Το μετέωρο βήμα των Ευρωπαίων ηγετών για την οικονομία
Γράφει ο Νότης Μαριάς*
Είναι γνωστό ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 26ης Μαρτίου αναγκάστηκε τελικά να παραπέμψει το ζήτημα της λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας στο Eurogroup το οποίο μετά την αποτυχημένη συνεδρίασή του στις 7 Απριλίου αποφάσισε σε νέα συνεδρίαση στις 9 Απριλίου να θάψει το Ευρωομόλογο και να προχωρήσει στη δημιουργία ενός Ταμείου Ανάκαμψης. Μάλιστα για τους όρους και τις προϋποθέσεις του Ταμείου αυτού το Eurogroup αποφάσισε να παραπέμψει το θέμα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 23ης Απριλίου προκειμένου να λάβει σχετικές οδηγίες.
Τελικά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το οποίο συνεδρίασε στις 23 Απριλίου μετά από ώρες τηλεδιάσκεψης προς ικανοποίηση και των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου αποφάσισε να παραπέμψει το θέμα στην Κομισιόν, η οποία με τη σειρά της θα υποβάλει πρόταση για τον τρόπο λειτουργίας και χρηματοδότησης του περίφημου Ταμείου Ανάκαμψης.
Έτσι, ο ηγετικός πυρήνας της ΕΕ ακολουθώντας ίσως και λόγω Πάσχα τη γνωστή τακτική από τον Άννα στον Καϊάφα ως νέος Πόντιος Πιλάτος νίπτει τας χείρας του ακόμη και για το Ταμείο Ανάκαμψης και ζητά από την Κομισιόν να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά.
Παρά τις δήθεν πανηγυρικές δηλώσεις των διαφόρων ευρωπαίων ηγετών μετά το Eυρωπαϊκό Συμβούλιο, το βέβαιο είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση των Δανειστών παραμένει βαθιά διχασμένη καθώς οι χώρες του Eυρωπαϊκού Νότου ζητούν επιχορηγήσεις και όχι δάνεια ενώ ο σκληρός πυρήνας του Βορρά επιμένει στη χορήγηση δανείων και μάλιστα με μνημόνια προκειμένου να ενισχυθούν οικονομικά οι χώρες της ΕΕ λόγω πανδημίας. Έτσι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε ότι από 1/6/2020 είναι διαθέσιμο στα κράτη μέλη της ΕΕ το πολυδιαφημισμένο δανειακό πακέτο των 540 δις ευρώ.
Όσο για το περίφημο υπό ίδρυση Ταμείο Ανάκαμψης αυτό θα είναι προσωρινής διάρκειας και θα χρηματοδοτηθεί από τον προϋπολογισμό της ΕΕ αφού πρώτα η Κομισιόν καταφέρει να λύσει τη δύσκολη εξίσωση της αύξησης του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου της ΕΕ 2021-2027 υποβάλλοντας μάλιστα σχετική πρόταση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μέχρι τις 6 Μαΐου.
Πάντως η Μέρκελ σε μια προσπάθεια να αμβλύνει την κριτική που δέχθηκε λόγω της γνωστής άρνησής της να θεσμοθετηθεί το Ευρωομόλογο αναγκάστηκε να βάλει νερό στο κρασί της και να δηλώσει τη στήριξή της σε μέτρα ευρωπαϊκής αλληλεγγύης (Politico 21/4/20200) όπως είναι προφανώς και το Ταμείο Ανάκαμψης. Όμως για να μην παίρνουν αέρα οι Νότιοι, ο Υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Όλαφ Σολτς αμέσως μετά διευκρίνισε ότι τα μεγάλα οικονομικά πακέτα αλληλεγγύης της ΕΕ προϋποθέτουν κανόνες και δημιουργία μιας Δημοσιονομικής Ένωσης (Reuters 23/4/2020) η οποία φυσικά συνεπάγεται εναρμόνιση της φορολογίας στα διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ και ασφυκτικούς κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας. Επιπλέον καθώς οι Γερμανοί δεν φαίνονται διατεθειμένοι να βάλουν απευθείας το χέρι στην τσέπη για ενίσχυση του προϋπολογισμού της ΕΕ μέσω της αύξησης της γερμανικής συνεισφοράς, ο Σολτς έριξε στο τραπέζι και την ιδέα επιβολής ενωσιακών φόρων, όπως ο φόρος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και διάφοροι περιβαλλοντικοί φόροι προκειμένου έτσι να αυξηθούν οι πόροι του προϋπολογισμού της ΕΕ. Επιπλέον το Βερολίνο συνεχίζοντας τη γνωστή του τακτική κάθε φορά που βάζει χρήμα στον προϋπολογισμό της ΕΕ να μεθοδεύει ταυτόχρονα την επιστροφή των κονδυλίων αυτών πίσω στη γερμανική οικονομία, διαμηνύει μέσω της Μέρκελ ότι το περίφημο Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει πρωτίστως να συμβάλλει στην αύξηση των επενδύσεων στην πράσινη οικονομία και στις νέες τεχνολογίες (rechargenews.com 24/3/2020). Έτσι μέσα από κανόνες λειτουργίας του Ταμείου Ανάκαμψης κομμένους και ραμμένους στα μέτρα του Βερολίνου τα σχετικά κονδύλια ακόμη και αν ένα μεγάλο τμήμα τους χορηγηθεί στις οικονομίες του Νότου σε τελική ανάλυση θα επιστρέψουν πίσω στις οικονομίες του Βορρά απ΄ όπου οι Νότιοι θα αγοράσουν τον σχετικό μηχανολογικό εξοπλισμό και τις τεχνολογίες για πράσινες επενδύσεις. Μ΄ ένα σμπάρο λοιπόν δυο τρυγόνια. Και δήθεν γερμανική οικονομική συνεισφορά στο περίφημο Ταμείο Ανάκαμψης και στήριξη της γερμανικής βιομηχανίας. Επιπλέον θα πρέπει να συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι μόνο ένα μέρους των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης θα είναι επιχορηγήσεις ενώ το άλλο μέρος θα είναι δάνεια όπως δήλωσε άλλωστε και ο Επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ και πρώην Ιταλός πρωθυπουργός Πάολο Τζεντιλότι (efsyn 26/4/2020). Δάνεια χορηγούμενα προφανώς από τον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο όπου οι γερμανικές τράπεζες διατηρούν ισχυρή παρουσία. Με τον τρόπο αυτό η Γερμανία θα λειτουργήσει για άλλη μια φορά ως κύριος δανειστής του Ευρωπαϊκού Νότου είτε μέσω των δανείων των γερμανικών τραπεζών είτε μέσω του ESM όπου το Βερολίνο είναι μεγαλομέτοχος.
Σε κάθε περίπτωση πάντως η προσπάθεια του Βερολίνου να φιλοτεχνήσει φιλοευρωπαϊκό προφίλ χάλασε από τον Σόιμπλε που δήλωσε κυνικά πως «δεν είναι απόλυτο ότι όλα υποχωρούν μπροστά στην ανθρώπινη ζωή» (skai.gr 27/4/2020).
Οψόμεθα λοιπόν στο νέο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 6ης Μαΐου όταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συνεδριάσουν ξανά με τηλεδιάσκεψη με τη συμμετοχή μάλιστα και των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων δηλαδή Σκόπια, Αλβανία κλπ …….μήπως δώσουν και καμιά καλή ιδέα που θα βρεθούν τα λεφτά!!!
*Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής
