28/03/2024

Περιορισμός Ελέγχου Κυκλοφορίας, Lockdown και Καραντίνα: Υπέρ & Κατά

Γράφει ο Αλέξανδρος Νίκλαν
Σύμβουλος Θεμάτων Ασφαλείας

 


Σε ό,τι αφορά την αλληλεπίδραση του κόσμου σε σχέση με την ασφάλεια του, θα πρέπει να υπάρχουν ξεκάθαρες έννοιες έτσι ώστε να αποφεύγονται προβλήματα και λανθασμένες ερμηνείες. Στο συγκεκριμένο άρθρο, θα παρατεθούν μερικά στοιχεία και κάποιες πληροφορίες, έτσι ώστε ο αναγνώστης ανεξαρτήτως γνωστικού επιπέδου να μπορεί να αντιληφθεί κάποια βασικά πράγματα σχετικά με ό,τι βιώνει σήμερα με την παγκόσμια εξάπλωση του COVID 19. 

Το κείμενο μπορεί να φανεί «στεγνό» και «ασύνδετο», όμως ο σκοπός του δεν είναι να μονοπωλήσει μια άποψη, αλλά να παραθέσει δεδομένα που ο καθένας μπορεί να χρησιμοποιήσει μετά.

Τι είναι περιορισμός δραστηριότητας σε επιχειρησιακό επίπεδο

Σε μια περίπτωση έκτακτης ανάγκης, όπου έχει συμβεί ένα περιστατικό με απειλή κατά ανθρώπινης ζωής το οποίο βρίσκεται και σε εξέλιξη, υπάρχει ο ορισμός μιας δράσης που ονομάζεται ως «ασφάλεια σκηνής». Σε αυτό τον ορισμό περιέχονται τα εξής:

  • H έκταση της ασφάλειας σκηνής ορίζεται ως περίμετρος ελέγχου συνολικά (ακτίνα απόστασης από την εστία) στο τριπλάσιο της περιοχής που έχει εξέλιξη το συμβάν. Δηλαδή, αν το συμβάν εξελίσσεται σ’ ένα κτίριο, τότε όλο το οικοδομικό τετράγωνο αποκλείεται ως ελεγχόμενη περίμετρος (συνήθως έχει τρία με τέσσερα κτίρια εντός του) και από εκεί και μετά κλιμακώνει σε μέγεθος, αναλόγως της εξέλιξης του περιστατικού. Στο χώρο που υπάρχει η ασφάλεια σκηνής δεν επιτρέπεται η είσοδος σε κανένα άτομο που δεν έχει εξουσιοδότηση να πράξει έργο εντός αυτής (βλ. ΕΛΑΣ, ΠΣ, ΕΚΑΒ, ΓΙΑΤΡΟΣ, κτλ.). Η περίμετρος της ασφάλεια σκηνής φρουρείται και κάθε παράβαση της προκαλεί αντίδραση από τις Αρχές, αρχικά σε επίπεδο απώθησης τουλάχιστον ή ακόμα και με ισχυρότερο τρόπο σε δεύτερο βαθμό, όπως το μέτρο της σύλληψης.

Σε περιπτώσεις που υπάρχει κήρυξη μιας ολόκληρης περιοχής σε έκτακτη ανάγκη, τότε ο χώρος περιορισμού πρόσβασης και κίνησης ορίζεται στα διοικητικά όρια της (Δήμος, Νομός) ή εφόσον μιλάμε για χώρα, στα σύνορα της. Αυτό σημαίνει πώς τίθενται σε εφαρμογή πρωτόκολλα και διαδικασίες που έχουν κοινή ερμηνεία σε επιχειρησιακό επίπεδο για όλες τις δυνάμεις πρώτης αντίδρασης και ασφάλειας της χώρας. Παράλληλα:

  • Δίνεται εντολή ενεργοποίησης εφεδρικών μονάδων σε εθελοντική βάση καθώς και οποιασδήποτε δομής ή υπηρεσίας θεωρηθεί ζωτικής σημασίας για την ικανή αντιμετώπιση της όποιας εξέλιξης λόγω της υπάρχουσας απειλής (π.χ. πυρκαγιά, σεισμός). Στη χώρα μας υπάρχει το εθνικό σχέδιο ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ που μέσω αυτού καλούνται σε ενεργεία διάφορα σχέδια μικρότερης εμβέλειας, εξειδικευμένα όσον αφορά συγκεκριμένες υπηρεσίες και οντότητες. Σε αυτά υπάρχουν σαφέστατες εξηγήσεις στο πώς και τι γίνεται, αν και ομολογουμένως εκεί θα χρειαστεί να υπάρχει εξειδικευμένη γνώση από τον αναγνώστη τους, για να γίνει αντιληπτό πλήρως το τί και πώς θα επιχειρηθεί.

Αυτά είναι τα επιχειρησιακά σχέδια σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που κάθε κράτος στον κόσμο διαθέτει (με κάποιες παραλλαγές αναλόγως εθνικής νομοθεσίας) για να αντιμετωπίζει φυσικές απειλές, καταστροφές, ατυχήματα και δυστυχήματα. Ο σκοπός τους είναι πάντα να περιορίζεται η καταστροφή/απειλή και συνάμα να λειτουργήσουν οι υπηρεσίες αποτελεσματικά χωρίς κανένα εμπόδιο το οποίο θα δημιουργηθεί, είτε λόγω άγνοιας, είτε λόγω κακόβουλης σκοπιμότητας από τρίτους.

Στον 21ο αιώνα τώρα εισήχθη και μια νέα έννοια. Είναι αυτή του Τακτικού Επιχειρησιακού Ελέγχου, που αφορά τον περιορισμό κυκλοφορίας/δραστηριοτήτων με ειδικές μονάδες περιφρούρησης, πάλι όμως με κύριο παράγοντα την φύση της απειλής και σε συνέχεια με κριτήριο, το εμβαδόν της περιοχής που εκτυλίσσεται. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό που αναφέρεται στις δράσεις κατά της Ισλαμιστικής τρομοκρατίας το οποίο εφαρμόστηκε και εφαρμόζεται σε διάφορες χώρες του κόσμου, παρουσία πλέον στρατιωτικών δυνάμεων με στρατιωτικού τύπου εξοπλισμό. Αυτές οι δυνάμεις είναι η δεύτερη γραμμή αντίδρασης μετά την όποια αστυνομική ή άλλη δύναμη. Οι συγκεκριμένες στρατιωτικές δυνάμεις σε συνεργασία με τις πρώτες, μπαίνουν σε διαδικασία ελέγχου περιμέτρου (ασφάλεια σκηνής), περιορισμό κίνησης (κατ’ ακολουθία ψηφισμένων διαταγμάτων βάση εθνικού νόμου) και σε δράση καταστολής (ενίοτε και θανατηφόρας) έναντι απειλών από ανθρώπινο χέρι.

Η διαφορά φυσικά σε όλο αυτό είναι πώς οι μονάδες του στρατού έχοντας εκπαιδευτεί αποκλειστικά σε επιχειρήσεις καταστολής, δεν αστυνομεύουν επ’ουδενί και ούτε μπαίνουν σε διαδικασίες επιλεκτικής μεταχείρισης (εξαιρέσεις) παρά μόνο όταν έχουν διαταγές από την ιεραρχία. Η ύπαρξη τους είναι αποκλειστικά αντικείμενο καταστολής, σε όποια απειλή παρουσιαστεί με επιβολή ισχυρής και ανώτερης βίας.

Επιβολή στρατιωτικού νόμου. Είναι το τελικό στάδιο ολικής απαγόρευσης κυκλοφορίας όπου τον πρώτο λόγω έχει πλέον ο στρατός ή όποια δύναμη έχει διαταχθεί να το κάνει και κάθε παράβαση καταστέλλεται, άνευ εξαίρεσης με ανώτερη βία και σύλληψη. Τέτοια εφαρμογή μέτρου γίνεται μόνο σε αυταρχικές χώρες με καθεστώτα απολυταρχίας ή σε περιπτώσεις ολικής καταστροφής όπως ήταν π.χ. η περίπτωση του τυφώνα Κατρίνα στις ΗΠΑ, όπου η εταιρία μισθοφορικών υπηρεσιών (PMC) Blackwater ανέλαβε την επιβολή τάξης με δράσεις που ακόμα βλέπουν αίθουσες δικαστηρίων στη συγκεκριμένη χώρα.

Το ερώτημα τώρα, στο τι από όλα αυτά εφαρμόζεται στη χώρα μας αλλά και στον πλανήτη, σύμφωνα πάντα με τα δεδομένα, είναι ένα μείγμα αυτού που αναφέρεται ως κατάσταση εθνικής έκτακτης ανάγκης και τακτικού επιχειρησιακού ελέγχου.

Εδώ τώρα θα χρειαστεί ένας διαχωρισμός.

Στα ΜΜΕ κυκλοφορεί πολύ έντονα η λέξη «καραντίνα». Η λέξη αυτή χρησιμοποιείται έντονα κυρίως σε περιπτώσεις απομόνωσης επιλεγμένων σημείων/ατόμων από τον ευρύτερο χάρτη ή/και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.

Όμως, τι ακριβώς σημαίνει καραντίνα (επιχειρησιακά) σε μια περίπτωση πανδημίας;

Στις περιπτώσεις πανδημίας, η κατάσταση που προκύπτει είναι η ανάγκη προς δράση, για συνολική απομόνωση ενός πληθυσμού που έχει πληγεί, σε σχέση με ένα μερίδιο πληθυσμού που είναι υγιές. Αυτό γίνεται για να μην υπάρξει εξάπλωση (όπως περιγράφεται στην βασική έννοια της ασφάλειας σκηνής) και να αποφευχθεί η ανάγκη για κλιμάκωση δράσης. Στην περίπτωση της πανδημίας σήμερα, θα πρέπει το υγιές άτομο να προφυλάσσεται από το άτομο που έχει πληγεί και το δεύτερο να μπαίνει υπό παρακολούθηση έτσι ώστε να ακολουθήσει θεραπεία. Αυτό σημαίνει πώς σε περιπτώσεις πανδημίας τα πρωτόκολλα και οι διαδικασίες επιχειρησιακά μπαίνουν σε μια όμοια κατάσταση με αυτή που έχουμε σε περιπτώσεις στρατιωτικού νόμου στον βαθμό που ζητά απόλυτη εφαρμογή τους, δίχως παρεκκλίσεις.

Δηλαδή, το σύνολο του πληθυσμού πρέπει να μπαίνει σε συνολικό αποκλεισμό δραστηριοτήτων και μετά ανά περιοχές, ταυτόχρονα, κινείται δράση ελέγχου/εξέτασης για να οριστεί ποιος χρήζει προσοχής και θεραπείας και ποιος όχι. Οι έχοντες ανάγκη προσοχής/θεραπείας «ορίζονται» με ειδικό τρόπο που να μπορεί να είναι ανιχνεύσιμος 24/7 και μπαίνουν όλοι σε ολικό απομονωτισμό μην έχοντας ουδεμία επαφή με τον εξωτερικό κόσμο, απευθείας.

Αυτό σημαίνει πώς όλες οι δράσεις τους γίνονται με υπηρεσία του κράτους, έτσι ώστε να μην διατηρήσουν επαφή με κανένα άτομο δίπλα τους. Τα στελέχη που τους εξυπηρετούν επίσης λειτουργούν και επιχειρούν υπό αυστηρότατα πρωτόκολλα και διαδικασίες (βλ. στολές hazmat, τρόπους προσέγγισης, κτλ. ). Αυτό διατηρείται μέχρι και την ολική διαχείριση του συνόλου των πληγέντων, έτσι ώστε να λήξει μετά η κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Γιατί αυτός ο μεγάλος πρόλογος;

Ο μεγάλος πρόλογος έχει να κάνει με την, κατά την άποψη τώρα του αρθρογράφου, εντύπωση πώς η όλη κατάσταση στον πλανήτη θυμίζει κάτι από θέατρο παραλόγου. Γιατί:

  • H επιβολή ελεγχόμενης κυκλοφορίας σε απόλυτο βαθμό, είναι μόνο κατ’ όνομα, αφού βασίζεται ξεκάθαρα στη πρόθεση του πολίτη να είναι ειλικρινής ή να έχει την ικανότητα να διακρίνει πώς ως πιθανός ασθενής πρέπει να τηρεί βασικές αρχές. Ουσιαστικά δεν υπάρχει ούτε έλεγχος από Αρχές και σίγουρα δεν υπάρχει ουσιαστική απομόνωση ανθρώπων με κρούσμα, αφού ακόμα και αν κάποιος έχει κάτι, καλείται να κάνει διάγνωση μόνος του αρχικά με όποιο κίνδυνο αυτό μπορεί να εμπεριέχει (σ.σ. ειδικά αν έχει και άλλα νοσήματα).
  • Η ειδική φύση του ιού (εξαιρετική μεταδοτικότητα 1:4 και η πολύ μεγάλη αντοχή) κατά τους γιατρούς, μπορεί να τον μεταφέρει ακόμα και από χώρα του εξωτερικού πάνω σε κάποιο δέμα, αν ο άνθρωπος δεν κάνει σωστή εφαρμογή των μέσων ατομικής προστασίας του (γάντια, μάσκα, ΚΑΙ ΜΑΣΚΑ ΜΑΤΙΩΝ). Ο ιός σύμφωνα πάντα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας μεταδίδεται με υγρά σώματος είτε απευθείας είτε από επιφάνειες. Αυτό σημαίνει πώς ό,τι ακουμπάμε μπορεί να μείνει στα πιο πάνω υλικά για ώρες. Επίσης, θα πρέπει να αναφερθεί πώς ακόμα και ο τρόπος που τα βγάζουμε, μπορεί να γίνει εύκολα αιτία μετάδοσης ( π.χ. η αφαίρεση γαντιών θα πρέπει να γίνεται με χειρουργικό τρόπο) . Μην ξεχνάμε πώς είναι μέσα ατομικής προστασίας, για ΜΙΑ ΜΟΝΟ ΧΡΗΣΗ και όχι φυσικά για να τα φοράμε επί ώρες ακουμπώντας τα πάντα και μετά το πρόσωπο μας.

Θα πρέπει τώρα να αναφερθεί, τί μπορεί να προκύψει από εδώ και εμπρός σαν παραπάνω εφαρμογή μέτρων επί του κοινωνικού συνόλου, αλλά και τί κινδύνους μπορεί να εμπεριέχει όλο αυτό ως εγχείρημα, αν επιμείνει μια κυβέρνηση να τους εφαρμόσει.

Σύμφωνα με αναφορές από την παγκόσμια ιατρική κοινότητα (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) , υπάρχουν πλέον μόνο δύο μέθοδοι που έχουν χρησιμοποιηθεί και έχουν φέρει αποτελέσματα. Η πρώτη μέθοδος είναι αυτή που εφαρμόζεται και στην χώρα μας και αφορά τον περιορισμό κυκλοφορίας και τον μερικό έλεγχο πλήθους στο πώς και τί κάνει όταν κινείται, ενώ υπάρχει σαφής αδρανοποίηση επιχειρήσεων και υπηρεσιών που έχουν να κάνουν με την επαφή του κοινού σε μεγάλη κλίμακα, παράλληλα με απαγόρευση μετακινήσεων σε μεγάλες αποστάσεις.

Σε αυτή την μέθοδο, το επόμενο βήμα, είναι μια προσέγγιση της εφαρμογής στρατιωτικού νόμου.

Ένα ολέθριο λάθος κατά την άποψη αρκετών ειδικών καθώς όπως ειπώθηκε η χρήση στρατιωτικών μονάδων για έλεγχο αφορά αποκλειστικά ορατές απειλές και η χρήση βίαιης καταστολής, κατά τα πρότυπα αστυνόμευσης εμπόλεμων ζωνών (π.χ. Ιράκ, Κόσσοβο, Αφγανιστάν κ.α. ). Οι στρατιωτικές μονάδες όμως, πρώτον δεν έχουν εκπαιδευτεί να αστυνομεύουν τους δικούς τους πολίτες (και ενίοτε γονείς, φίλους, γνωστούς), και δεύτερον δεν είναι κατάλληλα εξοπλισμένες για κάτι τέτοιο, ούτε φυσικά έχουν λάβει εκπαίδευση σε Bio-warfare συνθήκες και στο πώς να τις διαχειριστούν. Μια τέτοια δράση ενδεχομένως να έφερνε σοβαρότερα προβλήματα από ότι θα έλυνε, στο βαθμό της υπάρχουσας κοινωνικής κατάστασης. Παράλληλα, είναι απόλυτα σίγουρο πώς θα κατάφερνε συντριπτικό χτύπημα στην οικονομία, που σε δεύτερο χρόνο μετά την πανδημία, λόγω των απωλειών αυτών, θα έφερνε μια άλλου είδους απειλή καταστροφής, άλλης φύσης μεν, αλλά εξίσου επικίνδυνης (αδυναμία παροχών σε κοινωνικό επίπεδο, ανεργία, απώλεια ισχύος κτλ. )

Η δεύτερη μέθοδος αφορά την εφαρμογή νέων τεχνολογικών μέσων παρακολούθησης και ανίχνευσης όπως έχουν πράξει χώρες σαν τη Νότιο Κορέα και την Ιαπωνία. Μια μέθοδος που αρχικά έχει δείξει πώς μπορεί να διατηρήσει την πανδημία σε ανεκτά όρια, αλλά σίγουρα θέλει χρόνο για να φανεί τελικά πόσο αποτελεσματική είναι. Η συγκεκριμένη μέθοδος έχει σίγουρα ρίσκα και έχει πιθανώς και σημεία ανεφάρμοστα (σε άμεσο χρόνο) από πολλές χώρες, καθώς προϋποθέτει δομές και θεσμικά πλαίσια που ενδεχομένως να μην έχουν. Το θετικό σε όλο αυτό είναι όμως πώς δεσμεύει πολύ λιγότερους πόρους και δίνει βαθμό ελέγχου σε πραγματικό χρόνο χωρίς μεταβατικές δράσεις. Συμπληρωματικά, αφήνει χώρο και χρόνο στην τοπική κοινωνία να ανασυνταχθεί και να παρέχει πόρους σε δυναμικό και οικονομία, στη προσπάθεια αυτή. Παρόλα αυτά, είναι σίγουρο πώς το εκθετικό ρίσκο είναι μεγάλο και σαν μέθοδος δεν έχει μέσο βαθμό αποτελεσματικότητας. Ή θα πετύχει, ή θα αποτύχει πλήρως.

Επίλογος

Στις περιπτώσεις που υπήρξε μια μικρότερης κλίμακας γκάμα δράσεων όπως στην πανδημία του Η1Ν1 και του Έμπολα το 2014, υπήρξαν οι εξής παρατηρήσεις σαν συμπεράσματα.

