Καραντίνες και απαγορεύσεις μπορεί να προκαλέσουν μεγαλύτερη ζημία από τον ίδιο τον κορονοϊό
Της Faye Flam
Bloomberg Opinion
Ο κορονοϊός εξαπλώνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό, ωστόσο οι αναποτελεσματικές καραντίνες και οι ταξιδιωτικές απαγορεύσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν περισσότερη ζημία από την ίδια την ασθένεια. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει καθήκον να προστατεύει την υγεία των ανθρώπων, αλλά και την υποχρέωση να προστατεύει τους πολίτες ανά τον κόσμο από τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή τις περιττές οικονομικές δυσκολίες τις οποίες θα μπορούσε να προκαλέσει ο πανικός. Μέχρι στιγμής, οι ιθύνοντές του κάνουν καλή δουλειά στην τήρηση αυτής της δύσκολης ισορροπίας.
Ο ΠΟΥ έχει γνωμοδοτήσει ενάντια σε ευρείς ταξιδιωτικούς περιορισμούς που ορισμένα συντηρητικά μέλη του Κογκρέσου των ΗΠΑ επιθυμούν να επιβάλουν στην Κίνα, απ’ όπου ξεκίνησε η εκδήλωση του φαινομένου. Η ανακοίνωση της περασμένης εβδομάδας ότι οι ΗΠΑ θα έθεταν σε καραντίνα 195 άτομα που επαναπατρίστηκαν από την Wuhan της Κίνας έχει νόημα μόνον εφόσον οι άνθρωποι κρατούνται σε ασφαλές και άνετο περιβάλλον.
Αλλά το να το τραβήξει κανείς πολύ μακριά με τα μέτρα περιορισμού δεν θα λύσει το πρόβλημα ή μπορεί ακόμη και να το επιδεινώσει. Οι μαζικές καραντίνες που προκαλούνται από πανικό έχουν αποτύχει, λέει η Amy Fairchild, κοσμήτορας του Τμήματος Δημόσιας Υγείας του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο. Το 1892, για παράδειγμα, οι άνθρωποι κατηγορούσαν εβραίους μετανάστες για ένα ξέσπασμα τύφου, με τους τελευταίους να συγκεντρώνονται υποχρεωτικά και να αναγκάζονται να ζήσουν σε σκηνές σε ένα νησί στο East River. Η συγκέντρωση σε μικρό χώρο ασθενών μαζί με υγιή άτομα προκάλεσε μόνον την περαιτέρω διάδοση της νόσου.
Είναι αντιπαραγωγικό ακόμη για τους Κινέζους να θέτουν την Wuhan σε καραντίνα, όπως έχουν προσπαθήσει να κάνουν, καθώς είναι πολύ αργά για να περιορίσουν την ασθένεια, λέει ο Eric Toner, γιατρός και επιστήμονας – ερευνητής του Johns Hopkins Center for Health Security και του Bloomberg School of Public Health. Οι προσπάθειες μαζικού περιορισμού στο μόνο στο οποίο οδηγούν τους ανθρώπους είναι να τους κάνουν να θέλουν να “δραπετεύσουν”.
Ο ΠΟΥ έχει επίσης δίκιο να γνωμοδοτεί κατά των ταξιδιωτικών απαγορεύσεων, λέει ο Toner. Είναι πολύ αργά, αφού η νόσος έχει ήδη “ταξιδέψει” μακριά από την Κίνα. Οι ταξιδιωτικές απαγορεύσεις θα αποδώσουν συγκριτικά μικρό οφέλος, ενώ θα είναι ιδιαίτερα βλαπτικές από οικονομική άποψη.
Το προηγούμενο του SARS και το μέτρο της καραντίνας
Η έκρηξη του SARS το 2003 είναι το πλέον αναφερόμενο ανάλογο της σημερινής κατάστασης στο πρόσφατο παρελθόν, καθώς προκλήθηκε από έναν κοροναϊό και προήλθε από την Κίνα. H Amy Lauren Fairchild, η οποία έχει εργαστεί για την εκπόνηση κατευθυντήριων γραμμών εκ μέρους του ΠΟΥ και έχει γράψει σχετικά με την ανταπόκριση του οργανισμού σε εκείνη την επιδημία, σημειώνει ότι προκάλεσε τις πλέον εκτεταμένες καραντίνες και ταξιδιωτικούς περιορισμούς στην παγκόσμια ιστορία. Κρίνοντας τα μέτρα, εκ των υστέρων, ίσως πρέπει να πούμε ότι ήταν υπερβολικά αυστηρά. Περίπου 30.000 άνθρωποι βρέθηκαν σε συνθήκες καραντίνας στον Καναδά.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο νέος κορονοϊός μοιάζει λιγότερο θανατηφόρος, ωστόσο μπορεί να είναι πιο μεταδοτικός. Η Fairchild ελπίζει ότι οι εργαζόμενοι στον κλάδο της δημόσιας υγείας θα περιορίσουν την ασθένεια κατά τρόπο που να σέβεται παράλληλα τα ανθρώπινα δικαιώματα – για παράδειγμα, φροντίζοντας άνθρωποι να τεθούν σε καραντίνα στο σπίτι τους, καθώς και ότι θα διασφαλίσουν πως όλοι όσοι βρίσκονται σε καθεστώς περιορισμού, βρίσκονται σε ασφαλές περιβάλλον με φαγητό και καθαρό νερό. Η αποζημίωση όσων χρειαστεί να περιοριστούν θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει, αναφέρει. Εξασφαλίζοντας ότι οι άνθρωποι δεν θα καταστραφούν οικονομικά από την καραντίνα, οι αξιωματούχοι του χώρου της Υγείας μπορούν να ενθαρρύνουν τη συμμόρφωση στις εντολές τους.
