28/03/2024

Ασύμμετρες απειλές: Οι πιθανές συνέπειες της τουρκικής εισβολής στη βορειοανατολική Συρία

Γράφει ο Βασίλης Γιαννακόπουλος

«Μαχαιριά στην πλάτη των Κούρδων» η στάση των ΗΠΑ

Για άλλη μια φορά ο Ντόναλντ Τραμπ εξέπληξε τη διεθνή κοινή γνώμη με την απόφασή του να αποσύρει τους λιγοστούς Αμερικανούς στρατιώτες από τη βορειοανατολική Συρία και να αφήσει ελεύθερες τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις να εισβάλουν στην περιοχή, προκειμένου να δημιουργήσουν μια «ασφαλή ζώνη», όπως την αποκαλεί ο Ερντογάν.

Αμέσως, στην Ουάσιγκτον, Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί προειδοποίησαν ότι η τουρκική επίθεση θα μπορούσε να οδηγήσει σε «σφαγή των Κούρδων της Συρίας» και να στείλει ένα ανησυχητικό μήνυμα προς τους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών σε ολόκληρο τον κόσμο. Ακόμη και ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, συνήθης υποστηρικτής του Τραμπ, χαρακτήρισε την απόφαση «παρορμητική», «κοντόφθαλμη» και «ανεύθυνη».

Αναμφίβολα, πρόκειται για μια ιδιαίτερα σοβαρή εξέλιξη στον πολυετή συριακό εμφύλιο, που υπονομεύει το μέλλον των Κούρδων της περιοχής και περιπλέκει περαιτέρω την κατάσταση ασφαλείας στη Συρία. Επιπροσθέτως συνιστά σημαντική αλλαγή στην εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα επόμενα 24ωρα δεν θα προκύψει μια νέα δήλωση του Αμερικανού Προέδρου, η οποία θα διαφοροποιεί δραματικά την αρχική του απόφαση.

Αναβίωση του ISIS;

Η βορειοανατολική Συρία ελέγχεται από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (Syrian Democratic Forces – SDF), μια πολυ-εθνοθρησκευτική συμμαχία μεταξύ των κουρδικών Μονάδων Προστασίας του Λαού (Yekîneyên Parastina Gel – YPG), σουνιτών Αράβων, Ασσυρίων, Αρμενίων, Τουρκμένων και Καυκάσιων πολιτοφυλάκων. Η εν λόγω συμμαχία, που το 2016 αριθμούσε περίπου 30.000 μαχητές, ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 2015. Οι SDF υπήρξαν η σημαντικότερη χερσαία δύναμη που υποστήριξε τις αμερικανικές δυνάμεις στη Συρία για την εξουδετέρωση της απειλής του Ισλαμικού Κράτους.

Γίνεται εμφανές ότι, με την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από τη βορειοανατολική Συρία, οι οποίες ήδη αποσύρθηκαν από τις μόνιμες φρουρές τους στο Τελ Αμπιάντ, Τελ Μούσα, Τελ Χινζίρ και Τελ Αρκάμ, τερματίζεται και η καταπολέμηση των μαχητών του Αμπού Μπακρ Αλ Μπαγκντάντι, που ακόμη διατηρούν εν υπνώσει τζιχαντιστικούς θυλάκους στην περιοχή.

Επομένως δημιουργούνται οι προϋποθέσεις αναζωπύρωσης της παρουσίας και της δράσης των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους. Στην παρούσα φάση περίπου 10.000 τζιχαντιστές κρατούνται από τους SDF. Επίσης, στον καταυλισμό Αλ Χολ της ανατολικής Συρίας, 400 Κούρδοι πολιτοφύλακες φρουρούν 70.000 γυναίκες και παιδιά τζιχαντιστών του πρώην Ισλαμικού Χαλιφάτου.

Από την πλευρά της η Άγκυρα θεωρεί ότι οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) καθοδηγούνται από τις κουρδικές Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), που συνιστούν παρακλάδι του παράνομου Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK). Πέραν αυτού, έχει καταστήσει σαφές ότι προτίθεται να προβεί σε εκκαθαριστικές χερσαίες και αεροπορικές επιχειρήσεις κατά των «τρομοκρατικών στοιχείων» της βορειοανατολικής Συρίας, δηλαδή των Σύρων Κούρδων πολιτοφυλάκων των YPG, τους οποίους θεωρεί ως ασύμμετρη απειλή κατά της Τουρκίας.

Πάντως, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις δεσμεύθηκαν ότι «θα υπερασπιστούν το έδαφός τους με κάθε κόστος» και ήδη ανέπτυξαν δυνάμεις στο Ρας Αλ Αΐν και Αΐν Αλ Αράμπ, ενώ χαρακτήρισαν την απόφαση της Ουάσιγκτον ως «μια μαχαιριά στην πλάτη τους» (Al Jazeera).