  • Υπήρξε μια δαπάνη σε πόρους και δυναμικό που ποτέ δεν είχε ουσιαστική απόσβεση παρά μόνο επανόρθωση σε βάθος χρόνου που διήρκεσε αρκετά. Ο λόγος ήταν πώς δεν πήραμε κανένα μάθημα από όλα αυτά και ουδείς μπήκε στην διαδικασία να δημιουργήσει κάτι πιο οργανωμένο ως αντίδραση σε διεθνές επίπεδο, παρά τις προειδοποιήσεις ειδικών και μη (σ.σ. ενδεικτικό το σχέδιο του Αμερικανού επιχειρηματία – Bill Gates 2015).
  • Οι τοπικές κοινωνίες περάσαν ένα ιδιότυπο μετατραυματικό σύνδρομο (PTSD) καθώς πολλοί είτε έχασαν αγαπημένους, είτε απλά η όλη απομόνωση δημιούργησε ψυχολογικές συνθέσεις που μετατράπηκαν σε εξάρσεις συμπεριφορών που είχαν βίαια χαρακτηριστικά (π.χ. παλαιότεροι ασθενείς στιγματίστηκαν για αυτό από τις τοπικές κοινωνίες).
  • Εκμετάλλευση συνθηκών, μετά τις πανδημίες, για επιβολή μέτρων και δυσάρεστων λεπτομερειών στην καθημερινότητα με αιτιολόγηση ό,τι συνέβη πριν. Ένα ενδεικτικό παράδειγμα όλου αυτού ήταν η πρόσθεση ειδικών φόρων από κάποια κράτη (π.χ. Κίνα) για να διοχετευθούν σε κέντρα ερευνών, όπου όμως ελάχιστα κατέληξαν πραγματικά σε αυτά.

Το παρόν άρθρο όπως αναφέρθηκε αρχικά, δεν έχει σκοπό να τρομοκρατήσει ή να καταφερθεί κατά κάποιας πρακτικής. Ο μόνος σκοπός του είναι να παρέχει σοβαρές πληροφορίες και δεδομένα προς κρίση του αναγνώστη με μια απλή αναφορά σε υπέρ και κατά ανά περίπτωση.

Είναι σημαντικό σε αυτό το σημείο να τονιστεί πώς ειδική μνεία πρέπει να γίνεται στο τομέα της πληροφόρησης αλλά και της ενημέρωσης με εξαιρετικά ουδέτερο χαρακτήρα χωρίς σημεία καταστροφολογίας και χωρίς φυσικά να υπάρχει μια προσπάθεια «πλύσης εγκεφάλου» με συνεχή βομβαρδισμό άσχετων ή και πολύ ειδικών λεπτομερειών, πέρα από αυτές που μπορεί να κάνει χρήση ο μέσος πολίτης. Παράδειγμα, η χημική σύνθεση του ιού είναι παντελώς άχρηστη για τον μέσο πολίτη που δεν γνωρίζει ιατρική και δεν γνωρίζει επίσης τον τρόπο μετάδοσης ενός ιού με βιο-χημική αντίδραση (π.χ. πρωτεϊνικές ενώσεις).

Παράλληλα είναι σημαντικό η κάθε Κρατική Αρχή να είναι μεστή και ουσιαστική σε ό,τι μεταδίδει με κοινό σκοπό το να πληροφορήσει τον πολίτη σε αυτά που πρέπει να γνωρίζει και όχι σε αυτά που θέλουν να γνωρίζει για να υπάρχει πρόκληση αμυντικής αντίδρασης (π.χ. το ποιος και πώς πέθανε με λεπτομέρειες, το τι μπορεί να γίνει χωρίς να έχει γίνει ακόμα με λεπτομέρειες κοκ. )

Είναι σίγουρο πώς η πανδημία που περνάει ο πλανήτης είναι μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση και σίγουρα χρήζει ειδικών συμπεριφορών και μεθόδων. Όμως, εξίσου σημαντικό είναι να αποτυπωθεί πώς είναι κάτι μεταβατικό και ότι θα αντιμετωπιστεί με τέτοιο τρόπο που θα φέρει αποτελέσματα με ορατό και συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα, ακόμα και αν αυτό είναι σε βάθος κάποιων μηνών.

 

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024