτρονικά ενώ οι όποιοι έλεγχοι θα πραγματοποιούνται μακριά από τα σύνορα, σε άλλα σημεία της αλυσίδας τροφοδοσίας.
Οι Βορειοϊρλανδοί Προτεστάντες Ενωτικοί του DUP, που στηρίζουν την κυβέρνηση Τζόνσον, αποδέχονται το εν λόγω σχέδιο, όμως οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις είτε του Μπέλφαστ είτε του Ουέστμινστερ το θεωρούν συνταγή αποτυχίας.
Πάντως ευρωσκεπτικιστές Συντηρητικοί βουλευτές που καταψήφισαν το σχέδιο της πρώην πρωθυπουργού Τερέζα Μέι δηλώνουν έτοιμοι να εγκρίνουν τη νέα πρόταση.
Ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές τις οποίες επικαλείται το BBC χαρακτηρίζουν τις ιδέες του Τζόνσον καλύτερες του αναμενόμενου όμως η δημόσια τοποθέτηση των Βρυξελλών εξακολουθεί να είναι ότι οι δύο πλευρές έχουν ακόμη πολλές διαφορές να γεφυρώσουν.
Σε κάθε περίπτωση, ο τρόπος με τον οποίο θα υποδεχθεί της προτάσεις η κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας θα βαρύνει ιδιαίτερα στη στάση των “27”, όμως η ενότητά τους δεν μπορεί να θεωρείται απολύτως δεδομένη. Ιδίως η Γερμανία αντιμετωπίζει με ανησυχία την προοπτική ενός σκληρού Brexit, την στιγμή που η οικονομία της έχει περάσει σε ύφεση, ενώ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν εκδηλώνει απαρέσκεια προς την διαιώνιση του βρετανικού σίριαλ.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός έχει κάθε συμφέρον να καταλήξει σε μία συμφωνία στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής, ώστε και να εκπληρώσει την δέσμευσή του ότι η έξοδος θα συντελεστεί στις 31 Οκτωβρίου και να ακυρώσει την εντολή (“τροπολογία Μπεν”) της Βουλής των Κοινοτήτων να ζητήσει παράταση από τους “27” σε περίπτωση αδιεξόδου. Ο ίδιος διακηρύσσει ότι δεν σκοπεύει να συμμορφωθεί με την “τροπολογία Μπεν”, διακινδυνεύοντας έτσι μια πολιτική και θεσμική κρίση. Από την άλλη πλευρά, θα μπορούσαν οι “27” να αρνηθούν να χορηγήσουν την παράταση, χωρίς νέα πολιτικά δεδομένα, όπως η διεξαγωγή εκλογών ή δεύτερου δημοψηφίσματος – όμως στη Βουλή των Κοινοτήτων δεν υπάρχει πλειοψηφία για κανένα από αυτά τα ενδεχόμενα.