Η καραντίνα είναι τρομακτική έννοια, τονίζει από την πλευρά της η Rebecca Katz, διευθύντρια του Παγκόσμιου Κέντρου Επιστημών Υγείας και Ασφάλειας στο Πανεπιστήμιο του Georgetown. Στο παρελθόν, έχει εφαρμοστεί με τρόπο που μπορεί να την κάνει αισθητή σαν τιμωρία, ωστόσο, αν εφαρμοστεί σωστά, πρέπει να γίνεται αντιληπτή περισσότερο σαν το καθήκον ενός ενόρκου – κάτι που κανείς δεν θέλει να το κάνει, αλλά πρέπει, για το καλό της κοινωνίας.
Η Fairchild αναφέρει ότι ο εντοπισμός των επαφών των ανθρώπων και η ανίχνευση εκείνων που πιθανόν να έχουν έρθει σε επαφή με γνωστές περιπτώσεις νοσούντων θα μπορούσε να βοηθήσει στον περιορισμό της καραντίνας μόνον σε εκείνους τους ανθρώπους που είναι πιθανότερο να έχουν εκτεθεί στον ιό. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως παραβίαση της ιδιωτικής ζωής, αλλά σε ένα επιδημικό ξέσπασμα αυτής της σοβαρότητας, τα οφέλη από κάτι τέτοιο αντισταθμίζουν τις ζημίες.
Ο πανικός είναι ο χειρότερος σύμβουλος
Οι αποφάσεις για την επιβολή καραντίνας, ωστόσο, πρέπει να βασίζονται στην επιστήμη, όχι σε πολιτικά κριτήρια ή στον φόβο. Κατά τη διάρκεια της επιδημίας του Ebola το 2014, δεν υπήρχε κάνενας λόγος οι αρχές να θέσουν σε καραντίνα μια νοσοκόμα από το Maine η οποία είχε μόλις επιστρέψει από τη φροντίδα ασθενών στη Δυτική Αφρική. Περιορίστηκε σε μια σκηνή πίσω από ένα νοσοκομείο στο Νιου Τζέρσεϋ, αν και ποτέ δεν είχε μολυνθεί.
Ο ιολόγος David Sanders του Πανεπιστημίου Purdue αναφέρει την υπόθεση ως ένα παράδειγμα εκδήλωσης πανικού, καθώς υπήρχε σχεδόν μηδενική πιθανότητα η νοσοκόμα να είχε καταστεί φορέας του ιού – ο Ebola μεταδίδεται μέσω επαφής με σωματικά υγρά βαριά ασθενών ή νεκρών και όχι από ανθρώπους χωρίς συμπτώματα.
Αυτή τη στιγμή ο ΠΟΥ “βαδίζει” επάνω σε μια λεπτή γραμμή περιορισμένων και συνεχώς μεταβαλλόμενων πληροφοριών. Εξακολουθεί να υπάρχει ελάχιστη κατανόηση των τρόπων με τους οποίους μπορεί να μεταδοθεί ο ιός ή του πόσο θανατηφόρος είναι.
Ο Toner πραγματοποίησε προσομοιώσεις τον περασμένο Οκτώβριο για μια υποθετική πανδημία γρίπης, καθώς και για μια νέα επιδημία κοροναϊού. Σημειώνει ότι οι ερευνητές προέβλεψαν ταξιδιωτικούς και εμπορικούς περιορισμούς, ελλείψεις φαρμάκων και ιατρικού υλικού, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες και διάδοση παραπληροφόρησης. “Όλα τα παραπάνω αποδείχτηκαν σε μεγάλο βαθμό σωστά”, σημειώνει.
Η πιστή τήρηση των οδηγιών του ΠΟΥ μπορεί να ελαχιστοποιήσει τα προβλήματα που προκαλούνται από τις ανθρώπινες αντιδράσεις σε μια τέτοια κατάσταση. Προς το παρόν, ο πανικός και οι ακατάλληλες μέθοδοι αντίδρασης έναντι του ιού κινδυνεύουν να προκαλέσουν περισσότερη αναταραχή από τον ίδιο τον ιό.
