29/03/2024

Γιατί είναι τόσο δύσκολο να σχεδιασθεί μια οικονομική απάντηση στον κορονοϊό

Του Tyler Cowen
Bloomberg Opinion

Πόσο κακός θα αποδειχθεί ο Covid-19 για την οικονομία των ΗΠΑ είναι σχεδόν αδύνατο να το πει κανείς, αφού υπάρχουν ελάχιστα ανάλογα ιστορικά προηγούμενα τα οποία θα μπορούσαμε να μελετήσουμε. Ωστόσο, εξετάζοντας δύο ακραία σενάρια, είναι δυνατόν να έχουμε μια κάποια αίσθηση επί των ζητημάτων που δημιουργούνται.

Η ήπια εκδοχή

Πρώτα ας εξετάσουμε τη σχετικά αισιόδοξη εκδοχή: ο Covid-19 θα έχει συνέπειες παρόμοιες με εκείνες τις οποίες οι οικονομολόγοι ονομάζουν εποχιακό οικονομικό κύκλο – δηλαδή, θα τελειώσει γρήγορα και χωρίς να αφήσει πίσω της μακροχρόνιου χαρακτήρα ζημίες.

Όσον αφορά το ευρύτερο πλαίσιο, σημειώστε ότι η οικονομία των ΗΠΑ επιβραδύνεται συνήθως κατά το α΄ τρίμηνο κάθε έτους. Οι πωλήσεις της περιόδου των Χριστουγέννων τελειώνουν, τα καταστήματα σταματούν να προσλαμβάνουν επιπλέον προσωπικό και ο ρυθμός της οικονομικής δραστηριότητας μειώνεται, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για εκδόσεις βιβλίων ή οικογένειες οι οποίες πηγαίνουν σε διακοπές.

Αυτοί οι εποχικοί κύκλοι συνήθως δεν φτάνουν ως τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, επειδή τα περισσότερα μακροοικονομικά στοιχεία και δεδομένα προσαρμόζονται εποχικά.

Τούτου λεχθέντος, σε επίπεδο ποσοστού, η συρρίκνωση οικονομικών δραστηριοτήτων από τους εποχικούς κύκλους είναι συχνά μεγαλύτερη από εκείνη σε περιόδους ύφεσης. Ο “πόνος” δεν είναι τόσο αβάσταχτος, ωστόσο, επειδή ο εποχικός κύκλος τελειώνει γρήγορα και από τη στιγμή που εισερχόμαστε στο β’ τρίμηνο, συνήθως η οικονομία παίρνει και πάλι μπροστά.

Εάν λοιπόν ο Covid-19 τελικώς χτυπήσει την οικονομία σαν εποχικός κύκλος, το πράγμα θα έχει περίπου ως εξής: οι δημόσιες εκδηλώσεις, η ψυχαγωγία και οι υπηρεσίες που παρέχονται πρόσωπο με πρόσωπο θα συρρικνωθούν δραματικά, πιθανότατα εντός του Μαρτίου. Οι εργοδότες σε αυτούς τους τομείς θα περιορίσουν τις ώρες εργασίας των εργαζομένων και θα απολύσουν ορισμένους εξ αυτών, κυρίως εκείνους που εργάζονται σε “βοηθητικές” θέσεις.

Οι δραστηριότητες εταιρειών όπως η Uber και η Lyft θα υποχωρήσουν κατακόρυφα. Θα υπάρξει μια γενικότερη υποχώρηση της αγοραστικής δύναμης, η οποία με τη σειρά της θα εξαπλώσει το πτωτικό κλίμα σε πολλούς άλλους οικονομικούς κλάδους.

Ακόμη κι έτσι όμως, σε αυτό το σενάριο υπάρχει μια γρήγορη πορεία προς την ανάκαμψη. Κάποια στιγμή ο τρόμος του Covid-19 θα περάσει, καθώς τα κρούσματα σε πολλές περιοχές της Κίνας φαίνεται ήδη να μειώνονται. Μόλις βελτιωθούν οι συνθήκες δημόσιας υγείας, το λιανικό εμπόριο, η ψυχαγωγία και οι υπηρεσίες θα μπορούσαν να επιστρέψουν δυναμικά. Τόσο η παραγωγή όσο και η αγοραστική δύναμη θα ανακάμψουν, όπως συμβαίνει συνήθως μετά τα απογητευτικά στοιχεία του α’ τριμήνου.

Στην πραγματικότητα, αφού θα έχουν “φυλακιστεί” για μερικούς μήνες από την “αναδουλειά”, οι εργαζόμενοι στις ΗΠΑ ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα πρόθυμοι να επιστρέψουν στις δουλειές τους, ενώ οι Αμερικανοί καταναλωτές πιθανόν να έχουν μεγάλη διάθεση να βγουν και να ξοδέψουν.