Βίαιη δημογραφική αλλαγή

Αν καταφέρει τελικά η Άγκυρα να ελέγξει πλήρως την περιοχή, τότε προτίθεται να μεταφέρει και να εγκαταστήσει στη βορειοανατολική Συρία περίπου 2 εκατομμύρια Σύρους σουνίτες πρόσφυγες, από τα 3,6 εκατομμύρια που «φιλοξενεί» στο έδαφός της. Ο Ερντογάν γνωρίζει πολύ καλά ότι αυτό το σενάριο ικανοποιεί την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ως εκ τούτου ευελπιστεί ότι οι Ευρωπαίοι θα χρηματοδοτήσουν την εγκατάσταση των Σύρων προσφύγων και ταυτόχρονα θα μειωθεί η κουρδική πλειοψηφία του πληθυσμού της περιοχής. Δικαίως, λοιπόν, οι κάτοικοι της βορειοανατολικής Συρίας ανησυχούν ότι, μεταξύ άλλων, τα σχέδια της Άγκυρας περιλαμβάνουν και τη δημογραφική αλλαγή ολόκληρης της περιοχής.

Αυτό που προβληματίζει έντονα τόσο τις δυνάμεις που έχουν εμπλακεί στον συριακό εμφύλιο όσο και τη διεθνή κοινότητα είναι οι επερχόμενες επιπτώσεις σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο από τις μελλοντικές εξελίξεις στη βορειοανατολική Συρία.

Πέρα από την επιδείνωση των αμερικανοκουρδικών σχέσεων, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις περαιτέρω επιδείνωσης της κατάστασης ασφαλείας στη Συρία, αλλά και επέκτασης της συγκρουσιακής κατάστασης στο γειτονικό βόρειο Ιράκ και στο εσωτερικό της Τουρκίας. Μάλιστα, μετά ή και πριν από την έναρξη των τουρκικών εκκαθαριστικών επιχειρήσεων, τα πρώτα κουρδικά προσφυγικά ρεύματα αναμένεται να κινηθούν προς το βόρειο Ιράκ, προκειμένου να τύχουν της φιλοξενίας του Ιρακινού Κουρδιστάν.

Αναλόγως των εξελίξεων η Άγκυρα θα πρέπει να αναμένει την κουρδική αντίδραση και στο εσωτερικό της υπό τη μορφή ασύμμετρης απειλής. Ήδη οι τουρκικές αρχές ασφαλείας προετοιμάζονται για πιθανές επιθέσεις Κούρδων μαχητών κατά των τουρκικών δυνάμεων και «μαλακών στόχων» εντός του τουρκικού εδάφους.

Ρωσο-σιιτική… συγκατάθεση

Εκτιμάται ότι σε πρώτη φάση δεν αναμένονται σημαντικές ροές Κούρδων προσφύγων προς την Ευρώπη μέσω της Τουρκίας. Αυτό που πρέπει όμως να ανησυχεί την Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδιαίτερα την Ελλάδα είναι «η τύχη των περίπου 10.000 κρατούμενων τζιχαντιστών του πρώην Ισλαμικού Χαλιφάτου». Κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει πόσοι από αυτούς θα κατορθώσουν να ελευθερωθούν, πόσοι θα επιβιώσουν και πώς θα χρησιμοποιηθούν από την Τουρκία. Πράγματι, είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος τη διαδικασία ομαλής μεταβίβασης του ελέγχου των φυλακών από τις κουρδικές πολιτοφυλακές στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις!

Η μέχρι στιγμής «χαλαρή» ρωσο-σιιτική αντίδραση (Ρωσίας, Συρίας και Ιράν) ισοδυναμεί σχεδόν με «συγκατάθεση» στα σχέδια της Τουρκίας για τους Κούρδους της Συρίας. Στην παρούσα φάση οι ρωσο-σιιτικές δυνάμεις είναι επιφορτισμένες με την εκκαθάριση των αντικυβερνητικών δυνάμεων στη βορειοδυτική επαρχία Ιντλίμπ.

Ωστόσο, το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να επιχειρήσουν και στα συριακά εδάφη ανατολικά του Ευφράτη ποταμού, τα οποία σήμερα ελέγχουν οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF). Επομένως, οι απώλειες των SDF, που αναμένεται να σημειωθούν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, θα ευνοήσουν τη Δαμασκό στον πλήρη έλεγχο της Συρίας.

Βέβαια, αναλόγως των εξελίξεων, είναι πολύ πιθανό οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις να ζητήσουν την υποστήριξη της συριακής κυβέρνησης και των Ρώσων ή ακόμη και να διασπαστούν, καθότι οι Κούρδοι – και όχι οι Άραβες ή οι Τουρκμένοι – συνιστούν τον κύριο στόχο της Άγκυρας.

πηγή: ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024