Πώς εξελίχθηκε ο ρόλος της Κίνας στη Μέση Ανατολή
Του Maha Yahya
Carnegie Europe
Η ασιατικό-αφρικανική διάσκεψη της Bandung το 1955 -μια συνάντηση των κρατών της Ασίας και της Αφρικής, πολλά από τα οποία είχαν μόλις γίνει ανεξάρτητα- ήταν μια θεμελιώδης στιγμή. Η Κίνα έδειξε την υποστήριξή της προς αντί-αποικιακά κινήματα και κινήματα υπέρ της εθνικής ανεξαρτησίας, και υποστήριξε το δικαίωμα των ανθρώπων να επιλέγουν τα δικά τους οικονομικά και πολιτικά συστήματα. ωστόσο, ο πολιτικός ρόλος της Κίνας στη Μέση Ανατολή παρέμεινε περιορισμένος, ιδιαίτερα μετά από τον απομονωτισμό του Mao Zedong στη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 και 1970.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, οι μεταρρυθμίσεις του Deng Xiaoping είχαν στόχο την ενίσχυση της κινεζικής γεωργίας, της βιομηχανίας, της άμυνας και της επιστήμης και τεχνολογίας, θέτοντας τα θεμέλια για την επέκταση των οικονομικών σχέσεων με τις χώρες της Μέσης Ανατολής. Στις επόμενες δεκαετίες, ο εμπορικός και οικονομικός ρόλος του Πεκίνου στην περιοχή μεγάλωσε και διαφοροποιήθηκε. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν από τα 10 δισ. δολάρια το 1990, στα 220 δισ. δολάρια το 2016.
Σήμερα η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στην περιοχή. Έχει επενδύσει σχεδόν 177 δισ. δολάρια στη Μέση Ανατολή, από τα οποία τα 70 δισ. δολάρια είχαν προορισμό τις χώρες του Κόλπου, σε τομείς που ποικίλουν από την ενέργεια μέχρι το real estate και την ανάπτυξη υποδομών.
Μέσω της πρωτοβουλίας Belt and Road (BRI), η Κίνα επιδιώκει να επεκτείνει την επιρροή της εξωτερικής πολιτικής και τα οικονομικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή. Το Πεκίνο έχει δεσμεύσει 23 δισ. Δολάρια και δάνεια στην περιοχή, έχει υπογράψει συμφωνίες συνεργασίας για το BRI με 17 αραβικές χώρες και δεσμεύτηκε να κατασκευάσει λιμάνια στο Ομάν, εργοστάσια στην Αλγερία και ουρανοξύστες στη νέα πρωτεύουσα της Αιγύπτου, καθώς και να ανακατασκευάσει τις υποδομές και τις εγκαταστάσεις υγείας στη Συρία. Έχει επίσης διευρύνει τις γραμμές πίστωσης σε κάποια κράτη που αντιμετωπίζουν δυσκολίες όπως το Τζιμπουτί, όπου έχει κατασκευάσει την πρώτη της εξωτερική στρατιωτική βάση.
Ωστόσο, το επίκεντρο της Κίνας στην πολιτική σταθεροποίηση μέσω περιφερειακής ανάπτυξης και συνδεσιμότητας, θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί σε μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από αστάθεια. Η Κίνα είναι ο κορυφαίος εισαγωγέας αργού πετρελαίου και εξαρτάται από τη Μέση Ανατολή για τις ενεργειακές της ανάγκες. Το 2018, η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ και το Ομάν, ήταν ο δεύτερος, τέταρτος και πέμπτος μεγαλύτερος προμηθευτής αργού πετρελαίου. Μια περιφερειακή σύγκρουση ή ακόμη και μια διαταραχή στον εφοδιασμό, όπως συνέβη πρόσφατα μετά από τις επιθέσεις στις εγκαταστάσεις της Aramco στη Σαουδική Αραβία, θα είχε σημαντική επίδραση στην κινεζική οικονομία.
Με την πάροδο του χρόνου, η Κίνα ίσως εμπλακεί η ίδια περαιτέρω στα γεωπολιτικά της περιοχής, καθώς ενισχύει τη στήριξή της προς τους τωρινούς επικεφαλής των κρατών μέσω οικονομικών επενδύσεων και επενδύσεων υποδομών. Το ερώτημα στην περιοχή δεν είναι εάν αλλά πότε το Πεκίνο θα συμβαδίσει την αυξανόμενη οικονομική του υπεροχή με πιο έντονη πολιτική επιρροή. Όταν το κάνει, η Κίνα θα πρέπει να λάβει δύσκολες πολιτικές αποφάσεις και στη διαδικασία θα αποκτήσει όχι μόνο φίλους, αλλά και εχθρούς.