Το απαισιόδοξο σενάριο

Υπάρχει ωστόσο και ένα πολύ πιο ανησυχητικό σενάριο. Αντί να σχεδιάζουμε επί χάρτου μια αναλογία με τους προσωρινούς εποχικούς κύκλους, ένα εναλλακτικό μοντέλο προσεγγίζει την κατάσταση ως μια συνθήκη αδιάκοπων διαταραχών. Εάν έχετε δοκιμάσει ποτέ την οικοδόμηση ενός πύργου στην άμμο, θα έχετε παρατηρήσει ότι, από κάποιο σημείο και μετά, προσθέτοντας μερικές περισσότερες χούφτες άμμου, προκαλείται ένα είδος χιονοστιβάδας, που μετατρέπει τελικά το σύνολο σε μια άμορφη μάζα.

Αυτή η λιγότερο αισιόδοξη εκδοχή μπορεί να μοιάζει κάπως έτσι: η οικονομική επιβράδυνση της Κίνας οδηγεί σε μόνιμη απώλεια οικονομικής ορμητικότητας και σε παγκόσμια ύφεση. Ταυτόχρονα, με τον υγειονομικό αποκλεισμό της ιταλικής Λομβαρδίας, η κυβέρνηση της Ιταλίας χρεοκοπεί, ωστόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι σε θέση να επιλύσει το ζήτημα (και τις συνακόλουθες τραπεζικές χρεοκοπίες) με έγκαιρο και αποφασιστικό τρόπο.

Οι κυβερνήσεις ταλαντεύονται ανάμεσα σε πολιτικές που διευκολύνουν τους ανθρώπους να παραμένουν στο σπίτι για να περιορίσουν την εξάπλωση της νόσου και σε πολιτικές που έχουν σχεδιαστεί για να τους οδηγήσουν να επιστρέψουν στους χώρους εργασίας.

Οι ΗΠΑ θα βρεθούν αντιμέτωπες με τη γενική απώλεια εμπιστοσύνης, καθώς και με τη μετάδοση της κρίσης των ευρωπαϊκών τραπεζών. Αυτά όμως θα είναι μόνον η αρχή. Καθώς τα σχολεία κλείνουν για να περιοριστεί η εξάπλωση του Covid-19, οι γονείς στις μονογονεϊκές οικογένειες θα πρέπει να παραμένουν υποχρεωτικά στο σπίτι και τα προκύπτοντα εμπόδια στην παραγωγή θα πλήττουν την οικονομία των ΗΠΑ.

Η Νέα Υόρκη θα πρέπει πιθανότατα να μειώσει τον αριθμό των συρμών του μετρό που διατηρεί εν κινήσει, ενώ ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας της πόλης θα αναγκαστεί πρακτικά να “παγώσει”. Τα προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού από την Κίνα θα επιμένουν, χτυπώντας τα πάντα, από τον κλάδο του φαρμάκου μέχρι τα συνηθισμένα προϊόντα που βρίσκει κανείς σε ένα κατάστημα Walmart.

Τα προβλήματα των αγαθών που λείπουν από την αλυσίδα εφοδιασμού, οι απουσίες από την εργασία, οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης όσον αφορά την υγεία της κάθε ξεχωριστά παρμένης οικογένειας και η αβεβαιότητα των επενδυτών θα συνενωθούν μεταξύ τους. Οποιαδήποτε ατομική πράξη δαπανών ή παραγωγής, αντί να αποτελεί εφαλτήριο μιας περαιτέρω οικονομικής δραστηριότητας, θα “σκοντάφτει” επάνω σε έναν επόμενο παράγοντα συμφόρησης και θα εξασθενεί τόσο που θα καθίσταται ασήμαντη από γενική άποψη.

Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης θα αποτυγχάνει να αποκρυσταλλωθεί σε οικονομική ανάκαμψη. Η απαλλαγή από αυτό το χάος προβλημάτων είναι πολύ πιο δύσκολη από το να κάνει κανείς τους ανθρώπους να γυρίσουν πίσω στα εστιατόρια για να δειπνούν ή στους κινηματογράφους για να παρακολουθούν ταινίες και μπορεί να χρειαστεί χρόνια. Η παραδοσιακή τόνωση της ζήτησης από πλευράς Fed ή μέσω δημοσιονομικής χαλάρωσης δεν θα μπορεί από μόνη της να αντιστρέψει τον φαύλο κύκλο οικονομικής στασιμότητας.

Αχαρτογράφητα νερά

Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος που να γνωρίζει με σιγουριά ποιο από αυτά τα δύο σενάρια – ή τις ενδιάμεσες εκδοχές τους – είναι το πλέον πιθανό. Αυτό καθιστά δύσκολη τη σχεδίαση μιας κατάλληλης μακροοικονομικής αντικυκλικής πολιτικής.

Από την άποψη της οικονομικής θεωρίας, βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά. Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος να επικεντρωθεί κανείς στην επίλυση των υποκείμενων προβλημάτων δημόσιας υγείας το συντομότερο δυνατό.

πηγή:Capital.gr 

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024