Αραβική εξόρμηση της Αθήνας – Νέες προκλήσεις από Ερντογάν
Του Κώστα Ράπτη
Διαδρομές που δεν διασταυρώνονται: Από σήμερα Δευτέρα ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας ξεκινά μία ακόμη περιοδεία, που από την Γενεύη θα τον φέρει στον Περσικό Κόλπο, στο πλαίσιο των προσπαθειών για την διεθνοποίηση του ζητήματος που προέκυψε με την συνυπογραφή του τουρκο-λιβυκού μνημονίου στις 27 Νοεμβρίου.
Την ίδια ώρα, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν μεταβαίνει στην Κουάλα Λουμπούρ, σε ρόλο ηγέτη του ισλαμικού κόσμου, αφού προηγουμένως δέχθηκε εκ νέου τον επικεφαλής της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης εθνικής ενότητας της Λιβύης, Φαγιέζ αλ Σαράτζ.
Ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας πρόκειται να συναντηθεί στην ευρωπαϊκή έδρα των Ηνωμένων Εθνών με τον Γενικό Γραμματέα του οργανισμού Αντόνιο Γκουτέρες, με κύριο ζητούμενο να μην δημοσιευθεί από το Τμήμα Ωκεάνιων Υποθέσεων και Δικαίου της Θάλασσας του OHE το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Ωστόσο, οι δυνατότητες κινήσεων του Γενικού Γραμματέα είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένες. Άλλωστε, ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα ο εκπρόσωπός του τόνισε ότι η Γενική Γραμματεία δεν έχει λόγο σε ζητήματα εθνικής κυριαρχίας των κρατών-μελών και θαλάσσιων δικαιοδοσιών, προσθέτοντας ταυτοχρόνως ότι στις περιπτώσεις των κλειστών ή ημίκλειστων θαλασσών θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα τυχόν τρίτων μερών και να ενθαρρύνεται ο διάλογος.
Περισσότερες προσδοκίες εναποτίθεται στους επόμενους σταθμούς του Νίκου Δένδια, την Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ήτοι τις δύο μοναρχίες που αποτελούν, μαζί με την Αίγυπτο, τους μεγάλους ανταγωνιστές του διδύμου Τουρκίας-Κατάρ (και της προστατευόμενής τους Μουσουλμανικής Αδελφότητας), καθώς και τους κύριους υποστηρικτές του Εθνικού Λιβυκού Στρατού του στρατηγού Χάφταρ, ο οποίος ελέγχει το μεγαλύτερο τμήμα της επικράτειας της Λιβύης και απειλεί να εισέλθει στην Τρίπολη.
Οι βασικοί παίκτες της διεθνούς σκηνής έχουν ήδη τοποθετηθεί ως προς το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο οριοθέτησης θαλασσίων δικαιοδοσιών στην Μεσόγειο, χαρακτηρίζοντάς το άκυρο. Το πώς θα εκτυλιχθεί εφεξής η υπόθεση εξαρτάται πλέον αποκλειστικά από την θέληση της Τουρκίας να κλιμακώσει την ένταση με νέα βήματα, αλλά και από τη διαμόρφωση του συσχετισμού δυνάμεων στο εσωτερικό της Λιβύης.
Προφανώς, η νέα συνάντηση Ερντογάν-Σαράτζ προιωνίζεται πρωτοβουλίες. Η επιμονή του Τούρκου προέδρου να κρατά ανοικτό το ζήτημα της αποστολής τουρκικών δυνάμεων στην βορειοαφρικανική χώρα, αν “προσκληθεί, είναι χαρακτηριστική, όσο και αν ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου επιχείρησε την προηγούμενη εβδομάδα να “στρογγυλέψει” την θέση της Άγκυρας, ανακαλώντας το (ήδη διάτρητο) διεθνές στρατιωτικό εμπάργκο προς την σπαρασσόμενη Λιβύη. Ούτως ή άλλως, η κυβέρνηση εθνικής ενότητας στην Τρίπολη αναδεικνύεται σε τουρκική μαριονέτα, επιπέδου “ψευδοκράτους” της Βόρειας Κύπρου.
Η Ιταλία που επένδυσε τα μάλα στην κυβέρνηση Σαράτζ ανακαλύπτει ανάστατη ότι έχει χάσει πλέον κάθε έλεγχο. Ωστόσο, η ιταλική, όπως και κάθε άλλη ευρωπαϊκή κυβέρνηση πλην της γαλλικής, επιμένει σε μία λογική “κατευνασμού” της Άγκυρας. Δεν είναι μόνο το ότι ιταλική φρεγάτα συνασκήθηκε με τουρκική στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και ότι τα πολιτικά ήθη της Άγκυρας εξάγονται σε ευρωπαϊκό έδαφος, με τους διοργανωτές λ.χ. των φετινών “Μεσογειακών Διαλόγων” στη Ρώμη να ικανοποιούν αίτημα για αποκλεισμό τριών ανεπιθύμητων δημοσιογράφων από το αμφιθέατρο στο οποίο θα μιλούσε ο Τσαβούσογλου.
Όλα αυτά, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος συσκευάζει το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο σε ρητορική “αντιστροφής των Σεβρών”, θέλοντας να πείσει το εγχώριο ακροατήριό του ότι η χώρα του παίρνει με καθυστέρηση ενός αιώνα τη ρεβάνς για τις προσπάθειες “περικύκλωσης” και “διαμελισμού” της από τη Δύση.
Μένει να φανεί αν και πώς ο Ταγίπ Ερντογάν θα επανέλθει στο θέμα από την πρωτεύουσα της Μαλαισίας, όπου σήμερα Δευτέρα και αύριο Τρίτη παρίσταται, με πρόσκληση του πρωθυπουργού Μαχαθίρ Μοχάμαντ, σε Ισλαμική Συνάντηση Κορυφής, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από το Κατάρ, το Ιράν, το Πακιστάν και την Ινδονησία (ήτοι μεγάλων μουσουλμανικών χωρών που βρίσκονται έξω από την άμεση ακτίνα επιρροής του Ριάντ και του Άμπου Ντάμπι).
